Όλες οι εκπομπές με χρονολογική σειρά.

Η κατάκτηση και η άσκηση κυριαρχίας πάνω σε κάτι είναι ένα κομμάτι της ατομικής μας καθημερινότητας και περιλαμβάνει τον αγώνα για την κατάκτηση, αλλά και την σοφία για την διατήρηση μέσα από την λογική και την κρατούσα ηθική. Καμία κατάκτηση δεν έχει νόημα χωρίς την σοφία που απαιτείται για την διαχείριση και την διατήρησή της. Σε διαφορετική περίπτωση το θέμα είναι θνησιγενές και δεν αφορά κατά την ουσία του το μέλλον, και όλοι κατανούμε ότι αυτό δεν είναι το ζητούμενο μόνο.

Διότι η κατάκτηση έχει νόημα όταν συμβάλλει με τον ένα ή τον άλλο τρόπο στην διατήρηση των υπαρχόντων ή ακόμη και στην βελτίωση των ήδη υπαρχόντων. Διαφορετικά, είναι εκτός διαδικασίας ζωής, και οδηγεί στο αδιέξοδο, εάν συνεχιστεί ανέμελα. Για τον λόγο αυτό και ο Χριστός εξήγησε την ανάγκη για επαγρύπνηση – όχι αϋπνία αλλά εγρήγορση στην ατομική μας πρακτική καθημερινά – προκειμένου η διατήρηση και η αύξηση των κεκτημένων να αποβαίνει προς όφελος και όχι προς ζημία.

Και αυτό δεν είναι θέμα της κοινωνίας των ανθρώπων, αλλά του ατόμου που ενδιαφέρεται για την προσωπική του ζωή. Διότι η κοινωνία συμβάλλει – θετικά ή αρνητικά – στις δικές μας ενέργειες μέσα στην ατομική μας καθημερινότητα, αλλά – κατά κανόνα – η ευθύνη δεν ανήκει στην κοινωνία για τις δικές μας λάθος επιλογές, αλλά ανήκει στις δικές μας αρνητικές θέσεις ζωής, οι οποίες συνήθως είναι πεπαλαιωμένες και δεν επιδέχονται νεωτερισμούς και προσαρμογές, που είναι αναγκαίες για την επιβίωση του ατόμου.

Η ανανέωση, δηλαδή, του μυαλού μας δεν είναι θέμα της κοινωνίας, αλλά αφορά αποκλειστικά τις ατομικές μας θέσεις γύρω από τα θέματα της καθημερινότητας. Και η διάκριση του συμφέροντος από το επιζήμιο δεν ανήκει σε άλλους αλλά στο άτομο που βιώνει την δική του καθημερινότητα με τις θετικές ή αρνητικές του εκτιμήσεις των πραγματικών και όχι των φανταστικών δεδομένων.

Ποτέ η μεγάλη προσδοκία δεν αντικαθιστά την μικρή καθημερινότητα, και ποτέ η μεγάλη κατάκτηση δεν αψηφά την μικρή ανάγκη στις καθημερινές μας συνήθειες. Μικρές ανάγκες, μικρή ευθύνη. Μεγάλη ανάγκη, μεγάλες ευθύνες. Και καθένας επιλέγει το μενού της δικής του καθημερινότητας στα πλαίσια των δικών του δεδομένων, και γι αυτό κρίνεται, και όχι για τα κοινωνικά δρώμενα, για τα οποία κάποιοι άλλοι είναι υπεύθυνοι.

Επομένως, ορθά ο Χριστός εξήγησε ότι το άτομο κρίνεται και όχι η κοινωνία, της οποίας τα δεδομένα δεν είναι δυνατόν ποτέ κανείς να γνωρίζει με ασφάλεια, διότι όλα αλλάζουν κάθε στιγμή, και κάθε απόφαση δεν είναι βέβαιο ότι προσαρμόζεται ορθά στις κρατούσες συνθήκες του μέλλοντος, το οποίο μπορεί εμείς να μην το βιώνουμε, αλλά υπάρχει, και έρχεται ως πραγματικότητα, όταν εμείς δεν προνοούμε τα αυτονόητα. 

