Οι συγκρούσεις, οι εχθροπραξίες και οι τραγωδίες που γράφονται καθημερινά στους πολέμους είναι γνωστά θέματα, και κανείς δεν θέλει να συμμετέχει σε μια τέτοια τραγωδία, εκτός από κάποιους επαγγελματίες που δεν έχουν άλλη επαγγελματική επιλογή.

Διότι, στους κοινούς ανθρώπους ο πόλεμος φέρνει συμφορές, ενώ η ειρήνη έχει πιθανότητες να φέρει ένα καλύτερο παρόν και ένα καλύτερο μέλλον, για όλους τους ανθρώπους που αναζητούν την προσωπική τους ευτυχία μέσα στα καθημερινά πράγματα. Βέβαια, η ζωή δεν μπορεί να είναι μια ανέμελη ιστορία χωρίς παρατράγουδα και αυτό το ξέρουμε από την καθημερινή πείρα. Αντίθετα, η ποικιλία των γεγονότων δίνει χρώμα στην απλή καθημερινότητα και κάθε πρόκληση είναι μια ευκαιρία για μια νέα κατάκτηση, για μια νέα εμπειρία για όσους ενδιαφέρονται για την ζωή και όχι για τον θάνατο.

Ωστόσο, η δύναμη που διαθέτουμε είναι – κατά κανόνα – ελλειπής, με αποτέλεσμα να μην επαρκεί για την ώρα της σύγκρουσης με την καθημερινή ή έκτακτη πραγματικότητα, και αυτό έχει ως αποτέλεσμα ψυχικά τραύματα, εσωστρέφεια και εσωτερικά αδιέξοδα. Αυτός είναι και ο λόγος που όλοι “αποθηκεύουμε” δυνάμεις για την δύσκολη ώρα, και αυτό το μάθημα το παίρνουμε από την λειτουργία του σώματός μας. Το σώμα μας, αναπαύεται και κοιμάται, δηλαδή, διότι μέσα από αυτή την φαινομενική αδράνεια βρίσκει τον τρόπο και τον χρόνο να αποθηκεύει καθημερινά τα περισσεύματα των στοιχείων που καταναλίσκει, ώστε να τα χρησιμοποιήσει όταν θα έρθει η αναγκαία στιγμή, η οποία μπορεί να είναι λίγο ή πολύ αργότερα.

Άρα, το σώμα μας λειτουργεί όχι μόνο για την κάλυψη μιας στιγμιαίας ανάγκης, αλλά λειτουργεί με ορίζοντα την διαχρονική πορεία της ζωής, ξέροντας ότι η κάθε στιγμή είναι ένα τμήμα μιας διαχρονικής πραγματικότητας, η οποία δεν περιορίζεται σε μια στιγμή, αλλά απλώνεται στην προοπτική του μέλλοντος, εγγύς και απώτερου.

Όλοι οι ζωντανοί οργανισμοί δεν έχουν μόνο στιγμιαίες ανάγκες, αλλά ξέρουν ότι οι επόμενες στιγμές θα έλθουν, και θα πρέπει να είναι προετοιμασμένοι για να στηρίξουν την απαιτούμενη ενέργεια που θα τους κρατήσει στην ζωή. Και αυτό είναι ιδιαίτερα σοφό, γιατί και μεις που φτιάχνουμε τις δικές μας μηχανές, ξέρουμε ότι για να λειτουργήσει ένας κινητήρας, έχει ανάγκη από ενέργεια. Και η αποθηκευμένη ενέργεια – είτε σε ηλεκτρισμό, είτε σε καύσιμο – είναι το στοιχείο που καθιστά την μηχανή μας λειτουργική και όχι δείγμα ζωής ή φιλοσοφική θεώρηση μόνο.

Σε κάθε πόλεμο, σε κάθε σύγκρουση, σε κάθε ανάγκη υπέρβασης εμποδίων, ο άνθρωπος έχει ανάγκη από ενέργεια, και η ενέργεια αυτή για το σώμα προέρχεται από τις φυσικά στοιχεία που καταναλίσκουμε, ενώ ο εσωτερικός μας κόσμος έχει ανάγκη από ενέργεια που δραστηριοποιείται από το υφιστάμενο στοιχείο της πίστης που βρίσκεται μέσα μας, και η καλλιέργειά του εξασφαλίζει την επάρκεια της δύναμης που χρειαζόμαστε για την σωστή επιλογή της ειρήνης αντί για το μίσος και τον πόλεμο.

