Αρχεία για: Νοέμβριος 2020

Θεό ονομάζουμε το ύψιστο πρόσωπο αναφοράς. Δηλαδή, θεός είναι εκείνος που κρίνει τις πράξεις μας, αλλά ταυτόχρονα είναι και εκείνος που μας δημιούργησε, άρα μας γνωρίζει καλύτερα από οποιονδήποτε άλλον. Θεό μπορεί να θεωρώ το επάγγελμά μου, θεός μπορεί να είναι ο ή η σύντροφός μου, θεός μπορεί να είναι μια ιδέα μου, θεός μπορεί να είναι οτιδήποτε εγώ θεωρώ ανώτερο από μένα, ισχυρότερο από μένα, και χιλιάδες άλλες παραμέτρους με τις οποίες μπορεί καθένας μας να περιγράψει την ανώτερη ύπαρξη. Και φυσικά, ανάλογα με τον θεό μας, κανονίζουμε και την συμπεριφορά μας.

Όλες οι θρησκείες των ανθρώπων διαχρονικά έχουν κοινά χαρακτηριστικά, όπως πχ τις λατρευτικές πρακτικές και την βασική ιδεολογία, με την οποία δίνονται οι απαντήσεις στα βασικά ερωτήματα της ζωής και του θανάτου. Βασική διαφορά ανάμεσα στην διδασκαλία του Χριστού και τις άλλες τότε υπάρχουσες θρησκείες, ήταν η επισφράγιση της διδασκαλίας του Χριστού με την ανάστασή του, ως αποτέλεσμα της υπακοής του στο αιώνιο πνεύμα των Γραφών, δηλαδή των κειμένων της Παλαιάς Διαθήκης.

Τα στοιχεία δηλαδή της διδασκαλίας του Χριστού ανιχνεύονται μέσα στα κείμενα της Παλαιάς Διαθήκης, και αυτό είναι σημαντικό να το κατανοήσουμε. Διότι οι αναφορές του Χριστού σε κάθε στάδιο της εδώ δοκιμασίας του, της καθημερινότητας ή των αρχικών πειρασμών, στηρίζονται στις προβλέψεις της Παλαιάς Διαθήκης και όχι μόνον στην λογική και την παρατήρηση του φυσικού κόσμου. Αυτό υποδεικνύει την ανάγκη επίγνωσης των Ιερών Γραμμάτων με την πάροδο του χρόνου, ώστε να είμαστε σε θέση να κατανοούμε τόσο τις λειτουργίες των φυσικών δυνάμεων, όσο και τις λειτουργίες των ανθρωπίνων σχέσεων μεταξύ τους αλλά και του δημιουργού.

Και σε αυτό το σημείο η διδασκαλία – απολογία του αποστόλου Παύλου στον Άρειο Πάγο είναι αποκαλυπτική, τόσο ως προς την εικόνα που παρουσίαζε η πόλη και οι ευσεβείς πολίτες της, όσο και τα βασικά χαρακτηριστικά του δημιουργού του κόσμου. Η αθεϊα, κατά τον απόστολο, δεν έγκειται στο ότι δεν αναγνώριζαν θεό οι Αθηναίοι την εποχή εκείνη, αλλά, αντίθετα, είχαν πάρα πολλούς θεούς, και αυτό προκαλούσε σύγχυση.

Η παρουσίαση της ανάστασης του Χριστού ως στοιχείο της θεϊκής παρουσίας και ενέργειας πάνω στον άνθρωπο, ήταν η κεντρική ιδέα και η μεγάλη απόδειξη της παρουσίας αλλά και της ενέργειας των δυνάμεων του δημιουργού πάνω στον άνθρωπο. Πρόκειται για δυνάμεις οι οποίες ενεργούν μέσα στον άνθρωπο, στον εσωτερικό του κόσμο, και αυτό έχει ως συνέπεια την σταδιακή μεταμόρφωση του φυσικού προσώπου προς το πρότυπο της τελειότητας, όπως το είχε παρουσιάσει ο Χριστός.

Αθεϊα συνεπώς δεν ήταν η έλλειψη αντικειμένου πίστης, αλλά η λανθασμένη εκτίμηση γύρω από την παρουσία και επενέργεια του δημιουργού πάνω στα δημιουργήματα και τις αρνητικές εμπειρίες της καθημερινότητας. Καταφεύγοντας στην πηγή, στον ίδιο τον δημιουργό όπως περιγράφεται στο πρώτο κεφάλαιο των Ιερών Γραμμάτων, δίνεται η δυνατότητα στο κάθε φυσικό πρόσωπο να αποκτά πρόσβαση στην γνώση, άρα να δέχεται την επίδραση της λειτουργίας του ζωντανού λόγου στην συνείδηση και τις επιλογές των πράξεών του. Και αυτό ήταν μια οργανωμένη από παλιά διαδικασία, η οποία τελικά έφερε και τις μεγάλες ανακατατάξεις στην παγκόσμια ιστορία τα τελευταία δύο χιλιάδες χρόνια.

Η διδασκαλία του Χριστού όταν εφαρμόζεται σύμφωνα με την δική του υπόδειξη και οδηγία, είναι δύναμη θεού που μπορεί να μεταμορφώνει το άτομο, αλλά σταδιακά να αναγνωρίζεται και ως η μοναδική λύση στην αναγκαία θρησκευτικότητα των δισεκατομμυρίων του παγκόσμιου πληθυσμού.