Η κατάκτηση των δυνάμεων του εσωτερικού μας κόσμου και η ορθή διαχείρισή τους δεν είναι θέμα τρίτων ατόμων, αλλά παραμένει το κυρίαρχο θέμα στην ατομική μας καθημερινότητα. Όποιος μπορεί να θέσει σε έλεγχο τον εσωτερικό του κόσμο, δηλαδή τις σκέψεις και τα συναισθήματά του, έχει κάνει ένα σημαντικό βήμα για την επιτυχία της ατομικής του καθημερινότητας. Διότι όλα ελέγχονται από τον ατομικό μας εγκέφαλο, ο οποίος δέχεται – ή δεν δέχεται – μυριάδες ερεθίσματα και προκλήσεις.

Ωστόσο αυτό είναι ένα εξωτερικό γεγονός, που οπωσδήποτε δεν προδικάζει και την δική μας σκέψη, επιλογή, προτίμηση, απόφαση και πράξη, αλλά όλα περνούν μέσα από το φίλτρο του “θέλω”, του “μπορώ”, των υπολογισμών και των προσωπικών προτιμήσεων. Κανείς ελεύθερος άνθρωπος δεν είναι υποχρεωτικά εξαρτημένος από το περιβάλλον του. Είναι όμως εξαρτημένος από τις σκέψεις και τις προτιμήσεις του, οι οποίες και τον οδηγούν στις ατομικές εκτιμήσεις, προτιμήσεις και αποφάσεις επιλογών και πράξεων.

Και εδώ είναι το κέντρο του προβλήματος. Εάν οι σκέψεις μας έχουν ήδη καλλιεργηθεί προς την κατεύθυνση του συμφέροντος, ατομικού και κοινωνικού, τότε και οι προτιμήσεις θα είναι προς την ίδια κατεύθυνση, δηλαδή του κέρδους και της επιτυχίας. Εάν, αντίθετα, βρίσκονται ακαλλιέργητες ή σε αρνητική φορά και κατεύθυνση, τότε τα πράγματα δεν θα είναι εύκολα στην καθημερινή τους διαχείριση, διότι άλλα θέλαμε και άλλιώς μας έρχονται στην πράξη.

Και εδώ φτάνουμε στα αδιέξοδα. Διότι οι σκέψεις που μάς οδήγησαν στις συγκεκριμένες προτιμήσεις, δεν ήταν τελικά καλά καλλιεργημένες, αλλά ήταν πρόχειρες, χωρίς βάσανο και ικανοποιητική γνώση και επίγνωση των συνεπειών. Ο γάμος, μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις του σύγχρονου κόσμου, το επάγγελμα που μάς απασχολεί όλους για την πορεία της ατομικής μας καθημερινότητας, ο τρόπος που αντιδρούμε στις εξωτερικές προκλήσεις, είναι ένα μόνο μικρό δείγμα των θεμάτων που καθορίζουν τις σκέψεις και τα συναισθήματά μας. Και από την καλλιέργεια και την υγιή τροφοδοσία του εσωτερικού μας κόσμου, είναι σχεδόν απόλυτα εξαρτημένες και οι συνέπειες στην προσωπική μας ζωή.

Η κοινωνία και το περιβάλλον στέλνουν μηνύματα. Η άρνηση και παράβλεψη δεν είναι εύκολο πράγμα, διότι μπορεί να οδηγήσουν σε άρνηση και των θετικών που περιέχει η κοινωνία και ο σύγχρονος κόσμος. Από την άλλη, η αλόγιστη σπατάλη των εσωτερικών μας δυνάμεων, μπορεί να οδηγήσει σε έλλειψη και μελλοντική δοκιμασία αντοχών. Η διδασκαλία του Χριστού είναι μάθημα σοφίας για την αντιμετώπιση των καθημερινών μας πραγμάτων, εφόσον επιθυμούμε μια άνωθεν ενίσχυση των δυνάμεων που ήδη διαθέτουμε προσωπικά. 

