Αρχεία για: Φεβρουάριος 2023

Η βελτίωση της γνώσης και της ικανότητάς για βαθύτερη και πλατύτερη γνωριμία με την αλήθεια των πραγμάτων που μας περιβάλλουν είναι ο κανόνας της προσωπικής, αλλά και της κοινωνικής μας ζωής.

Όλοι καθημερινά προσπαθούμε μέσα από την τριβή που προκαλεί στον καθένα η επαφή του με τον κόσμο και το περιεχόμενό του, να βελτιώσουμε την επίγνωση των πραγμάτων, ώστε να μην πέφτουμε θύματα κάθε τσαρλατάνου, ο οποίος για προσωπικούς του λόγους θέλει να μας παρασύρει, είτε στην άγνοια είτε στην διαστροφή με τραγικές συνέπειες στην προσωπική μας ζωή.

Διότι, στην εποχή του 21ου αιώνα καθένας μπορεί να λέει και να γράφει ό,τι θέλει. Το πρόβλημα δεν είναι αυτός που λέει, αλλά εσύ και εγώ που ακούμε, ώστε από όσα λέει ή γράφει ο κάθε επώνυμος ή ανώνυμος, να κρατάμε το καλό και να απορρίπτουμε το ψεύτικο, το υποκριτικό, και ο,τιδήποτε μας απομακρύνει από την αλήθεια των πραγμάτων.

Και είναι φυσικό ότι, για να λειτουργήσει μέσα μας η διάκριση και η επιλογή του ωφέλιμου από το επιζήμιο, πρέπει από τη μια η βάση των γνώσεών μας να στηρίζεται σε στέρεο έδαφος και όχι σε εικασίες, και από την άλλη η προσωπική μας εμπειρία να είναι επαρκής ως προς τις προσωπικές μας ανάγκες.

Διότι, εκείνο που για κάποιον άλλο είναι ωφέλιμο, για μένα μπορεί αυτή τη στιγμή να είναι ανώριμο και επιζήμιο. Και εκείνο που για μένα είναι σήμερα ωφέλιμο, για κάποιον άλλον να είναι επιζήμιο σήμερα. Για τον λόγο αυτό και η διδασκαλία του Χριστού λέει: τα πάντα δοκιμάζετε, αλλά να παρακρατείτε το καλό και να απορρίπτετε το επιζήμιο ή το κακό. Και επειδή στην δική μας εποχή καλούμαστε να δοκιμάζουμε άπειρα πράγματα, απαιτείται ισχυρή εσωτερική δύναμη, ώστε να μην παρασυρόμαστε μόνο από την εικόνα ή την διαφήμιση, αλλά να ελέγχουμε τα πράγματα εάν είναι αληθινά και εάν αρμόζουν στις προσωπικές μου ανάγκες σήμερα.

Κάθε καλό πράγμα δεν είναι αναγκαστικά καλό για μένα σήμερα, αλλά μπορεί να είναι στο μέλλον. Και κάθε κακό δεν είναι αναγκαστικά κακό για μένα σήμερα, αλλά μπορεί να αποβεί κακό στο μέλλον. Η κλίμακα των προσωπικών μου αναγκών καθορίζει και τον ρόλο που μπορεί να παίξει ένα αγαθό στην προσωπική μου ζωή και όχι μόνο η ετικέτα του αγαθού που μου προσφέρεται.

Και ο Χριστός ξεκαθάρισε με απόλυτο τρόπο: εάν δεν κάνετε πράξη όσα σας διδάξω για να αποκτήσετε την πρακτική επίγνωση της αλήθειας των δικών μου λόγων, τότε η πίστη σας θα είναι έωλη και θα μετακινείται με τον άνεμο που πνέει καθημερινά, με κίνδυνο να καταρρεύσετε στην πρώτη επαφή με την σκληρή πραγματικότητα της καθημερινής σας ζωής. Η επιτυχής τριβή του καθενός μας με την σκληρή πραγματικότητα, τονώνει τον εσωτερικό μας κόσμο και τον καθιστά ικανό για νέες εμπειρίες αύριο, στο μέλλον, εγγύς, απώτερο, απώτατο και αιώνιο.

Ο λόγος έχει αξία μόνο όταν συνοδεύεται από αντίστοιχες πράξεις και θετικά αποτελέσματα.