Επιτιθέμενος πάντα χάνεις. Αμυνόμενος πάντα κερδίζεις γιατί αυτό διδάσκει η ιστορία της ζωής. Και αν μεν πρόκειται για πολέμους μεταξύ κρατών, οι κυβερνήτες ξέρουν τις δυνάμεις που διαθέτουν, είτε ως επιτιθέμενοι είτε ως αμυνόμενοι. Όταν όμως πρόκειται για προσωπικούς αγώνες και πολέμους, εκεί κανείς δεν μπορεί να βοηθήσει αν εσύ δεν πάρεις την κατάλληλη απόφαση για επίθεση ή για άμυνα, γιατί εσύ ως άτομο θα πληρώσεις τις ζημιές που θα προκληθούν, άσχετα αν έχεις δίκιο ή άδικο στην μάχη που κάποιος άλλος σου επιτίθεται.

Γι’ αυτό και όσοι ενδιαφέρονται για την ζωή και όχι για τον πόλεμο και την εχθρότητα, αποφεύγουν να ανοίξουν επιθετικά μέτωπα εάν δεν έχουν υπέρτερες δυνάμεις από την αντίσταση που θα συναντήσουν. Αντίθετα, η πείρα λέει ότι καλό είναι να καλλιεργείς την γη σου και να μεριμνάς για όσα σου ανήκουν παρά να επιτίθεσαι για να πάρεις άλλα που ανήκουν σε άλλους, γιατί στην περίπτωση αυτή εσύ θα είσαι ο επιτιθέμενος και ο άλλος θα έχει το δίκιο με το μέρος του.

Εαν βέβαια θέλεις να αυξήσεις τα υπάρχοντά σου, αυτό είναι καλό, αλλά μην πηγαίνεις σε υπάρχοντα που τα κατέχει με εξουσία κάποιος άλλος, γιατί δεν ξέρεις πόσο δυνατή μπορεί να είναι η δική του εξουσία και μπορεί να χάσεις στην μάχη. Καλό είναι να αγωνίζεσαι για πράγματα που δεν ανήκουν ακόμη σε κάποιον άλλο, γιατί αυτά είναι ελεύθερα και μπορεί να τα διεκδικήσεις, προβλέποντας βέβαια ότι μπορεί και άλλοι να έχουν τον ίδιο με σένα σκοπό και τότε πρέπει να λάβεις τα μέτρα σου για ένα αγώνα αντιπαλότητας, ο οποίος όμως δεν πρέπει να φέρει εχθρότητα και πόλεμο, γιατί τότε θα είναι δύσκολα τα πράγματα και για τους δυο ενδιαφερομένους.

Και είναι καλό να θυμάσαι ότι δεν υπάρχει μόνο ένα πράγμα για να διεκδικήσεις ούτε ένας τρόπος για να το αποκτήσεις. Υπάρχουν πολλά σημαντικά πράγματα – σε βεβαιώνω πολύ περισσότερα και πιό σημαντικά από όσα πράγματα ξέρουμε μέχρι σήμερα ότι υπάρχουν – για τα οποία κανείς δεν ενδιαφέρεται και άρα μπορείς να τα διεκδικήσεις με περισσότερη ασφάλεια, και υπάρχουν άπειροι τρόποι για να καταφέρεις να αποκτήσεις αυτό που έχεις ανάγκη ή πιστεύεις ότι σου ανήκει δικαιωματικά.

Ο επιθετικός πόλεμος έχει στόχο την αφαίρεση πραγμάτων που ανήκουν – δίκαια ή άδικα – σε κάποιον άλλο, . Ο αγώνας για να αποκτήσεις κάτι που δεν ανήκει σε κάποιον άλλο, είναι βέβαιο ότι θα φέρει κέρδος, διότι ή δεν θα ενδιαφερθεί κανένας ή εάν ενδιαφερθεί θα έχεις ένα ανταγωνιστή και όχι ένα εκ προοιμίου εχθρό, άρα θα έχεις περισσότερες πιθανότητες να μην έχεις κανένα αντίπαλο ή εάν εμφανιστεί κάποιος θα έχεις πολλές πιθανότητες εσύ και όχι εκείνος να κατακτήσει τον κοινό σκοπό σας.

