Ο κόπος που καταβάλλουμε προκειμένου να βελτιώσουμε τον εσωτερικό μας κόσμο, τις ψυχικές μας δυνάμεις και ικανότητες, δεν είναι θέμα που εξαρτάται μόνον από την δική μας θέληση, αλλά και από τις πρακτικές πλευρές, οι οποίες προκύπτουν από την ιδιοσυγκρασία και την σωματική μας διάπλαση.

Διότι όσο κόπο και αν καταβάλλει κάποιος, δεν μπορεί να αυξήσει, λχ το ύψος του, κατά μισό μέτρο, και τούτο γιατί υπάρχουν και φυσικά δεδομένα, κατασκευαστικά θα λέγαμε, τα οποία είναι σχεδόν αδύνατο να τα υπερβεί κάποιος, ανεξάρτητα από τις προσπάθειες που μπορεί να καταβάλλει. Το ίδιο ισχύει και για τον εσωτερικό μας κόσμο, τα συναισθήματα, τα οποία τροφοδοτούν τον ψυχικό μας κόσμο, ο οποίος είναι υπεύθυνος για τις σκέψεις και τις ενέργειές μας στην καθημερινότητα.

Όπως, δηλαδή, καθένας από μας μπορεί με την άσκηση ή την γυμναστική να βελτιώσει τις σωματικές του επιδόσεις, με τις ίδιες αρχές μπορεί να βελτιώνει και τον εσωτερικό του κόσμο, ώστε οι αποφάσεις και οι ενέργειές του στην διαχείριση της καθημερινότητας, να μην είναι απλή μηχανική επανάληψη, αλλά να είναι μια βελτιωμένη προσπάθεια με καλύτερα αποτελέσματα.

Βασική προϋπόθεση για την αποφυγή των μηχανικών επαναλήψεων και την καλλιέργεια της καθημερινής βελτίωσης είναι η δημιουργία νέου θεμελίου, πάνω στο οποίο θα οικοδομείται η νέα, βελτιούμενη καθημερινά πραγματικότητα.

Και η αλλαγή αυτή δημιουργείται με την αποδοχή της διδασκαλίας του Χριστού, οποίος δεν μίλησε για τιμωρίες αλλά για συνέπειες των δικών μας λαθών. Η αγκύλωση, δηλαδή, που όλοι εντοπίζουμε στους εαυτούς μας, δεν είναι η “θεϊκή” τιμωρία για τις κακές μας αποφάσεις και πράξεις, αλλά είναι η φυσική συνέπεια των όσων εμείς καλλιεργήσαμε, αποφασίσαμε, και τελικά πράξαμε στην καθημερινότητά μας.

Και ενώ έχουμε την δυνατότητα να ακούσουμε και να ακολουθήσουμε την διδασκαλία του Χριστού, η οποία αφορά τόσο την καθημερινότητα όσο και την προοπτική της αιωνιότητας, εμείς αποφεύγουμε ή δεν θέλουμε να αποχωριστούμε το παρελθόν με τις οδυνηρές του συνέπειες. Και φυσικά, αυτό που έρχεται δεν είναι η θεϊκή οργή, αλλά ο καρπός των δικών μου αποφάσεων.

Ο δημιουργός έχει σχεδιάσει τον άνθρωπο με τρομακτικές δυνατότητες, αλλά εμείς είμαστε ικανοποιημένοι γιατί ζούμε, χωρίς να αναζητούμε το καλύτερο, όχι μόνον για την πρόσκερη επι γης ζωή μας, αλλά και για την προοπτική της αιωνιότητας.

Η διδασκαλία του Χριστού δεν τιμωρεί, αλλά υποδεικνύει την οδό της διαφυγής προς την βελτίωση της προσωπικής μου ζωής από την αρνητική μέχρι σήμερα συμπεριφορά μου και των ανάλογων συνεπειών που αυτή επιφέρει.

Η σταδιακή πορεία από την σημερινή μου κατάσταση σε μια νέα κατάσταση ελευθερίας αποτελεί θεμελιακή μεταβολή στην προσωπικη μου ζωή. Η μεταβολή αυτή αρχίζει από τον εσωτερικό μου κόσμο, εκεί όπου κυοφορούνται και λαμβάνονται οι αποφάσεις για την καθημερινή μου – και όχι μόνον – ζωή, αλλά σταδιακά οι μεταβολές αυτές είναι διακριτές και από το στενό περιβάλλον μου. Η εικόνα αυτή της σταδιακής μεταβολής δικαιολογείται από το γεγονός ότι ο φυσικός οργανισμός μας δεν είναι επίπεδος, αλλά πολυεπίπεδος, με συναρτήσεις αγνώστων – εν πολλοίς – παραγόντων.