Η έννοια “χωρίς θεό” είναι νεωτερική και αναφέρεται σε ανθρώπους που δεν αναγνωρίζουν την ύπαρξη θεού – δημιουργού στο σύμπαν, είτε από λόγους πολιτικής, είτε από λόγους ανεπάρκειας εξηγήσεων για το αντίθετο. Αλλά, ενώ αυτό είναι κατανοητό για τον 20ο και 21ο αιώνα, στην εποχή της Καινής Διαθήκης αυτό δεν ήταν κατανοητό. Διότι η θρησκεία ήδη από τους προϊστορικούς χρόνους ήταν αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας όλων των επί γης ανθρώπων, όπως αποδεικνύεται από τα αρχαιολογικά ευρήματα αυτών των εποχών.

Άρα, το να ισχυρίζεται κάποιος την εποχή του Χριστού, ότι υπάρχουν άνθρωποι χωρίς θεό, είναι ουτοπικό και αναληθές εκ πρώτης όψεως. Εκτός αν εκείνος που ισχυρίζεται ότι υπάρχουν άνθρωποι χωρίς θεό έχει κάτι άλλο στο νου του από αυτό που εμείς κατανοούμε με την φράση “χωρίς θεό”. Αν δηλαδή δίνει άλλο περιεχόμενο στις λέξεις από αυτό που εμείς δίνουμε.

Και αυτό είναι κρίσιμο θέμα για την κατανόηση των λόγων του Χριστού και γενικά των Ιερών Γραμμάτων. Διότι η λέξη “άθεος” επιδέχεται – ως επίθετο – πλειάδα εξηγήσεων, άρα θα πρέπει πρώτα να γίνει αναφορά στο περιεχόμενο της λέξης “θεός” και κατόπιν να προσδιορίσουμε αν κάποιος έχει ή δεν έχει θεό, πιστεύει ή δεν πιστεύει στην ύπαρξη ενός δημιουργού του σύμπαντος, του ανθρώπου, της ιστορίας του, και του μέλλοντος.

Και αυτός ακριβώς ήταν ο λόγος που ο απόστολος Παύλος αποκαλεί τους ανθρώπους της εποχής του “άθεους”, ενώ σε άλλα σημεία δηλώνει ότι είναι ευσεβείς κατά πάντα. Άρα, προφανώς δίνει άλλο περιεχόμενο στην έννοια θεός, από αυτήν που εκείνοι έδιναν. Διότι, για τον απόστολο μπορεί οι άνθρωποι που συναντούσε να ήταν ευσεβείς, αλλά αυτό δεν σήμαινε αυτόματα ότι ήταν και άνθρωποι γνώσεως του περιεχομένου της πίστεως. Δηλαδή, από ιδιοσυγκρασία ήταν ευσεβείς και όχι από επίγνωση των πραγμάτων της πίστεως.

Και αυτό ακριβώς ήταν το δικό του έργο. Να φέρει σε επίγνωση της αλήθειας τους ευσεβείς της εποχής του. Εκείνους, δηλαδή, που αναζητούσαν εξηγήσεις για τον κόσμο και τον δημιουργό του, που ζητούσαν εξηγήσεις για την καθημερινή αδικία και τον θάνατο, που ζητούσαν να κατανοήσουν και όχι να αποδεχθούν μυστηριακά την ύπαρξη κάποιου θεού με αόριστα ανθρώπινα χαρακτηριστικά. Δηλαδή, να φέρει σε επίγνωση της αλήθειας όλους εκείνους που είχαν σύνεση ώστε να μην πείθονται από την παραδοσιακή αντίληψη περί θεού, αλλά αναζητούσαν την εμπειρία μαζί με την διδασκαλία, που αναζητούσαν τον ίδιο τον δημιουργό και όχι μόνον την παραδοσιακή μυστηριακή θεώρηση των πραγμάτων.

Διότι τα μυστήρια, τα Ελευσίνια και όχι μόνον, είχαν αναφορά σε ακατανόητους κόσμους, στους κόσμους του Άδη και του Κέρβερου, χωρίς εξηγήσεις για την ζωή και τα προβλήματα της καθημερινότητας. Αντίθετα, ο Χριστός και η διδασκαλία του δεν είχε αναφορές σε μυστήρια, αλλά ήταν η απάντηση στα μυστήρια. Ήταν η ανάγκη παρατήρησης των φυσικών φαινομένων, των διαδικασιών της φύσης και του κόσμου ως βάση, για την κατανόηση του δημιουργού και της δημιουργίας, ως βάση για την εξήγηση των μυστηρίων, και όχι ως αφορμή για την δημιουργία νέων μυστηρίων, τα οποία ο άνθρωπος πρέπει να αποδέχεται χωρίς να έχει δικαίωμα αναζήτησης εξηγήσεων.

Και αυτή ήταν η ουσιαστική διαφορά ανάμεσα στους ευσεβείς με άγνοια και τους μαθητές του Χριστού. Η διδασκαλία του Χριστού έφερε την ανάγκη της γνώσης, την εξουσία για εξερεύνηση και κατανόηση του κόσμου, και απέκοψε την αόριστη μυστηριακή νοοτροπία από τους ειλικρινείς αναζητητές του δημιουργού.