Όλες οι εκπομπές με χρονολογική σειρά.

Η τροφοδοσία του εσωτερικού μας κόσμου γίνεται μέσα από τις πέντε αισθήσεις μας. Από εκεί περνάνε όλες οι πληροφορίες, οι οποίες θα τύχουν αστραπιαίας επεξεργασίας στην συνείδησή μας, και στην συνέχεια θα βγει το συμπέρασμα για την πράξη ή την αντίδρασή μας. Αυτό δηλώνει ότι, παρά την εξωτερική επίδραση που δεχόμαστε, η τελική επιλογή και απόφαση ανήκει αποκλειστικά στο άτομο που ζει εκείνη την εμπειρία αυτή την στιγμή και κάτω από τις συγκεκριμένες συνθήκες. Δεν είναι, δηλαδή, όλα “ίσιωμα”, αλλά όλα αλλάζουν κάθε στιγμή και μπορεί κάτι που τώρα είναι ωφέλιμο, την επόμενη στιγμή να είναι επιζήμιο ή αντίθετα.

Αυτό σημαίνει ότι το άτομο δεν μπορεί να παραιτείται της ευθύνης του όσο ζει, διότι θα προκύψουν λάθη και αμαρτήματα, τα οποία και θα πληρωθούν στο ακέραιο. Και επειδή όλοι θέλουμε το καλύτερο για τον εαυτό μας και τους γύρω, καταλαβαίνουμε ότι η ατομική ευθύνη δεν μεταβιβάζεται σε τρίτους, αν και εμείς θα θέλαμε οι άλλοι να φταίνε για τα λάθη, και εμείς να απολαμβάνουμε μόνο το καλό. Ωστόσο, αυτό είναι στην θεωρία. Γιατί στην πράξη όλοι καταλαβαίνουμε τις ευθύνες και ξέρουμε ποιός φταίει ή όχι. Και αυτό είναι μόνο η αρχή. Όσο ψάχνουμε και ερευνούμε τα κίνητρα και τις μεθόδους που εφαρμόζουμε καθημερινά, ανακαλύπτουμε πλευρές της δικής μας ευθύνης που αγνοούσαμε και θεωρούσαμε ότι εμείς είμαστε εντάξει και φταίνε όλοι οι άλλοι εκτός από μας.

Και ο Χριστός έβαλε τα πράγματα στη θέση τους. Το πρώτο βήμα για να είναι κάποιος σοβαρός και υπεύθυνος άνθρωπος στην δική του καθημερινότητα, είναι η αναγνώριση των ατομικών μας λαθών και η ανοχή στα λάθη των άλλων. Δηλαδή, το αντίθετο από εκείνο που όλοι κάνουμε καθημερινά, με αποτέλεσμα τα πράγματα να γίνονται όλο και πιο δύσκολα και περίπλοκα. Η άγνοια δεν είναι πάντα ο καλύτερος σύμβουλος της καθημερινότητας. Διότι, το παιδί δεν ξέρει. Ο ώριμος άνθρωπος ξέρει, και εάν δεν ξέρει, μπορεί να το μάθει ο ίδιος. Αλλά, συνήθως, θέλουμε να κρυφτούμε πίσω από την δήθεν άγνοιά μας, και προφασιζόμαστε ότι δεν ξέραμε, ενώ στην ουσία μπορούσαμε να μάθουμε ό,τι θα έπρεπε να ξέρουμε.

Η εξαπάτηση, δηλαδή, του εαυτού μας, προηγείται της απάτης του άλλου, ο οποίος, εάν έχει στήσει κάποια απάτη, θα αποκαλυφθεί και θα πληρώσει εκείνος το τίμημα και όχι οι άλλοι. Ο Χριστός, δηλαδή, δεν άφησε τα πράγματα στην επιφανειακή μόνο κρίση και εικόνα, αλλά συνέστησε την αναζήτηση της αλήθειας, ανεξάρτητα από το βάθος και την πολυπλοκότητα της εικόνας. Διότι, καθένας που ενδιαφέρεται να μάθει την αλήθεια, και το θέλει με όλη του την καρδιά, θα το βρει και θα το μάθει. Οι υπεκφυγές και οι αναζητήσεις ευθυνών σε τρίτους δεν βοηθούν στην ατομική μας καθημερινότητα, αλλά μάς στέλνουν βαθύτερα στην άγνοια και στα αδιέξοδα. 