Για τον λόγο αυτό και στην διδασκαλία του Χριστού δεν εμφανίζονται μαγικές λύσεις, αλλά σταδιακή κατανόηση των παραγόντων από τους οποίους εξαρτάται η νέα πορεία μου. Δεν μίλησε, δηλαδή, για μαγικές λύσεις, αλλά έθεσε θεμέλια νέας εξελικτικής πορείας, με αρχή και καθημερινή πρόοδο προς ένα τελικό σκοπό.

Με βάση την μετάνοια για το παρελθόν της αγνοίας, ο Χριστός έθεσε ως όρο την “μαθητεία”, δηλαδή την εξελικτική γνώση της αλήθειας των πραγμάτων, μέσα στα πλαίσια της προσωπικής ευθύνης για τις αποφάσεις της ζωής μου. Αυτό η σύγχρονη επιστήμη το κατανοεί μέσα από τις ανακαλύψεις του φυσικού και ψυχικού μας κόσμου, του σώματος, δηλαδή, και των αισθημάτων, και δίνει το ίδιο υπόβαθρο αιτιολόγησης των φαινομένων που πέφτουν στην αντίληψή μου.

Το γεγονός, δηλαδή, ότι στον εγκέφαλό μας φτάνουν περίπου ένδεκα εκατομμύρια ερεθίσματα – bits – κάθε δευτερόλεπτο, αλλά η ικανότητα του εγκεφάλου μας είναι μόλις πεντήντα το πολύ bits, αυτό δηλώνει ότι τα λοιπά ερεθίσματα “αποθηκεύονται” στο υποσυνείδητό μας και από εκεί μας επηρεάζουν στις αποφάσεις και τις ενέργειές μας. Μάλιστα, έχει αποδειχθεί εργαστηρικά, ότι οι “αποθηκευμένες” αυτές πληροφορίες καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό τον τρόπο αλλά και το περιεχόμενο των αποφάσεών και των ενεργειών μας, δηλαδή τελικά είναι ρυθμιστές της ζωή μας χωρίς να το αντιλαμβανόμαστε.

Αυτό εξηγεί το γιατί μια στιγμιαία ορθή απόφαση δεν εγγυάται και την ορθή πορεία προς τον τελικό μου σκοπό, ο οποίος είναι η κατανόηση των δημιουργικών δυνάμεων του ίδιου του δημιουργού και η λειτουργία τους στην προοπτική της καθημερινότητας αλλά και της αναστημένης αιωνιότητας όπως μας την εξήγησε ο ίδιος ο Χριστός και την εφάρμοσε πρώτα στην δική του ανθρώπινη φύση.

Συνεπώς, το κάθε φυσικό πρόσωπο καλείται να κατανοήσει αυτή την φυσιολογία του σώματος και των αισθημάτων, και, αφήνοντας πίσω το οποιοδηποτε παρελθόν, να καλλιεργήσει το προσωπικό του μέλλον, εγγύς και απώτερο, με βάση όχι τυχαία, αλλά συστηματικά και χωρίς κενά και δικαιολογίες που δεν πείθουν ούτε τον ίδιο.

Σε κάθε περίπτωση, όλοι γνωρίζουμε ότι κάθε νέο οικοδόμημα απαιτεί και νέα θεμέλια. Νέο κτίσμα επί παλαιών θεμελίων είναι επικίνδυνο για άμεση ή σε βάθος χρόνου κατάρρευση. Το ίδιο ισχύει και με τις πεποιθήσεις και τα πιστεύω μας.

Αν προσπαθούμε να οικοδομήσουμε νέα περίοδο στην καθημερινή μας ζωή, θα πρέπει να ξεκινήσουμε από τα νέα θεμέλια. Σε διαφορετική περίπτωση, θα οικοδομούμε έναν ασταθή και πρακτικά επικίνδυνο και αναποτελεσματικό εσωτερικό μας κόσμο. Και αν αυτός ο κόσμος, ο ατομικός εσωτερικός μου κόσμος δεν έχει στερεά και νέα θεμέλια, το πιθανότερο είναι ότι θα βρεθώ σύντομα εκτός πραγματικότητας, στήνοντας πραγματικότητες που δεν υπάρχουν, και ακολουθώντας δρόμους που είναι αδιέξοδοι.

