Αρχεία για: Μάιος 2023

Οι αμφιβολίες και οι δισταγμοί της ώριμης ζωής μας οφείλονται, πιθανόν σε μεγάλο βαθμό, στον τρόπο που βιώσαμε την παιδική μας ηλικία. Και μπορεί τότε, στην βρεφική και παιδική ηλικία, να μην ήταν κατανοητές οι συνέπειες κάποιων πράξεων των άλλων ή και δικές μας, ωστόσο, όταν φτάνουμε στον ενήλικο βίο μας, όλες αυτές οι στερήσεις ή τα λάθη των προηγουμένων περιόδων της ζωής μας έχουν αφήσει τα αποτυπώματά τους στην συνείδηση ή και στο φυσικό σώμα μας ακόμη, με αποτέλεσμα πολλές φορές να μην μπορούμε να κατανοήσουμε την ατομική μας συμπεριφορά, η οποία θα θέλαμε να είναι – στην ώριμη πλέον ζωή μας – χωρίς αυτές τις επιδράσεις από το μακρινό μας παρελθόν.

Διότι, εμείς μπορεί να ξεχνάμε, αλλά όλα αποτυπώνονται με διαφορετική κάθε φορά ένταση και διάρκεια, στον εσωτερικό μας κόσμο, εκεί που κυοφορούνται οι σκέψεις και οι διαλογισμοί μας, οι οποίοι επηρεάζονται από το προσωπικό μας παρελθόν. Διότι, κανείς δεν εμφανίζεται ξαφνικά ώριμος άνθρωπος, αλλά όλοι περνάμε από την βρεφική και παιδική ηλικία και όλες οι εμπειρίες αυτές καταγράφονται στον έσω άνθρωπο, δηλαδή στις σκέψεις και στα συναισθήματά μας, αφήνοντας το δικό τους στίγμα, το οποίο στη συνέχεια θα εμπλακεί στους υπολογισμούς και στις προτιμήσεις μας, κουβαλώντας τον δικό τους ρόλο και τη δική τους επίδραση στο καθημερινό μας σήμερα.

Και αυτό δεν είναι μια φιλοσοφική θεωρία, αλλά είναι η πρακτική μας εμπειρία για όλους όσοι παλεύουμε καθημερινά για τις προσωπικές μας υποθέσεις. Ο τρόπος που σκεφτόμαστε, υπολογίζουμε, εκτιμούμε πρόσωπα, πράγματα, καταστάσεις, ιδέες πεποιθήσεις και απόψεις, δεν είναι μόνο αποτέλεσμα μιας στιγμιαίας κατάστασης, αλλά έχει μακρινό παρελθόν από την βρεφική και παιδική μας ηλικία, και επιδρά στον εσωτερικό μας κόσμο, κατευθύνοντας πολλές φορές την πρακτική ζωή μας σε σκέψεις και πράξεις που εμείς δεν θα θέλαμε στην πραγματικότητα.

Αυτός ήταν και ο λόγος που ο Χριστός δίδαξε την μεταστροφή του ατόμου – κάθε ενδιαφερόμενου ατόμου – από την αδιάφορη καθημερινή συνήθεια και επανάληψη τύπων, στην αναζήτηση και απόρριψη των λαθών που αναγνωρίσαμε ως άτομα στην παρελθούσα ζωή μας, προκειμένου να πάψει ή να μειωθεί ο ρόλος των παρελθόντων λαθών στην προσωπική μας καθημερινότητα. Αυτό δηλώνει ένα νέο ορίζοντα ζωής, εφόσον διατηρούμε την εφαρμογή της δικής του διδασκαλίας στην προσωπική μας πρακτική καθημερινότητα, μη αγνοώντας, αλλά επαναφορτίζοντας τον κόσμο των σκέψεων και των συναισθημάτων μας με την δική του προοπτική, όπως ο ίδιος ο Χριστός την εξήγησε στους πρώτους εκείνους μαθητές του και μπορούμε να μάθουμε και μεις σήμερα. 