Η προσπάθεια να πετύχουμε σε ό,τι κάνουμε στην ζωή μάς φέρνει ως συνέπεια την αναγνώριση από τους άλλους. Και αυτό δεν είναι αρνητικό, εφόσον, βέβαια, δεν φτάσουμε να ξεπουλάμε όλα τα εφόδια του εσωτερικού μας κόσμου. Διότι, πρέπει να γίνει κατανοητό, ότι τίποτα δεν αξίζει περισσότερο από τον ψυχικό μας κόσμο, αφού με αυτόν πορευόμαστε κάθε μέρα και όλη μέρα κατά την διάρκεια της επίγειας ζωής μας. Και αυτό δημιουργεί ένα πρόβλημα. Ότι, δηλαδή, δεν αξιολογούμε τον ψυχικό μας κόσμο με την πραγματική του αξία, διότι μας διαφεύγει μέσα στην καθημερινή προσπάθεια να πετύχουμε. Έχουμε, δηλαδή, λάθος εκτίμηση της αξίας του εσωτερικού μας κόσμου, ενώ στην πραγματικότητα αυτός επηρεάζει κάθε σκέψη και κάθε επιθυμία μας, άρα είναι άξιος προσοχής και επιμέλειας.

Κάθε επιτυχημένη πράξη, προέρχεται από μια καλή και θετική ιδέα του εσωτερικού μας κόσμου. Και κάθε αποτυχία προέρχεται από λάθος εκτιμήσεις του εσωτερικού μας κόσμου και πάλι. Διότι, όλα συλλαμβάνονται μέσα μας, στις σκέψεις και στους υπολογισμούς μας, πριν εμφανιστούν ως πράξεις στο περιβάλλον μας. Και αυτό δεν χρειάζεται να είναι κάποιος ιδιαίτερα σοφός για να το αντιληφθεί. Με λίγα λόγια, εάν θέλουμε να βάλουμε τον εαυτό μας σε μια πορεία βελτίωσης και επιτυχίας, θα πρέπει να ξεκινήσουμε από την προσοχή στον εσωτερικό μας κόσμο, στις σκέψεις και στα στοιχεία που τροφοδοτούν τα συναισθήματα και τις επιλογές μας.

Και αυτό ακριβώς δίδαξε ο Χριστός. Ξεκινήστε από την έρευνα του εσωτερικού σας κόσμου, προκειμένου να γίνετε ευαίσθητοι και να κατανοείτε ορθά τον έξω κόσμο, ώστε να μπορείτε να αποφεύγετε τα λάθη, και να επιλέγετε τις καλύτερες κάθε στιγμή επιλογές που έχετε μπροστά σας. Διότι, εάν αποφεύγετε τις κακές επιλογές, και προτιμάτε τις συμφέρουσες, με την πάροδο του χρόνου θα μάθετε να διακρίνετε από μακριά το καλό από το κακό, αλλά θα έχετε και την δύναμη να ακολουθείτε εκείνο που εσείς έχετε επιλέξει και όχι ό,τι κάποιος άλλος σάς σερβίρει ως ωφέλιμο.