Για τον λόγο αυτό και ο Χριστός δεν διαστρέβλωνε την αλήθεια και την πραγματικότητα, αλλά έδειχνε τον τρόπο με τον οποίο πρέπει ο άνθρωπος, το φυσικό πρόσωπο, να εξετάζει τον εαυτό του, να ελέγχει τα πράγματα κατά την διάρκεια της καθημερινής του ζωής, και, αν παρατηρεί αστοχίες, λάθη ή κενά, να μην τα αφήνει για το μέλλον, αλλά να προβαίνει σε διόρθωση και ανασχεδιασμό των σκέψεων, των πεποιθήσεων, της διδασκαλίας που ήδη έχει αποδεχθεί ως ορθή. Γιατί αυτό θα τον βοηθήσει να περιορίσει την ζημία και να αποφύγει τα ναυάγια της ζωής του στο μέλλον.

Αυτό ακριβώς τον στόχο είχε η κλήση του Χριστού προς τους ακροατές του, τότε και σήμερα: να μην μένουμε στο παρελθόν και στα συναισθήματα, αλλά να εξετάζουμε αν ο λόγος του, η διδασκαλία του, βρίσκει χώρο και καλλιεργείται μέσα μας, προκειμένου να φέρνει καρπό και καλά αποτελέσματα, όχι μόνον στην καθημερινότητα, αλλά και στην προπτική της αιωνιότητας.

Διότι το κριτήριο των πράξεων μας δεν είναι μόνον ο φίλος και ο γείτονας, αλλά, πρωτίστως, είναι η άποψη του ίδιου του δημιουργού, ο οποίος έκτισε τον κόσμο με το βλέμμα στην αιωνιότητα, άσχετα από τις διάφορες θεωρίες που κυκλοφορούν τώρα, αλλά και τότε.

Ο στόχος του Χριστού δεν ήταν να μας κάνει καλούς ανθρώπους, αλλά να μας διδάξει πώς να επιλέγουμε και να εφαρμόζουμε στην καθημερινότητά μας το καλύτερο από το μέτριο, το άριστο από το απλοϊκό, και το αιώνιο από το – κατά τα άλλα πολύτιμο – καθημερινό μας κέρδος.

Οι ρίζες δεν φαίνονται, αλλά παίζουν τον καθοριστικό ρόλο στην διαδικασία της παραγωγής ενός δένδρου ή φυτού. Εμείς κρίνουμε από το αποτέλεσμα, αλλά αυτό είναι η μισή αλήθεια. Διότι κατά κανόνα το πρόβλημα δεν είναι στα κλαδιά του δένδρου, αλλά στις ρίζες του. Διότι αν αρρωστήσει ένα κλαδί από το δένδρο, το κόβουμε και το θέμα τελειώνει εδώ. Αν όμως το πρόβλημα δεν είναι στο κλαδί αλλά στην ρίζα, τότε το δένδρο είναι καταδικασμένο να ξεραθεί.

Και ενώ αυτό είναι απόλυτα πρακτικό και κατανοητό, όταν ερχόμαστε στις πράξεις μας και στις σκέψεις που προηγούνται των αποφάσεων, τότε δεν κάνουμε ενδελεχή έλεγχο, αλλά παραμένουμε θεατές των συνεπειών, χωρίς αναζητήσεις των αιτίων που προκάλεσαν αυτή την αστοχία ή την αμαρτία. Το αποτέλεσμα είναι η κατηφόρα, η εσωστρέφεια, η αύξηση του μίσους, η ανικανότητα, και, τέλος, η κατάθλιψη της ψυχής και τα συνεπακόλουθα.

Για τον λόγο αυτό ο Χριστός δεν δίστασε – και το πλήρωσε με την ζωή του – να μας υποδείξει ότι το πρόβλημα ξεκινά από τον εσωτερικό μας κόσμο, την συνείδησή μας και την άγνοιά μας, και ό, τι ακολουθεί, είναι παράγωγο των λανθασμένων επιλογών μας και στην συνέχεια των πράξεών μας.

Θέλοντας λοιπόν να προσδιορίσει με ακρίβεια την πηγή του κακού, δεν αρκέστηκε σε κριτική μόνον, αλλά υπέδειξε με κάθε λεπτομέρεια την περιοχή της συνειδήσεώς μας, τον εσωτερικό μας κόσμο, δηλαδή, εκεί όπου κυοφορούνται οι λάθος αντιλήψεις και η άγνοια ή η γνώση των πραγμάτων.