Οι παιδικές αντιλήψεις είναι βελτιωμένες σε σχέση με τις βρεφικές εμπειρίες. Το ίδιο ισχύει και για τις νεανικές σε σχέση με τις παιδικές και εφηβικές, και ανάλογα ισχύει – δηλαδή παρουσιάζεται βελτίωση – και για τις ώριμες αντιλήψεις σε σχέση με τις αντιλήψεις των προηγούμενων περιόδων, γιατί στην ώριμη ηλικία έχουν υπεισέλθει δύο νέοι παράγοντες: η ωριμότητα της σκέψης και το πλήθος των ατομικών εμπειριών, στοιχεία που ανοίγουν το πλάτος και τις άλλες διαστάσεις της νόησης, στην απεραντοσύνη της φυσικής πραγματικότητας, την οποία καθένας καλείται να εξερευνήσει κατά την διάρκεια του βίου του, προκειμένου να αποφεύγει τα αδιέξοδα και να οικοδομεί ένα καλύτερο μέλλον για τον ίδιο και την σύγχρονη κάθε φορά κοινωνία.

Κανείς δεν μπορεί να διαγράψει από την συνείδησή του την γνώση και τις εμπειρίες των προηγουμένων περιόδων της ζωής του. Μπορεί να μην τις σκέφτεται και να μην τις υπολογίζει πλέον στην καθημερινότητά του, ωστόσο, όλα είναι εκεί, μέσα στον εσωτερικό μας κόσμο, αθέατοι μάρτυρες που επηρεάζουν και καθορίζουν ασυναίσθητα τις σκέψεις και την θέλησή μας για ο,τιδήποτε αποφασίζουμε κάθε στιγμή.

Κανείς δεν μπορεί να διαγράψει – να κάνει delete όπως λέμε στην σύγχρονη γλώσσα των υπολογιστών. Εκείνο που συμβαίνει είναι ότι όλα κάποια στιγμή πηγαίνουν στο καλάθι των αχρήστων – move to bin – και από κει είναι διαθέσιμα όταν εμείς τα προσκαλέσουμε στην καθημερινή μας επιφάνεια εργασίας. Δεν μας ενοχλούν, δηλαδή, εάν εμείς δεν τα ανακαλέσουμε με κάποιο τρόπο, είτε από ανάγκη είτε από άγνοια.

Αυτό είναι κρίσιμο στοιχείο στην λειτουργικότητα της ατομικής μας καθημερινότητας. Διότι, εάν κάνουμε λάθη αλλά δεν μπορούμε να τα αποδεχτούμε και να τα στείλουμε στο καλάθι των αχρήστων, τότε οι συνέπειες γίνονται ένα, δηλαδή αναμειγνύονται με την προσωπική μας καθημερινότητα και δυσκολεύουν ή καταστρέφουν την καθημερινή μας ζωή με τον αρνητικό τους ρόλο.

Εάν τα παραδεχτούμε ως μη αποδεκτά από την συνείδησή μας λάθη, τότε τα λάθη υπάρχουν στο καλάθι των αχρήστων, αλλά δεν μπορούν να επηρεάσουν την καθημερινή μας λειτουργικότητα και ζούμε καθημερινά μια ζωή στηριγμένη όχι στα λάθη αλλά στις ορθές επιλογές, οι οποίες είναι μακράν των προηγουμένων λαθών μας.

Αυτό μας υποδεικνύει η διδασκαλία του Χριστού, τόσο ως προς την ατομική μας συνείδηση που επηρεάζεται από τα λάθη και τις αμαρτίες μας, όσο και από το περιβάλλον μας, που μπορεί να μην ξέρει τα αθέατα λάθη μας, αλλά αντιλαμβάνεται την αδυναμία μας να σταθούμε στην ορθότητα και την αλήθεια, διότι κάτι μας επηρεάζει αρνητικά, μη έχοντας συγχωρήσει τον εαυτό μας ή τους άλλους για τα δικά μας λάθη προς τους άλλους ή τις ατομικές μας αμαρτίες που οι άλλοι δεν γνωρίζουν αλλά γνωρίζουμε καλά εμείς οι ίδιοι.