Η γνωριμία περιλαμβάνει τρεις παράγοντες. Το υποκείμενο, δηλαδή το άτομο που ενδιαφέρεται για να γνωρίσει κάτι, το αντικείμενο, δηλαδή το θέμα που επιθυμεί κάποιος να γνωρίσει, και την ικανότητα που διαθέτουν και οι δυο ενδιαφερόμενοι προκειμένου να επικοινωνήσουν το ενδιαφέρον τους.

Με λίγα λόγια, η γνωριμία δεν εξαρτάται κατ’ αρχήν από μυριάδες παράγοντες, αλλά από αυτούς που περιγράψαμε παραπάνω. Αυτό σημαίνει, πρακτικά, ότι καθένας που εμφανίζεται στον κόσμο έχει αυτή την ικανότητα της επικοινωνίας και της γνωριμίας, και αυτό δεν αποτελεί επίκτητο, αλλά αποτελεί θεμελιακό δεδομένο, για κάθε μορφή ζωής, ανεξάρτητα από τόπο, χρόνο και διάφορες συνθήκες.

Συνεπώς, οι προσπάθειες όλων πρέπει να είναι από την μια να βελτιώνουν την ικανότητα της απόκτησης νέας γνώσης, και από την άλλη να κατευθύνουν αυτήν την ικανότητα προς την κατεύθυνση του αντικειμένου και του θέματος που τους ενδιαφέρει. Η απόκτηση γνώσης και γνωριμίας δεν είναι αγαθό που διαμοιράζεται με γενικότητες σε όλους, αλλά καθοριστικός παράγοντας είναι το ενδιαφερόμενο άτομο να καθορίσει το αντικείμενο του δικού του ενδιαφέροντος και μέσα από την προσωπική και ατομική προσπάθεια να κατακτήσει το επόμενο στάδιο της γνωριμίας, δηλαδή να προχωρήσει στο βάθος και στο πλάτος όσο περισσότερο μπορεί.

Ο παράγοντας του υποκειμένου, δηλαδή του ατόμου που ενδιαφέρεται για κάτι, είναι το κυρίαρχο στοιχείο μιας γνωριμίας. Το αντικείμενο, δηλαδή αυτό που θέλει να γνωρίσει κάποιος βρίσκεται στη δεύτερη θέση και η μέθοδος που θα εφαρμόσει κάποιος βρίσκεται στην τελευταία θέση, γιατί περιλαμβάνει την αυξανόμενη προσωπική εμπειρία, και αυτό είναι προσωπική επιλογή του καθενός.

Με ένα αντίστοιχο τρόπο και τα αποτελέσματα από μια γνωριμία δεν είναι κοινά, διότι καθένας έχει τον δικό του τρόπο να επιλέγει, τόσο το αντικείμενο που τον ενδιαφέρει, όσο και τον βαθμό της προσπάθειας που θα καταβάλλει για να αποκτήσει αυτό που επιθυμεί.

Και αυτό είναι κρίσιμο στοιχείο, διότι έχει σχέση με την προσωπικότητα του καθενός, ο οποίος και καθορίζει την πορεία της γνωριμίας του με το θέμα που τον ενδιαφέρει. Διότι, καθένας έχει διαφορετικές ικανότητες και καθένας επιλέγει το προσωπικό του ενδιαφέρον, άρα καθένας εισπράττει και το δικό του αποτέλεσμα.

Αυτός ήταν και ο λόγος που ο Χριστός δεν άφησε το θέμα στον αέρα και με γενικότητες, αλλά προχώρησε σε συγκεκριμένη διδασκαλία, τόσο για το αντικείμενο που επιθυμεί να γνωρίσει κάθε ενδιαφερόμενος για την πίστη του, όσο και για τον τρόπο που θα προχωρήσει στην γνωριμία αυτή, προκειμένου να λάβει και τα αποτελέσματα που προβλέπονται από την μισθαποδοσία, δηλαδή του κέρδους από κάθε βελτίωση της γνωριμίας, τόσο του εαυτού μας, όσο και των θεμάτων που μας απασχολούν και θα θέλαμε να έχουμε τα καλύτερα αποτελέσματα από την παρουσία του δημιουργού στην προσωπική μας καθημερινότητα.