Μάλιστα, για να δώσει το μέγεθος της αξίας της ακριβούς γνώσης που πρέπει να έχουμε για να μπορούμε να διαχειριζόμαστε τις μυριάδες υποθέσεις που αντιμετωπίζουμε στην καθημερινότητα και όχι μόνον στα θρησκευτικά μας καθήκοντα, παρομοίασε την ατομική μας – για τον καθένα μας – ευθύνη με την ευθύνη ενός μαθητή, ο οποίος θέλει να ζήσει την σύγχρονη ζωή με τους κανόνες και τις συνθήκες του σήμερα, και όχι με τις ιδεολογίες του παρελθόντος.

Γι’ αυτό και έθεσε ως όρο την “μαθητεία”, δηλαδή την συστηματική γνώση και επίγνωση της αλήθειας των πραγμάτων, ώστε να μην πέφτουμε θύματα της άγνοιας, και τα λάθη μας να μην στοιβάζουν αρνητισμό στην συνείδησή μας, γεγονός που μας απομακρύνει από την θύρα της αλήθειας και μας κρατεί δέσμιους των λαθών μας.

Η δουλεία είναι αποτέλεσμα των δικών μου λαθών, των δικών μου λάθος επιλογών στα γεγονότα και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζω καθημερινά. Και επειδή, συνήθως, αποδίδουμε τις αρνητικές συνέπειες των λαθών μας σε λάθος “δράστες” και όχι σε μας που πήραμε τις λάθος αποφάσεις, όταν έρχεται ο καιρός της κρίσης και των συνεπειών, αναζητούμε ευθύνες από άλλους – το σύστημα, την κοινωνία, τον Αδάμ και την Εύα, κλπ – ή και τον ίδιο τον δημιουργό, τον οποίο, ωστόσο, ποτέ δεν ρωτήσαμε και ποτέ δεν αναζητήσαμε. Ακόμη χειρότερα, στηριζόμαστε σε λάθος στηρίγματα, σε λάθος γνώση της αλήθειας των πραγμάτων. Και, φυσικά, αυτό δεν διορθώνει και δεν αγιάζει τα δικά μου λάθη, διότι είχα όλο το χρόνο και την δύναμη να μάθω και να μην απορρίπτω την αλήθεια με διάφορα προσχήματα και δικαιολογίες.

Προκειμένου, λοιπόν, να αποσαφηνιστούν οι παράμετροι που οδηγούν στα δικά μου λάθη, ο Χριστός πήγε στην πηγή και μας υπέδειξε σε ποιό σημείο κάνουμε λάθος εκτιμήσεις, με αποτέλεσμα να κάνουμε και λάθος ενέργειες, οι οποίες, συσσωρευόμενες στον διάβα της ζωής μας, αποβαίνουν μοιραίες και, τελικά, θανατηφόρες.

Το πρώτο θέμα που τον απασχόλησε ήταν το βάρος που έδιναν οι σύγχρονοί του Εβραίοι στην αξία της παραδόσεως. Ο Χριστός δεν αμφισβήτησε την αξία της παραδόσεως, αλλά υπέδειξε την λανθασμένη βαρύτητα που απέδιδαν οι σύχρονοί του, όσον αφορά τις προσωπικές τους πράξεις και την ατομική τους ελευθερία από τις συνέπειες των λανθασμένων πιστεύω τους.

Η διδασκαλία του Χριστού δεν εξέλαβε την παράδοση ως αμαρτία ή εμπόδιο για την ορθή εκτίμηση των ατομικών μας εκτιμήσεων και πράξεων, αλλά υπέδειξε το υπόβαθρο της λανθασμένης διδασκαλίας, η οποία άφηνε απροστάτευτους τους συμπολίτες του.

Η διακήρυξη ότι αν η διδασκαλία μου δεν μπει μέσα σας και δεν καλλιεργηθεί, δεν μπορείτε να ξεπεράσετε την αγκύλωση που σας κρατά μακριά από την αλήθεια των πραγμάτων, άρα σας οδηγεί σε λάθος σκέψεις, λάθος αποφάσεις, και, τελικά, σε λάθος πράξεις και ενέργειες. Και αυτά τα λάθη τα πληρώνουμε εμείς και όχι κάποιος άλλος.