Η εχθρότητα φέρνει οπωσδήποτε πόλεμο και θάνατο. Ο προσωπικός αγώνας και ο υγιής ανταγωνισμός με άλλους ενδιαφερόμενους μπορεί να φέρει κάποιο καλό αλλά ποτέ δεν φέρνει πόλεμο και θάνατο.

Οι προσωπικές μας αποφάσεις για πόλεμο ή ειρήνη με τους γύρω μας αλλά και τους εαυτούς μας πολλές φορές διαγράφουν μια ιστορία, μικρή ή μεγάλη και δεν είναι στιγμιαίες, δηλαδή χωρίς να έχει προηγηθεί μια προετοιμασία εσωτερική στις σκέψεις και στα συναισθήματά μας. Και όλοι καταλαβαίνουμε ότι αυτό δεν ανήκει σε άλλους, παρά μόνο προσωπικά και ατομικά σε μας τους ίδιους και στις προσωπικές μας τελικές αποφάσεις.

Για τον λόγο αυτό και η διδασκαλία του Χριστού δεν απευθύνθηκε αόριστα σε φιλοσοφική σφαίρα, αλλά υπεισήλθε στις προσωπικές μας στιγμές, εκεί που κανένας άλλος δεν συμμετέχει. Και αυτό είναι κρίσιμο στοιχείο στις εξελίξεις των σκέψεων και των προσωπικών μας αποφάσεων, διότι η ευθύνη είναι αποκλειστικά προσωπική, τόσο για τις εξελικτικές διαδικασίες μέσα μας, όσο και για τις τελικές αποφάσεις και πράξεις.

Δεδομένου ότι όλα κυοφορούνται εντός του εσωτερικού μας κόσμου, στις σκέψεις, τις πρωτοβουλίες και τις αποφάσεις, ο Χριστός δεν θέλησε να θίξει μόνο την κακοδαιμονία ενός κοινωνικού συνόλου, αλλά έθιξε και στην πορεία που ακολουθείται μέσα στο ένα άτομο, το οποίο και έχει την ευθύνη της εσωτερικής του λειτουργικής πραγματικότητας.

Διότι, στις σκέψεις και στα συναισθήματά μας κανείς δεν μπορεί να αποφασίσει για μας, αλλά είναι ατομική μας υπόθεση, την οποία καθένας καλείται να διαχειριστεί με προσωπική ευθύνη, προκειμένου να καταλήξει στην απόφαση πόλεμος ή ειρήνη. Αν και εμείς με την λέξη πόλεμος και ειρήνη εννοούμε μόνο τις συγκρούσεις μεταξύ κρατών και νομικών οντοτήτων, ωστόσο, ο Χριστός έθεσε το θέμα και του προσωπικού μας πολέμου, όταν τίθεται θέμα αποφάσεων που αφορούν τις προσωπικές μας επιλογές για τους γύρω μας.

Εάν, δηλαδή, αφήσουμε χωρίς έλεγχο τις σκέψεις και τα συναισθήματά μας, κινδυνεύουμε να επιτρέψουμε σε μη συμβατά με την προσωπική μας θέληση στοιχεία να εγκατασταθούν μέσα στο νου και στην συνείδησή μας, με αποτέλεσμα να επηρεάσουν προς την αρνητική κατεύθυνση τις σκέψεις μας, και ενώ στην πραγματικότητα θέλουμε ειρήνη, τελικά εισπράττουμε αποτελέσματα πολέμου.

Η αγάπη και η συγχώρεση που δίδαξε ο Χριστός δεν αφορούσε έθνη και κοινωνίες, αλλά απευθύνθηκε και απευθύνεται σε άτομα που ενδιαφέρονται για την βελτίωση των εσωτερικών του σκέψεων και των αποφάσεων, ώστε να καλλιεργούν την πορεία της ειρήνης και όχι του πολέμου. Διότι τα αποτελέσματα και των δύο καταστάσεων είναι γνωστά, και αυτό που απομένει είναι να παίρνει κάποιος αποφάσεις με βάση την ατομική του επιλογή και όχι τις επιλογές που υποβάλλουν κάποιοι τρίτοι.