Η γνωριμία είναι πάντα ο καρπός μιας επαφής. Χωρίς επαφή δεν υπάρχει γνωριμία, άσχετα αν πρόκειται για πρόσωπο, για πρακτικό αντικείμενο ή για ιδέα και νομικό ή κοινωνικό σύστημα. Σε κάθε περίπτωση είναι απαραίτητη η πρώτη επαφή, αλλά όλοι ξέρουμε ότι χωρίς συνέχιση της επαφής και αξιοποίηση της πρώτης επαφής δεν ολοκληρώνεται η γνωριμία.

Και αυτό έχει καταλυτική σημασία στην προσπάθειά μας να γνωρίσουμε τον κόσμο και τα κοινωνικά συστήματα, αλλά και τον ίδιο μας τον εαυτό, δεδομένου ότι εάν δεν “ερχόμαστε σε συνεχή επαφή” με τον εαυτό μας, δηλαδή εάν δεν επικοινωνούμε με τον εαυτό μας και δεν παρατηρούμε την προσωπική μας συμπεριφορά μέσα στις καθημερινές μας πράξεις αλλά και σκέψεις, λογισμούς, επιλογές και αποφάσεις, τότε κινδυνεύουμε να χάσουμε τον έλεγχο του εαυτού μας και να βρεθούμε σε καταστάσεις που κανείς δεν θα επιθυμούσε να βρεθεί.

Με λίγα λόγια, η πρώτη επαφή είναι πολύτιμη και απαραίτητη, ωστόσο, εάν αυτή δεν καλλιεργηθεί, τότε η πρώτη εικόνα παραμένει πολύτιμη αλλά δεν μπορεί να φέρει τα αποτελέσματα που θα είχε επιφέρει εάν είχε μετατραπεί σε μια μακροχρόνια αμοιβαία σχέση, από την οποία θα προκύψουν τα οφέλη για κάθε πλευρά. Διότι, όσο καλύτερα γνωρίζω κάτι τόσο περισσότερες πιθανότητες έχω να αξιοποιηθεί αυτή η σχέση με τα προσδοκώμενα αποτελέσματα. Και αυτό αφορά όχι μόνο τις καλές επαφές, αλλά και τις κακές και αρνητικές, διότι και αυτές – οι αρνητικές – θα φέρουν τα δικά τους αρνητικά αποτελέσματα, εφόσον συνεχίζεται η επαφή και μετατρέπεται σε αμοιβαία εξάρτηση και μακροχρόνια σχέση.

Διότι, η απόδοση των αποτελεσμάτων σε μια σχέση δεν είναι ηθικό θέμα, αλλά είναι πρακτικό θέμα, και, όπως λέει και η παροιμία, ό,τι σπέρνεις αυτό θερίζεις και όχι κάτι άλλο. Μάλιστα ο ίδιος ο Χριστός επισημαίνει στην διδασκαλία του ότι όπως από τα αγκάθια δεν μπορείς να πάρεις σταφύλια, έτσι και στην προσωπική σου καθημερινότητα πρέπει να φροντίσεις, τα μεν σταφύλια να τα μαζεύεις από τα κλήματα που έχεις φυτέψει και έχεις καλλιεργήσει, τα δε αγκάθια να είσαι σίγουρος ότι θα φέρουν αγκάθια και αρνητικά αποτελέσματα, τόσο στην πρακτική σου καθημερινότητα, όσο και στις προοπτικές του δικού σου προσωπικού μέλλοντος.

Διότι, καθένας θερίζει τον δικό του κόπο και μαζεύει καλό σπόρο για το μέλλον – εάν έχει επενδύσει στον καλό σπόρο, ενώ, αντίθετα, εάν προσδοκά από τα αγκάθια να μαζέψει σταφύλια, είναι βέβαιο ότι θα απογοητευτεί στην υπόλοιπη ζωή του. Για τον λόγο αυτό και ο Χριστός υποδεικνύει τον δρόμο των καλών σκέψεων και συλλογισμών, προκειμένου και οι προτιμήσεις, οι επιλογές και οι αποφάσεις να μας οδηγήσουν σε πράξεις με θετικό πρόσημο, δηλαδή θα προσθέτουν σε όσα ήδη διαθέτουμε και δεν θα αφαιρέσουν από αυτά.