Ο εσωτερικός μας κόσμος είναι το ατομικό και προσωπικό μας εργαστήριο, και οι ορθές δικές του λειτουργίες με καλή τροφοδοσία, εγγυώνται καλύτερες επιλογές και λιγότερα λάθη. Η μηχανική έκφραση που θα γίνει αντιληπτή – ή δεν θα γίνει – από τους γύρω μας, είναι η τελευταία πράξη μιας μακράς διαδικασίας που έχει λάβει μέρος μέσα μας, με την αξιοποίηση όλων των δεδομένων που διαθέτει ο καθένας. Καλή τροφοδοσία με θετικά στοιχεία εγγυάται και καλύτερα αποτελέσματα. Αμέλεια και αδιαφορία θα φέρουν νωθρά ή δυσάρεστα αποτελέσματα, τα οποία πρώτα θα αποδομήσουν την δύναμη του εσωτερικού μας κόσμου με την θλίψη της αποτυχίας, και στο τέλος θα έρθει και ο λογαριασμός που θα πρέπει να πληρώσουμε.

Η πίστη, ως εφόδιο ατομικό, εάν καλλιεργηθεί με θετικό τρόπο και τροφοδοτηθεί με λόγια διαχρονικής αξίας, είναι απολύτως βέβαιο ότι θα φέρει λιγότερα λάθη και περισσότερες επιτυχίες στην ατομική μας καθημερινότητα. 

Η προσπάθειά μας καθημερινά αποβλέπει σε εμπλουτισμό των υπαρχόντων μας, ανεξάρτητα από μεγέθη και πρόσωπα. Όλοι, δηλαδή, πασχίζουμε να βελτιώσουμε την καθημερινή μας ζωή, και εργαζόμαστε για τον σκοπό αυτό με όσα μέσα διαθέτει καθένας. Αυτό έχει ως συνέπεια να αναδεικνύονται ταλέντα και ικανότητες που δεν ήταν γνωστές στους άλλους, και αυτό ονομάζεται επωνυμία, δηλαδή γίνομαι γνωστός σε μεγαλύτερο κύκλο ανθρώπων, με ό,τι αυτό συνεπάγεται – θετικό ή αρνητικό – για την προσωπική μου ζωή.

Και, φυσικά, κανείς δεν θέλει αυτή η επιτυχία ή αποτυχία να μείνει για πάντα, διότι όλα μεταβάλλονται και οι προσωπικές μας ανάγκες αυξάνονται ή μειώνονται ανάλογα με την κάθε περίσταση. Επομένως, όλοι παρακολουθούμε τις συνέπειες των αποφάσεων και των πράξεών μας, προκειμένου να επέμβουμε, και να φέρουμε τα πράγματα στην κατεύθυνση που εμείς αποφασίζουμε για το δικό μας συμφέρον. Αυτό σημαίνει επαγρύπνηση και βελτίωση των συνθηκών που διαθέτουμε κάθε στιγμή. Διότι, εάν αφεθούμε στην “τύχη”, τότε οι εξελίξεις μπορεί να μην είναι προς το συμφέρον μας.

Και η διδασκαλία του Χριστού δεν αφήνει τα πράγματα στην τύχη, αλλά υποδεικνύει τρόπους παρακολούθησης και επέμβασης αλλαγών, ώστε να διορθώνεται η λάθος εκτίμηση και να επιστρέφουμε στην πορεία του στόχου μας. Η παρακολούθηση δηλαδή της πορείας της ζωής μας δεν ανήκει σε τρίτους, αλλά είναι προσωπική και δική μας υπόθεση κάθε στιγμή, όπως όταν οδηγούμε το αυτοκίνητο και δεν αφήνουμε τίποτα στην τύχη. Διότι, κάθε οδηγός έχει ένα στόχο, αλλά παρακολουθεί και κάθε στιγμή τί γίνεται μπροστά του και δίπλα του, ώστε να αποφεύγει τα λάθη των άλλων και να αντιδρά προς το δικό του συμφέρον, χωρίς να “κοντράρεται” με τον διπλανό, διότι αυτό θα στοιχίσει ζημία και στον ίδιο.