Η καθημερινή – αλλά όχι αποκλειστική – απασχόλησή μας με τον πόλεμο, αναζητώντας, βεβαίως, τις αιτίες και τους δρόμους μέσα από τους οποίους θα λήξει ένας πόλεμος και θα επιστρέψουμε στην ειρήνη, είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο, το οποίο δεν αφήνει κανένα άνθρωπο επί γης αδιάφορο, ακριβώς γιατί η ειρήνη είναι μια επιθυμητή κατάσταση, ενώ ο πόλεμος είναι η απευκταία.

Και αυτή η παγκόσμια αλήθεια είναι ένα θέμα που δεν μας απασχολεί στην ουσία του αλλά μόνο ως προς το ποιός έχει δίκιο και ποιός έχει άδικο σε ένα πόλεμο. Ενώ, δηλαδή, κατανοούμε την τραγικότητα ενός πολέμου, δεν αναζητούμε τα βαθύτερα αίτια, αλλά κρίνουμε μόνο τις πρόχειρες αφορμές που οδήγησαν στον συγκεκριμένο ένα πόλεμο.

Διότι, κανένας πόλεμος δεν πέφτει από τον ουρανό, αλλά καλλιεργείται σταδιακά στις συνειδήσεις των ανθρώπων που ασκούν την εξουσία μέσα στον κόσμο, για να καταλήξει στα τραγικά φαινόμενα που όλοι γνωρίζουμε. Και εάν πρόκειται για μεγάλους πολέμους μεταξύ κρατών και εθνών, τότε οι αναζητήσεις μας περιορίζονται στις ειδήσεις που καθένας λαμβάνει και με βάση αυτές κρίνει. Εάν όμως πρόκειται για ατομικούς πολέμους με θεωρητικούς ή πραγματικούς αντιπάλους και εχθρούς, τότε τα πράγματα συνήθως τα προσπερνάμε σχεδόν αδιάφορα, και μόνο όταν φτάσουμε στα αδιέξοδα αναζητούμε τις βαθύτερες αιτίες που μας οδήγησαν ως το προσωπικό μας αδιέξοδο και τον πόλεμο.

Όσο καιρό, δηλαδή, το θέμα δεν είναι καταστροφικό, αφήνουμε τον χρόνο να κυλάει, χωρίς να μας προβληματίζει η πραγματικά δυσάρεστη κατάσταση. Όταν όμως φτάνουμε μπροστά στον τοίχο, τότε τρέχουμε όλοι να ζητήσουμε βοήθεια – αν μας το επιτρέπει η υπερηφάνεια μας! – για να ανοίξει μια θύρα εξόδου από την κόλαση στην οποία φτάσαμε χωρίς να το έχουμε αντιληφθεί στα σοβαρά. Και αυτός ακριβώς είναι ο κίνδυνος.

Διότι, για τους μεγάλους πολέμους μεταξύ κρατών, εγώ, εμείς οι απλοί πολίτες, δεν έχουμε τρόπο να επηρεάσουμε άμεσα τις αποφάσεις των ανθρώπων που ασκούν την εξουσία στον κόσμο σήμερα. Για τους ατομικούς όμως πολέμους, τα καθημερινά μας δεινά που προέρχονται είτε από λάθη δικά μας, είτε από τον κοινωνικό μας περίγυρο, εκεί δεν υπάρχει κάποιος άλλος να αναλάβει την ευθύνη, αλλά αυτή παραμένει στο ατομικό μας χαρτοφυλάκιο ζωής, και καθένας καλείται να βγάλει – όπως λέμε – τα κάστανα από την φωτιά, με σύμμαχο κάποιον φίλο ή γνωστό που ξέρουμε ότι μπορεί να μας βοηθήσει.