Η γνωριμία σε βάθος και πλάτος απαιτεί ατομική προσπάθεια, χρόνο, και – εάν χρειαστεί – και χρήμα. Διότι τίποτα στη ζωή δεν πετυχαίνουμε εάν δεν θέλουμε να προσπαθήσουμε, να διαθέσουμε τον αναγκαίο χρόνο και εάν χρειαστεί να διαθέσουμε και χρήματα, προκειμένου να πετύχουμε το σκοπό μας.

Όσοι πήγαμε σχολείο ξέρουμε ότι αυτά είναι απαραίτητα στοιχεία για την οποιαδήποτε επιτυχία. Στο σχολείο ξοδεύουμε χρόνο και κάνουμε προσπάθειες, προκειμένου να μάθουμε ό,τι επιθυμούμε. Δεν υπάρχει μαθητής χωρίς να καταβάλει κόπο και χρόνο, προκειμένου να μάθει όσα απαιτούνται να μάθει, και να πετύχει το σκοπό του. Και όσο πιο ψηλά και υπεύθυνα θέλει κάποιος να πάει και να φτάσει στον στόχο του, τόσο μεγαλύτερο είναι και το κόστος της προσωπικής του προσπάθειας.

Κανείς δεν εξαιρείται από αυτό τον κανόνα, και κανείς δεν φτάνει σε κορυφές και κατακτήσεις χωρίς κόπο και προσωπική θυσία. Μάλιστα, όσοι θέλουν να κατακτήσουν και ιδιαίτερες αναγνωρίσεις μέσα στην κοινωνία των ανθρώπων, πρέπει να διαθέτουν όλα αυτά τα προσόντα, και, φυσικά, τις αναγκαίες ικανότητες για να το πετύχουν. Και εδώ αρχίζουν τα δύσκολα.

Διότι, αν και η σύγχρονη κοινωνία έχει τους δικούς της κανόνες για την ατομική μας επιτυχία, είναι προφανές ότι για έξτρα στόχους απαιτείται και έξτρα προσπάθεια, άρα και επιπλέον δύναμη από μια πηγή ενέργειας που μπορεί να γεμίζει τις ατομικές μας αποθήκες καυσίμων, ώστε να μην ξεμένουμε από καύσιμα και την αναγκαία ενέργεια. Μάλιστα, όσοι θέλουν να πάνε ακόμη πιο πέρα, πρέπει να μελετήσουν καλά, τόσο τις δικές τους ικανότητες που μπορούν να διαθέσουν, όσο και τις έξτρα πιθανές παροχές ενέργειας.

Διότι, για την προσωπική μας καθημερινότητα και τις λειτουργικές μας ανάγκες όλοι ξέρουμε από που θα πάρουμε τα αναγκαία εφόδια. Όταν όμως πρόκειται για εσωτερικές δυνάμεις, εκεί καθένας πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικός, γιατί η υπερηφάνεια και η αλαζονεία πολλές φορές θολώνουν τις σκέψεις και μας οδηγεί σε πρόχειρες αποφάσεις, χωρίς να έχουμε εξαντλήσει τον υπολογισμό των αναγκών μας.

Και όσοι ενδιαφέρονται για κατακτήσεις του μη ορατού κόσμου, θα πρέπει να γίνουν ικανοί πρώτα στις κατακτήσεις του επίγειου και μετρήσιμου κόσμου, και κατόπιν να επιχειρήσουν το επόμενο βήμα. Διότι ο Χριστός δεν δικαιολόγησε τα λάθη, όταν αυτά οφείλονται στους δικούς μας λάθος υπολογισμούς, ακριβώς γιατί αυτός είναι ο ανθρώπινος παράγοντας που ανήκει αποκλειστικά στον ατομική μας ευθύνη.

Εάν δεν γνωρίζουμε καλά κάτι και δεν έχουμε κάνει όλους τους πιθανούς υπολογισμούς, ο Χριστός ξεκαθάρισε ότι δεν θα παρέμβει όταν θα ξεμείνουμε από ικανότητες και ενέργεια. Διότι τις αποφάσεις τις παίρνουμε εμείς και όχι εκείνος, άρα η ευθύνη για την καλύτερη έρευνα των πιθανοτήτων ανήκει αποκλειστικά στην δική μας αρμοδιότητα και όχι του θεού.