Οι ασφαλείς και σταθερές βάσεις που μπαίνουν στην βρεφική και παιδική ηλικία παραμένουν ως στηρίγματα στην υπόλοιπη ενήλικη ζωή μας. Οι βάσεις όμως δεν αντικαθιστούν το σύνολο του οικοδομήματος στην ζωή μας, όπως οι βάσεις και τα θεμέλια ενός σπιτιού δεν αντικαθιστούν την υπόλοιπη οικοδομή και το περιεχόμενο, κινητό και ακίνητο. Διότι, κάθε σπίτι για να είναι κατοικήσιμο πρέπει να διαθέτει κάποια στοιχειώδη και όχι μόνον τις βάσεις και τα στηρίγματα.

Από το σώμα μας κατανοούμε και τις ανάγκες που πρέπει να καλύπτει ένα σπίτι, δηλαδή την ασφάλεια και την προστασία, αλλά και την πλήρη λειτουργικότητα, προκειμένου η ζωή εντός αυτού να είναι αυτάρκης, χωρίς κινδύνους και ελλείψεις σε βασικά πράγματα. Αυτή η προφανής και καθημερινή για όλους πραγματικότητα είναι και η αφετηρία για να κατανοήσουμε τον ρόλο του παιχνιδιού, αλλά και τον ρόλο της ευθύνης της ώριμης ηλικίας μας, διότι δεν θα μας προστατεύουν για πάντα τα κουκλόσπιτα των παιδικών μας χρόνων, τότε που όλοι χαιρόμασταν κάτω από την παιδική μας αφέλεια.

Η ώριμη ζωή κάθε ατόμου έχει ως κύριο συστατικό την υπεύθυνη κατανόηση του εαυτού μας και του περιβάλλοντος, διότι αυτό – και μόνο αυτό – μπορεί να προσφέρει ασφάλεια στην ώριμη καθημερινότητα. Οι αφέλειες της παιδικής ηλικίας ήταν απαραίτητες για τότε. Δεν τις απορρίπτουμε ποτέ, αλλά τις αντικαθιστούμε σταδιακά όσο περνάνε τα χρόνια της ζωής μας, με ώριμες κατασκευές που προσφέρουν ουσιαστική προστασία από όλους τους κινδύνους και όχι μόνο από τους φανταστικούς εχθρούς της παιδικής μας ηλικίας. Κάθε ώριμος άνθρωπος αναζητά τις καλύτερες λύσεις μπροστά στους κινδύνους, και αυτό γίνεται με την πρόνοια και την ορθή αντίληψη των πραγμάτων από την οποία εξαρτάται πλέον η ζωή μας, αφού πήραμε εμείς την ευθύνη να ζήσουμε ελεύθεροι και όχι εξαρτημένοι από τους άλλους.

Για τον λόγο αυτό και ο Χριστός τίμησε την παιδική αφέλεια και απλότητα, αλλά δίδαξε τους ανθρώπους πώς να κατανοούν τον εαυτό τους, τα ατομικά του λάθη, αλλά και τον κόσμο μέσα στον οποίο θα βιώνουν την ατομική της καθημερινότητα, όχι με τα παιδικά μόνον εφόδια, αλλά και με την απαραίτητη ωρίμανση σκέψεων και φρόνιμων  επιλογών, διότι στην ώριμη ηλικία δεν υπάρχει πλέον η προστασία των γονέων και των φίλων, όπως συνέβαινε στην παιδική περίοδο.

Η ευθύνη, διευκρίνισε ο Χριστός, δεν ανήκει στους άλλους μόνο, αλλά – κυρίως – ανήκει στον καθένα, που αγνοώντας την αλήθεια, θέλει να ζει για πάντα στην παιδική ανευθυνότητα. Διότι, η ευθύνη της γνώσης και των προσωπικών αποφάσεων κοστίζουν, και όλοι αποφεύγουμε να πληρώνουμε το κόστος που μας αναλογεί, λέγοντας ότι θα φροντίσει ο θεός, όχι γιατί το πιστεύουμε, αλλά γιατί αυτό μας βολεύει για να αποφύγουμε την δική μας ευθύνη.

