Μεταφέροντας το ατομικό μας παρελθόν στο σήμερα, στην πραγματικότητα είμαστε δέσμιοι στις παλιές μας εντυπώσεις και στις ατομικές μας εμπειρίες, και συνήθως επαναλαμβάνουμε μηχανικά ή με ελάχιστες αλλαγές τις παλιές μας συνήθειες. Αυτό είναι φυσικό, αλλά δεν είναι και το καλύτερο πράγμα, όταν αυτές οι παλιές εμπειρίες δεν τοποθετούνται σωστά – με “αρετή” – στην πραγματικότητα της σημερινής στιγμής.
Εάν, δηλαδή, επαναλαμβάνουμε το παρελθόν χωρίς νεωτερικές παρεμβολές, τότε σίγουρα κάτι δεν θα πάει καλά, και θα προκύψει απογοήτευση και ματαιότητα, λόγω της έλλειψης ζωντάνιας, η οποία είναι απαραίτητη για την αναζωπύρωση και την προέκταση των ατομικών μας κατακτήσεων. Και αυτό δηλώνει ότι όσο και αν οι παλιές μας συνήθειες και κατακτήσεις ήταν κάποτε πολύτιμες δεν μπορεί να διατηρηθούν στο διηνεκές, διότι το περιβάλλον – φυσικό και κοινωνικό – μεταβάλλεται, και κατ’ επέκταση μεταβάλλονται και οι αξίες των δικών μας αρετών του παρελθόντος.
Και αυτό σημαίνει ότι η ανανέωση – όχι το ξερίζωμα – είναι απολύτως απαραίτητη, προκειμένου η ζωή να είναι πάντα σε ανάπτυξη και εμπλουτισμό των υπαρχόντων. Σε διαφορετική περίπτωση επέρχεται σταδιακά η σκόνη του χρόνου, τα πράγματα χάνουν την αξία τους και εμείς δεν μπορούμε να απολαύσουμε την ζωή στον βαθμό που θα θέλαμε. Αυτός είναι και ο λόγος που οι κοινωνίες των ανθρώπων ανέκαθεν αναζητούσαν τρόπους ανανέωσης, καθώς αντιλαμβάνονταν το κίνδυνο της καθίζησης και της μάταιης επανάληψης των παλαιών εργαλείων και συνηθειών. Κάθε τι που προσέφερε νέες προοπτικές και καλύτερες λύσεις των ανθρωπίνων προβλημάτων και προβληματισμών, έμπαινε σταδιακά στην πρακτική ζωή και αντικαθιστούσε όσα πράγματα δεν είχαν πλέον νόημα, αφού οι νέες ανακαλύψεις είχαν φέρει την ανατροπή των παλαιών αξιών.
Ιδιαίτερα την δική μας εποχή αυτό είναι το ζητούμενο: οι τρόποι ανανέωσης της ατομικής αλλά και της κοινωνικής μας ζωής, μέσα πάντοτε από την σύγκριση των καρπών του παρελθόντος και των ελπίδων του μέλλοντος. Και είναι βέβαια πολύτιμη η σταθερότητα που προσφέρει η εμπειρία του παρελθόντος, αλλά η ανανέωση είναι η ελπίδα του μέλλοντος, και το ξέρουμε από την χαρά που φέρνει η γέννηση ενός νέου παιδιού και από την θλίψη που φέρνει το γήρας ή ο θάνατος ενός παλαιού ανθρώπου, όσο προσφιλής και αν είναι.
Αυτή ήταν και η βασική αιτία, για την οποία ο Χριστός θυσίασε την ζωή του για χάρη μας. Το έκανε όχι για να διατηρήσουμε όλα τα παλιά – αυτό είναι αδύνατο στη φύση του κόσμου – , αλλά για να ανοίξει ένα νέο δρόμο εμπλοκής του πνεύματος του δημιουργού μέσα στην ατομική και κοινωνική μας καθημερινότητα. Διότι το πνεύμα του θεού ανανεώνει, ενώ οι ανθρώπινες συνήθειες γερνούν μαζί μας, και χάνουν το νόημά τους σταδιακά, οδηγώντας μας στην απελπισία και τελικά στον θάνατο.