Και επειδή και των φίλων η βοήθεια συνήθως δεν επαρκεί, τρέχουμε να ανάψουμε το κερί στην Παναγιά, μπας και βάλει το χέρι της στο προσωπικό μας αδιέξοδο. Αλλά ο Χριστός υπέδειξε άλλο δρόμο, τον δρόμο της ατομικής καλλιέργειας του εσωτερικού μας κόσμου, προκειμένου να κατανοούμε την καθημερινή μας πορεία και να μην φτάνουμε στα αδιέξοδα, αλλά έγκαιρα να λαμβάνουμε τα μέτρα μας για την δική μας προστασία και προετοιμασία για όλα τα δεινά που μπορεί να μας συμβούν.

Επειδή οι πόλεμοι δεν πέφτουν από τον ουρανό αλλά τους αποφασίζουμε εμείς οι άνθρωποι, είναι χρήσιμο να καταλάβουμε τί είναι αυτό που μας οδηγεί, και δια ποίας οδού φτάνουμε στην κόλαση του πολέμου και όχι στην πολύτιμη ειρήνη.

Διότι, μπορεί στις δυσκολίες μας να αναζητούμε σωτηρία από τον θεό, αλλά είναι προφανές ότι αυτό είναι μια αναγκαία και πολύτιμη “πυροσβεστική υπηρεσία”, στην οποία καλό είναι να καταφεύγουμε μόνο εάν έχουμε εξαντλήσει τις προσωπικές μας προβλέψεις για ένα γνώριμο σε όλους κακό, όπως είναι μια πυρκαγιά, από την οποία θα προκύψουν ζημίες και καταστροφές. Με λίγα λόγια, η αναζήτηση μιας υποστηρικτικής εφαρμογής δεν είναι κακό, αλλά καλύτερο και πιό ωφέλιμο είναι να προβλέπεται και να αποφεύγεται η πορεία που μπορεί να οδηγήσει στον δρόμο μιας σύγκρουσης με ζημίες εκατέρωθεν.

Γι αυτό και ο Χριστός δεν καταδίκασε τους πολέμους, γιατί αυτό δεν ήταν αναγκαίο, αφού όλοι ξέρουμε τις συνέπειες από ένα πόλεμο. Εκείνο το οποίο έκανε ήταν να μας αποκαλύψει μια ενδιάμεση κατάσταση, τον αναγκαίο και παρόντα στη ζωή μας “διαμερισμό”, διότι εκεί δοκιμάζονται όλες οι σκέψεις και οι διεργασίες, οι οποίες όταν δεν έχουν στόχο την ειρηνική συνύπαρξη, θα οδηγήσουν με μαθηματική ακρίβεια στην αντιπαλότητα, στην σύγκρουση και τελικά στην εχθρότητα και στον πόλεμο.

Διότι κανείς δεν ξεκινά ένα πρωί ένα πόλεμο με κάποιον άλλον – άνθρωπο, συμφέρον, κατάσταση κλπ – εάν δεν έχουν προηγηθεί η καλλιέργεια στον εσωτερικό μας κόσμο, στον κόσμο των σκέψεων και των συναισθημάτων μας, από τα οποία θα οδηγηθούμε στις επιλογές και στις αποφάσεις για μια πολεμική σύγκρουση με τους αντιπάλους ή τους εχθρούς μας.

Δεν χρειάστηκε, δηλαδή, ο Χριστός να μας περιγράψει τα τραγικά συμβάντα και τις τρομακτικές συνέπειες μιας σύγκρουσης μεταξύ ανθρώπων, γιατί αυτά ήταν γνωστά σε όλους μας. Εκείνο το οποίο μας αποκάλυψε ήταν η εσωτερική διεργασία που λαμβάνει χώρα στις σκέψεις και στα συναισθήματά μας, δηλαδή την πορεία που θα μας οδηγήσει στην συγκρουσιακή κατάσταση και στον πόλεμο. Διότι, εύκολα πηγαίνουμε στις συγκρούσεις και στους πολέμους, αλλά δύσκολα ξεμπερδεύουμε από τις συνέπειες. Διότι δεν υπάρχει πόλεμος που να μην έχει τραγικές συνέπειες και για τις δυο πλευρές των αντιμαχομένων.

Ο Χριστός επέστησε την ατομική προσοχή στα γεγονότα που προηγούνται μιας σύγκρουσης, προκειμένου να προετοιμαστούμε με επίγνωση των συνεπειών που θα προκύψουν, είτε ως νικητές είτε ως δούλοι των νικητών.