Η οργάνωση της ζωής από τον δημιουργό προβλέπει όλοι ανεξαιρέτως να περνάμε από τα στάδια της γέννησης, της βρεφικής ηλικίας, της νεότητας, της ώριμης και παραγωγικής περιόδου, και τέλος, της τρίτης ηλικίας και στον θάνατο, ή την ανάλυση όπως την περιγράφει η Καινή Διαθήκη.

Κανείς δεν εξαιρείται από αυτά τα στάδια, και κάθε επόμενο στάδιο είναι εξαρτημένο από το προηγούμενο για όλες τις περιπτώσεις όλων των ανθρώπων που έζησαν ή ζουν ή θα ζήσουν στο μέλλον. Μέχρι σήμερα αυτός ο κανόνας είναι απαράβατος, και αυτό σημαίνει ότι για να κατανοήσουμε την ζωή, δηλαδή τον εαυτό μας και το περιβάλλον μέσα στο οποίο θα βιώσουμε την ζωή μας, καθένας καλείται να εξερευνήσει με τον προσωπικό του τρόπο και τα προσωπικά του εφόδια, τόσο τον ίδιο του τον εαυτό, όσο και το φυσικό και κοινωνικό του περιβάλλον.

Διότι μπορεί για παράδειγμα το περιβάλλον σε ένα χωριό να είναι διαφορετικό από το περιβάλλον μιας μεγαλούπολης, ωστόσο, όλοι περνάμε από τα στάδια της κατάρτισης και απόκτησης εφοδίων και εμπειριών, ώστε να μπορούμε να επιβιώνουμε στο περιβάλλον που μας έλαχε και όχι σε κάποιο φανταστικό περιβάλλον, που μπορεί να υπάρχει κάπου, αλλά δεν είναι το δικό μου περιβάλλον, μέσα στο οποίο εγώ θα ζήσω και όχι κάποιος τρίτος.

Αυτή η αλήθεια και η φυσική πραγματικότητα, ενώ είναι κατανοητή δεν μας απασχολεί, κυρίως γιατί έχουμε συνηθίσει να ακολουθούμε τους άλλους, χωρίς προσωπικούς προβληματισμούς, με αποτέλεσμα η ζωή μας να μην βελτιώνεται αλλά να μιμούμαστε τους άλλους, κάτι που θα είχε διαφορετικά αποτελέσματα εάν καθένας μας αναζητούσε όχι μόνο να μάθει τον τόπο και τους σύγχρονους τρόπους ζωής, αλλά και να βελτιώσει τους υφιστάμενους όρους με καλύτερους για τον ίδιο και το κοινωνικό του περιβάλλον.

Η συνήθεια δηλαδή που έχουμε όλοι να ακολουθούμε την πορεία των άλλων, δεν είναι ο καλύτερος τρόπος αντιμετώπισης των καθημερινών μας προβλημάτων, διότι έτσι δεν μπορεί να αλλάξει τίποτα. Αντίθετα, εάν όλοι προσπαθούσαμε να κατανοήσουμε τον εαυτό μας και τις δυνατότητες που έχουμε ή να αποκτήσουμε, τότε η βελτίωση της ζωής μας θα ήταν ορατή και το μέλλον ακόμη πιο ελπιδοφόρο.

Για τον λόγο αυτό και ο Χριστός επεσήμανε ότι μην ακολουθείτε μόνο τους άλλους, αλλά εξετάζετε τους εαυτούς σας, ώστε να ανακαλύπτετε τον προσωπικό σας δρόμο, διότι η μίμηση και τα παιχνίδια είναι καλά, αλλά η ενήλικη ζωή έχει απαιτήσεις από τον καθένα που συμμετέχει στην συγκεκριμένη καθημερινότητα. Εάν εσύ βελτιώσεις την δική σου ζωή, μαζί με σένα θα ωφεληθούν και άλλοι, γιατί αυτός είναι ο φυσικός νόμος της κοινωνίας.

