Όλες οι εκπομπές με χρονολογική σειρά.

Τα γνωστά βραβεία Νόμπελ δίνονται για την επιβράβευση σύγχρονων επιστημόνων στους τομείς που αφορούν ανακαλύψεις για την βελτίωση της καθημερινότητας. Δεν δίνονται σε μετριότητες, αλλά δίνονται στους κορυφαίους και μόνον. Επιβραβεύεται δηλαδή ο κόπος και η αποτελεσματική προσπάθεια φυσικών προσώπων και όχι η απλή προσπάθεια. Όταν δεν συνοδεύεται η προσπάθεια με αποτέλεσμα θετικό, η προσπάθεια δεν επιβραβεύεται. Προφανώς κάθε προσπάθεια είναι καλή, αλλά αποτελεί μια καλή προϋπόθεση για μεγαλύτερη προσπάθεια και όχι για επιβράβευση. Άλλο η προσωπική εκπαιδευτική διαδικασία η οποία βελτιώνει την αποτελεσματικότητά μου και άλλο η ανακάλυψη νέων πραγμάτων, νέων στοιχείων που θα πλουτίσουν τον άνθρωπο με εφόδια για ένα καλύτερο αύριο. Το ένα πλουτίζει εμένα, το άλλο πλουτίζει σύνολα ανθρώπων και κοινωνιών. Κατά κανόνα όμως όλοι θέλουμε το βραβείο, αλλά κανείς δεν θέλει τον αγώνα μέχρι που να φτάσει στο βραβείο. Αυτός είναι και ο λόγος που στα Ιερά Γράμματα ρητά αναφέρεται το “κατα – βραβείο”, δηλαδή το αντίθετο από το βραβείο Νόμπελ και κάθε βραβείο, διότι στα πολύτιμα ζητήματα της πίστης, εκτός από την κουραστική έρευνα, υπάρχει και η αρνητική στάση των ανθρώπων του περιβάλλοντος,  οι οποίοι κατά κανόνα όχι μόνον δεν επικροτούν τον αγώνα μας, αλλά με διάφορες δικαιολογίες και τεχνάσματα μας αποθαρρύνουν από κάθε προσπάθεια εξερεύνησης του άγνωστου θεού.

Μάταιο σημαίνει αναποτελεσματικό. Ματαιότητα είναι η πράξη χωρίς αποτέλεσμα, πράξη για την οποία έχω καταβάλει προσπάθειες και κόπους, ίσως και χρήματα και χρόνο, αλλά δεν υπάρχει κανένα αποτέλεσμα. Και αυτό είναι τραγικό για τον σύγχρονο άνθρωπο, ο οποίος γνωρίζει πολύ καλά τι σημαίνει να εργάζεσαι, να κοπιάζεις, να ξοδεύεις χρόνο και χρήματα, και στο τέλος να μην υπάρχει το αποτέλεσμα που προσδοκάς. Και στα ζητήματα της πίστης αυτό αποτελεί βασικό πυλώνα της λογικής του καθημερινού ανθρώπου. Κάθε προσπάθεια πρέπει να έχει ορατά και απτά αποτελέσματα. Διαφορετικά, είναι συναισθηματικές καταστάσεις χωρίς ουσία και αποτέλεσμα. Μάλιστα ο Χριστός δεν δίστασε να χαρακτηρίσει μωρία τη στάση των ανθρώπων στα ζητήματα της πίστης, όταν κοπιάζω χωρίς να έχω τα αποτελέσματα που προβλέπονται από την εργασία που προσφέρω. Και η μωρία δεν είναι τίποτα άλλο από την αφροσύνη, μια κατάσταση παραλογισμού κατά την οποία ενώ γνωρίζω το καλό και βλέπω το λάθος μου, στην πραγματικότητα είμαι δέσμιος μιας συνήθειας που καθιερώθηκε μέσα μου και δεν μπορώ να την αποβάλλω. Η ματαιότητα των πράξεών μου όταν οι πράξεις επαναλαμβάνονται χωρίς αντίδραση για διόρθωση, φέρνει μωρία και η μωρία οδηγεί σε φαύλους κύκλους γύρω από την αλήθεια αλλά όχι μέσα στην αλήθεια. Το τίμημα είναι βαρύ γιατί η ματαιότητα των πράξεών μου, όταν την αποδεχτώ ως φυσιολογική και καθιερωθεί στην συνείδησή μου, οδηγεί στην καταστροφή της αισιοδοξίας και της βεβαιότητας για ένα καλύτερο αύριο, για μια πετυχημένη ζωή πίστης και καθημερινότητας.