Οι σύγχρονοι δρόμοι όχι μόνο είναι πολύπλοκοι και πολυεπίπεδοι, αλλά έχουν και ιδιαίτερες δυσκολίες, γιατί, εκτός από τον άνθρωπο εμπλέκονται και οι πάσης φύσεως μηχανές που έχουν αλλάξει οριστικά τον τρόπο της σκέψης και των αντιλήψεων μας γενικότερα.

Αυτό σημαίνει ότι δεν πρέπει πλέον να γνωρίσω τον κόσμο, φυσικό και κοινωνικό, αλλά πρέπει να κατανοήσω και να γνωρίσω και τον ρόλο που παίζουν οι διάφορες εφαρμογές στην πρακτική καθημερινή μας ζωή. Και αυτό καθιστά το έργο της γνωριμίας με τον κόσμο πιο σύνθετο και πιο χρονοβόρο.

Διότι, πίσω από κάθε επαφή – είτε φυσική με προσωπική παρουσία, είτε ηλεκτρονική μέσω της τεχνολογίας – μπορεί να κρύβονται πράγματα και θέματα που δεν θα βελτιώσουν, αλλά, αντίθετα, θα μου δημιουργήσουν νέα ζητήματα και ανάγκες στην πρακτική μου καθημερινότητα. Και αυτό σημαίνει ότι δεν αρκεί μια απλή εικόνα ή ένας απλός λόγος, αλλά πρέπει να αναζητήσουμε και τα βαθύτερα αίτια μιας επαφής ή επικοινωνίας, ώστε να σταθούμε – ανάλογα με τις δικές μας ανάγκες – απέναντι στην πρόταση γνωριμίας που εμφανίστηκε στην ζωή μου σήμερα.

Το διαδίκτυο και τα μέσα ενημέρωσης κατακλύζουν κάθε στιγμή την προσοχή μας με διαφημίσεις και προτάσεις. Αυτή είναι η δική τους δουλειά. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι όλα με  αφορούν ή τα έχω ανάγκη, αλλά θα πρέπει να περάσουν από το δικό μου φίλτρο των δικών μου αναγκών, και ανάλογα να ανταποκριθώ ή να αγνοήσω μια πρόταση επαφής και γνωριμίας.

Από την άλλη, αυτή η διάκριση δεν θα πρέπει να γίνει λόγος απόρριψης όλων των προτάσεων που φτάνουν σε μας, διότι κινδυνεύουμε να χάσουμε την επαφή με την σύγχρονη πραγματικότητα και να μην μπορούμε να κατανοήσουμε τον γύρω κόσμο ή ακόμη και δικές μας ανάγκες που δεν είχαμε εντοπίσει μέχρι σήμερα. Και αυτό θα αποβεί εμπόδιο στην μελλοντική μου πραγματικότητα. Διότι, πολλές φορές απορρίπτουμε πράγματα που δεν τα χρειαζόμαστε σήμερα, αλλά είναι πολύ πιθανόν να τα χρειαστούμε αργότερα.

Και εδώ πρέπει να θυμόμαστε ότι δεν κρινόμαστε για όσα οι άλλοι λένε ή κάνουν, αλλά κρινόμαστε για τα δικά μας έργα και τις δικές μας επιλογές και ατομικές μας πράξεις. Ο κόσμος κρίνεται από τον ένα κριτή, όπως και καθένας μας κρίνεται τελικά από τον ίδιο κριτή. Και αυτό σημαίνει ότι κανείς δεν θα δώσει λόγο για τις πράξεις των άλλων.

Αντίθετα, κανείς άλλος δεν θα δώσει λόγο για τις ατομικές μας καθημερινές αρνητικές πράξεις, αλλά και δεν θα κερδίσει στην περίπτωση ενός καλού αποτελέσματος και μιας καλής επιλογής που οφείλεται στην δική μας στάση ή πρακτική ζωή. Η διδασκαλία του Χριστού αποδίδει τα του καίσαρος τω καίσαρι και τα του θεού τω θεώ και τις αντίστοιχες ευθύνες σε εκείνον που πράττει και όχι σε εκείνον που δεν συμμετέχει σε μια πράξη ενός τρίτου.