Συνήθως όλοι θέλουμε να γίνουμε εκατομμυριούχοι με την μια ή την άλλη έννοια, δηλαδή να αποκτήσουμε κυριότητα σε κάτι που κατά την γνώμη μας θα φέρει την ευλογία και την μακαριότητα, δηλαδή την καλοτυχία στην ατομική μας ζωή και όχι μόνον. Διότι όλοι καταλαβαίνουμε ότι το πολύ δεν χαλάει το λίγο – άσχετα από τις παροιμίες που κυκλοφορούν – και το πολύ είναι ασφαλέστερο από το λίγο, εφόσον βέβαια μιλάμε για ανθρώπους που διαθέτουν την απλή λογική.

Διότι, όταν έχεις κατακτήσει και αποκτήσει πολλά, οι μικρές ανάγκες καλύπτονται εύκολα. Και αν και η μετριοφροσύνη υπαγορεύει την αυτάρκεια, ωστόσο αυτό είναι πάντα υποκειμενικό, και κανείς δεν μπορεί να είναι βέβαιος ότι τα μεγέθη των κατακτήσεών του θα επαρκέσουν και στο μέλλον. Και εάν μεν πρόκειται για επίγεια μόνο αγαθά και εξουσίες, το πράγμα είναι – ας πούμε – εύκολα κατανοητό. Όταν όμως ερχόμαστε σε θέματα μη ορατά, δηλαδή σε ζητήματα του εσωτερικού μας κόσμου, από τα οποία εξαρτώνται και τα θέματα της απλής μας καθημερινότητας, εκεί το πεδίον είναι άγνωστο, διότι δεν διαθέτουμε την εμπειρία από την δοκιμή και την επιλογή των θετικών και την απόρριψη των πονηρών που οδηγούν σε στασιμότητα ή ακόμη και υποχώρηση και καταστροφή.

Με λίγα λόγια, προηγείται η κατανόηση των αξιών που  θέλουμε να κατακτήσουμε και να αποκτήσουμε, για να ακολουθήσει η διαχείριση των κατακτημένων. Και ό,τι ισχύει για τα θέματα της καθημερινότητας, ισχύει και για τα θέματα του μη ορατού κόσμου, ο οποίος λειτουργεί μέσα μας, στις σκέψεις και τα συναισθήματα, αλλά καλλιεργεί και τις προσδοκίες των κατακτήσεων του μέλλοντος. Διότι κανείς δεν υπάρχει που να εργάζεται μόνο για το σήμερα ή το τώρα. Αντίθετα, είναι γνωστό ότι όλοι αποθηκεύουμε πράγματα για το μέλλον, που μπορεί να είναι το αύριο ή το εγγύς, αλλά μπορεί να είναι και το απώτατο και το αιώνιο.

Άρα, όσοι διαθέτουμε την κοινή λογική και ζούμε μέσα στον σύγχρονο κόσμο, θα είναι λογικό να καλλιεργήσουμε και τις προοπτικές αυτών των προσδοκιών, αυτές, δηλαδή, που κάνουν την καθημερινότητά μας πιο εύκολη. Διότι η καλή προοπτική αναπτερώνει το αίσθημα της αισιοδοξίας και κάνει τον άνθρωπο να αισθάνεται πιο ελεύθερος από τα δεσμά των ατομικών υποχρεώσεων της καθημερινότητας. Και εάν σε αυτή την κατάσταση προστεθεί και η καλλιέργεια της πίστης με την υγιαίνουσα διδασκαλία του Χριστού, τότε ανοίγεται ένας νέος ορίζοντας, με νέες προσδοκίες και προκλήσεις που φτάνουν μέχρι την μετά θάνατο διαδικασία ζωής, όπως το εξήγησε ο ίδιος ο Χριστός.

Και αυτό είναι η μεγαλύτερη κατάκτηση. Διότι, όπως εξήγησε ο Χριστός, η παρούσα επιτυχία στην καθημερινότητα εγγυάται και τις καλύτερες προοπτικές του ατομικού μας μέλλοντος. Η επέκταση του ορίζοντα της ατομικής μας ζωής εξαρτάται από την καθημερινή διαχείριση των θεμάτων της προσωπικής καθημερινότητας, και όχι μόνο από το άναμμα του κεριού στην Παναγία. 