Η ανάγκη του ανθρώπου για ατομική ζωή είναι μια αλήθεια χωρίς καμιά εξαίρεση. Όλοι θέλουμε να αποσυρθούμε από τον θόρυβο και την πολυκοσμία της κοινωνίας και να βρεθούμε, έστω και για λίγο μόνοι με τον εαυτό μας. Και αυτό δεν είναι συναισθηματική ανάγκη – μόνο, αλλά είναι πρακτική ανάγκη. Αρκεί να ρίξει κανείς μια ματιά στον τρόπο που οργανώνουμε τις διακοπές μας – πάντα μακριά από το εργασιακό περιβάλλον, τον τρόπο και τον χώρο που περνάμε τη νύχτα και τον ύπνο μας, και γενικά η τάση μας για λίγη απομόνωση και προσωπική ζωή είναι ένα στοιχείο καθοριστικό της ποιότητας – και της ποσότητας θα τολμούσα να πω – της καθημερινής μας ζωής. Αυτός ήταν και ο λόγος που ο Χριστός έδωσε μεγάλη βαρύτητα στις ατομικές και προσωπικές στιγμές στη ζωή του κάθε ανθρώπου. Είναι οι στιγμές που καθένας αναζητά βαθύτερα το νόημα της ζωής, οι στιγμές που θέλουμε να λύσουμε τα μικρά ή τα μεγάλα προβλήματά μας, οι στιγμές που θέλουμε να αντιμετωπίσουμε όχι μόνο τη σκληρότητα της καθημερινής μας ζωής, αλλά και να ρίξουμε μια ματιά στα μεγαλύτερα ερωτήματα της ζωής: το τι και το γιατί. Και επειδή αυτά τα ερωτήματα είναι σύνθετα, όχι μόνο κατά την απάντησή τους αλλά πολύ περισσότερο σε αυτή καθαυτή την σύνθεση του ερωτήματος, ο άνθρωπος έχει την ανάγκη να περιορίζει τον εξωτερικό θόρυβο και να αφοσιώνεται – έστω για λίγο – στον εαυτό του, στην αναζήτηση του δημιουργού του, κλείνοντας πίσω του την πόρτα του θορύβου και της επίδρασης του περιβάλλοντος της καθημερινότητάς μας.

Η στάμνα, το σταμνί, ήταν από τα αρχαία χρόνια μέχρι σχεδόν πρόσφατα το μέσον μεταφοράς όλων των υγρών υλικών και φυσικά του νερού, από την πηγή ή το πηγάδι μέχρι το σπίτι. Ήταν από ψημένο πηλό, είχε μικρή αγοραστική αξία, αλλά ήταν εύθραυστη, και φυσικά δεν υπήρχε τρόπος επισκευής, άρα κατά κανόνα μετά το σπάσιμο, πήγαινε στα σκουπίδια. Εκτός αυτού ο όγκος του περιεχομένου ήταν ένα σημαντικό κεφάλαιο, διότι όταν υπήρχε ανάγκη για μεταφορά μεγάλων ποσοτήτων υγρών υλικών, έπρεπε να επιστρατευτεί μεγαλύτερος αριθμός και μεγαλύτερου όγκου. Η περίπτωση της Σαμαρείτισσας που αφήνει την στάμνα της – την υδρία – στο πηγάδι όπου συνάντησε και μίλησε με τον Χριστό, αποδεικνύει ότι η γυναίκα αυτή κατανόησε την αξία του περιεχομένου που μπορούσε να μεταφέρει με την στάμνα της και την αξία της αποκαλυπτικής διδασκαλίας του Χριστού και από την αξιολόγηση αυτή προέκυψε η εικόνα που μας παραδίδει ο ευαγγελιστής Ιωάννης: η γυναίκα εγκατέλειψε τη στάμνα της στο πηγάδι και γεμάτη πλέον από τον αποκαλυπτικό λόγο του Χριστού, πηγαίνει στην πόλη όχι κουβαλώντας λίγα λίτρα νερού, αλλά μεταφέροντας ένα νέο, πολύ πιο αξιόλογο και με άλλες διαστάσεις περιεχόμενο, όχι στην εύθραυστη στάμνα της, αλλά στην αιώνια συνείδησή της για τον ρόλο του Δασκάλου.