Η κοινή εμπειρία όλων των ανθρώπων για την αξία – αλλά και την φυσική αλήθεια – της παιδικής ηλικίας, σε συσχετισμό με την ενήλικη ζωή, μας επιτρέπει να αξιολογήσουμε κάθε πράγμα κατά την δική του εποχή και την προσφορά του στον συνολικό μας κοινό βίο.

Κανείς δεν εξαιρείται από την βρεφική και παιδική ηλικία με ό,τι αυτή μπορεί να περιλαμβάνει, αλλά και κανείς δεν εξαιρείται από την αλήθεια της ευθύνης της ώριμης ηλικίας, άσχετα αν σαν βρέφη ή παιδιά κάναμε παιχνίδια χωρίς καμιά ευθύνη. Τώρα, στην ώριμη πλέον ηλικία, όλοι καταλαβαίνουμε ότι τα παιχνίδια της πρώιμης ηλικίας έχουν προσφέρει το έργο τους στον σωματικό και ψυχικό μας κόσμο, και εκείνο που απομένει είναι να αποδειχθεί το τί και το γιατί των δικών μας πράξεων κατά την ώριμη πλέον ηλικία.

Συνεπώς, τα παιχνίδια και η ανεύθυνη απλότητα των παιδικών χρόνων, πρέπει να αντικατασταθεί με την ευθύνη των δικών μας πράξεων, διότι κανένας δεν δίνει λόγο για τις πράξεις του άλλου. Αντίθετα, η αλήθεια των πραγμάτων μας συνοδεύει όσο ζούμε πάνω στη γη, και από αυτό αποδεικνύεται ο ρόλος των βάσεων που λάβαμε κατά την ανώριμη και παιδική ηλικία. Οι ώριμοι άνθρωποι δεν χαίρονται πλέον με τα παιχνίδια της βρεφικής ηλικίας. Δεν τα αποκηρύτουν, αλλά αναζητούν άλλους τρόπους να καλύπτουν την εσωτερική τους ανάγκη για ψυχαγωγία και ασφάλεια, τα στοιχεία δηλαδή που πρόσφερε στην προηγούμεη ηλικία το παιχνίδι.

Αυτό σημαίνει ότι, όπως για τα παιχνίδια είχαμε προτιμήσεις και απασχόληση, έτσι και στον ώριμο βίο καθένας πρέπει να αναζητήσει εκείνη την απασχόληση και το αντικείμενό της, που θα ικανοποιεί τις ίδιες ανάγκες της περιέργειας, της δημιουργικότητας, της απλότητας και της τελικής επιτυχίας. Οι ανάγκες δεν αλλάζουν. Αυτό που αλλάζει είναι το είδος και ο σκοπός της απασχόλησης. Όπως το παιδί και το βρέφος έχουν ανάγκη από ασφάλεια και προστασία του ατομικού τους κόσμου, έτσι και ο ενήλικας αυτό που ψάχνει δεν είναι κάτι άλλο, αλλά η απασχόληση με τα πράγματα εκείνα που θα του προσφέρουν την ασφάλεια και την προστασία, προκειμένου να ικανοποιήσει και να πετύχει τους προσωπικούς του στόχους.

Στην ώριμη ηλικία εκείνο που υπεισέρχεται είναι η προσωπική ευθύνη, κάτι που δεν υπήρχε στην προηγούμενη περίοδο της παιδικής ανεμελιάς. Και ο Χριστός ξεχώρισε αυτές τις διαφορές. Παιδική απλότητα ναι, αλλά όχι παιδική και ανεύθυνη αντίληψη του κόσμου και των δικών μας πράξεων, γιατί τώρα που μεγαλώσαμε πρέπει να μαθαίνουμε από τις εμπειρίες μας και να αποφεύγουμε επαναλήψεις λαθών, θεμελιώνοντας σταθερά εφόδια και απαρτισμό για τις επιτυχίες και όχι για το αντίθετο.