Για να έχει πρακτικό νόημα και αποτέλεσμα η άσκηση εξουσίας επί ενός κατακτημένου θέματος ή πράγματος, προαπαιτείται η κατάκτηση του. Πριν από αυτή την πράξη της κατάκτησης, όλα τα δικαιώματα ανήκουν σε εκείνον που έχει ήδη την εξουσία, επομένως η δήθεν δική μας θέση εξουσίας είναι θεωρητική μέχρι την κατάκτηση.

Και αυτό δεν είναι θεωρία, αλλά είναι η πρακτική πραγματικότητα για όποιον δεν θέλει να εθελοτυφλεί μπροστά στην αλήθεια. Διότι αργά ή γρήγορα η αλήθεια θα δώσει την θέση της στην ατομική μας ουτοπία, και τίποτα ουσιαστικό δεν θα έχει συμβεί παρά την δική μας θεωρητική άποψη. Για τον λόγο αυτό η επιβεβαίωση της αλήθειας είναι ο καθρέφτης της επιτυχίας. Όλα τα άλλα είναι θεωρία χωρίς αποτέλεσμα και όφελος.

Και η διδασκαλία του Χριστού είναι σαφής. Μην μένετε μόνο στα λόγια, αλλά προσπαθήστε να  επιβεβαιώνονται τα λόγια από πράξεις περιγραπτές και αληθείς. Η αλήθεια στην καθημερινή μας πραγματικότητα είναι ο καθρέφτης, μέσα από τον οποίο βλέπουμε τις ατομικές μας κατακτήσεις και όχι μόνο τα λόγια, τα οποία μπορεί να είναι απαραίτητα, αλλά δεν μπορούν να αντικαταστήσουν την αλήθεια.

Άλλωστε, η λέξη κατάκτηση περιέχει την λέξη κτήμα, δηλαδή απόκτημα, ιδιοκτησία, με πλήρη δικαιώματα. Διαφορετικά η κυριότητα ανήκει σε άλλον και εμείς απλά είμαστε δούλοι και υπηρέτες ενός άλλου κυρίου και όχι του εαυτού μας και των ατομικών μας συμφερόντων. Και ενώ ο Χριστός εξήγησε ότι αυτό δεν είναι το θέλημα του θεού, εμείς το αγνοούμε ή, άν δεν το αγνοούμε ως αντικείμενο, το βλέπουμε από μακριά και δεν βάζουμε το μυαλό μας να δουλέψει, ώστε από δούλοι να γίνουμε κυρίαρχοι και ελεύθεροι από την δουλεία.

Και αυτό είναι το μεγάλο μας πρόβλημα. Βολευόμαστε με την μετριότητα και την απλή καθημερινή ικανοποίηση, χωρίς αντίληψη στόχων που πρέπει να κατακτηθούν για να υπάρξει αλλαγή ζωής σήμερα με προοπτικές του μέλλοντος. Διότι η διδασκαλία του Χριστού δεν αφορούσε προφανώς μόνο την εποχή εκείνη, αλλά το μήνυμα είναι διαχρονικής αξίας για εφαρμογή στην ατομική μας ζωή. Διότι η ζωή έχει μήκος και βάθος, αλλά και οι δύο αυτές διαστάσεις είναι επεκτάσιμες σε άπειρες κατευθύνσεις. Και το άτομο καλείται να εγκαταλείψει την ευαρέσκεια και την αυταρέσκεια, και να προχωρήσει σε νέους κάθε μέρα δρόμους αντίληψης και αξιοποίησης των στόχων που θα αλλάξουν την ζωή του.

Το παρελθόν διδάσκει. Αλλά δεν επανέρχεται. Το παρόν υπάρχει και το διαμορφώνουμε σήμερα. Το μέλλον δεν υπάρχει και καλούμαστε να το διαμορφώσουμε μέσα από τις ατομικές μας κατακτήσεις στην καθημερινότητά μας. Εάν τα αφήσουμε όλα για το μέλλον χωρίς σημερινή μέριμνα, είναι σχεδόν βέβαιο ότι οι λαμπάδες μας δεν θα έχουν λάδι μέχρι το τέλος. Και η πρόσκληση στους γάμους της χαράς θα μείνουν όνειρα με υψηλό κόστος. Διότι και θα έχουμε στερηθεί, και τον στόχο δεν θα έχουμε πετύχει. Και αυτό θα είναι τραγικό.