Και, συνήθως, όλοι κάνουμε το ίδιο λάθος. Δίνουμε περισσότερη σημασία σε ό,τι κάνουν οι άλλοι, αφήνοντας εκτεθειμένο πολλές φορές τον ίδιο μας τον εαυτό. Και, φυσικά, αυτό αποβαίνει προς ζημίαν. Πρώτον του εαυτού μας, και στην συνέχεια και στους άλλους. Αυτό είναι τραγικό, διότι, ενώ το καταλαβαίνουμε ότι είναι λάθος επιλογή, αφήνουμε τον εαυτό μας ανυπεράσπιστο και σε επικίνδυνο μονοπάτι, από το οποίο κινδυνεύουμε να χάσουμε ακόμη και την ίδια την ζωή μας. Ο Χριστός ξεκαθάρισε ότι πρώτα κάποιος που αγαπά την ζωή του ενδιαφέρεται πρώτα για το ατομικό του καλό, και εάν υπάρχουν περιθώρια, τότε μπορεί να ωφεληθούν και οι άλλοι. Η δική μας η έκθεση σε κίνδυνο είναι δική μας απόφαση, όταν δεν οφείλεται στα λάθη άλλων, αλλά αποτελεί δική μας επιλογή, είτε από άγνοια του κινδύνου, είτε από λάθος αντίδραση στα λάθη κάποιου τρίτου.

Είναι βέβαιο ότι η επωνυμία μας μάς φέρνει κέρδος. Αυτό, βέβαια, δεν γίνεται αυτόματα, διότι έχει προηγηθεί η ατομική μας προσπάθεια για να κατακτήσουμε την επωνυμία, δηλαδή να μας ξέρουν περισσότεροι άνθρωποι, από αυτούς που εμείς γνωρίζουμε. Και αυτή ακριβώς η προσπάθεια σημαίνει ότι έχουμε ξοδέψει χρόνο και δύναμη για να φτάσουμε στον στόχο της επιτυχίας, περνώντας μέσα από αμφισβητήσεις και δυσκολίες κάθε στιγμή. Και είναι βέβαιο ότι αυτό το ταξίδι της επιτυχίας που θα φέρει και την προβολή και την επωνυμία, διαρκεί χρόνο και απαιτεί προσπάθειες, οι οποίες, μαζί με την υπομονή θα μας προμηθεύσουν και την αναγκαία εσωτερική υποδομή, ώστε η επωνυμία και η επιτυχία να αποφέρει καρπούς μακράς πνοής και διάρκειας χρόνου.

Καθένας μας, δηλαδή, αποταμιεύει και την ατομική του εμπειρία, μέσα από την οποία έχει περάσει, και αυτό αποβαίνει πολύτιμο στοιχείο του εσωτερικού μας κόσμου – η έξις όπως έλεγαν οι αρχαίοι, η εμπειρία όπως θα την λέγαμε εμείς σήμερα – διότι αυτό το στοιχείο θα καθορίσει και την μελλοντική μας συμπεριφορά, έχοντας μάθει από τα λάθη και τις επιτυχίες, διατηρώντας πάντα την ισορροπία μεταξύ ενθουσιασμού επιτυχίας και πραγματικού μόνιμου κέρδους. Στόχος, δηλαδή, της ατομικής μας προσπάθειας δεν είναι μόνο η επιτυχία μια φορά, άπαξ όπως θα έλεγαν οι αρχαίοι, αλλά στόχος είναι η παιδεία και η επίγνωση της αλήθειας των πραγμάτων, που έχουν οδηγήσει στην επιτυχία ή την αποτυχία εκείνης της μιας προσπάθειας.

Η απογοήτευση δεν έχει θέση σε καμιά από τις δύο περιπτώσεις, δηλαδή την επιτυχία ή την αποτυχία. Διότι, η αποτυχία είναι φυσικό να φέρνει την απογοήτευση. Όμως και η επιτυχία έχει το δικό της αντίκρισμα, το οποίο μπορεί να μετατραπεί σε απογοήτευση, όταν η επιτυχία δεν έχει στόχο, και μάλιστα μη ορατό στο εγγύς μέλλον, αλλά είναι προσδοκία μέλλοντος. Και αυτό συμβαίνει όταν το άτομο δεν έχει απώτερους ή και απώτατους στόχους.

Η ικανοποίηση, δηλαδή, από μια επιτυχία, για να έχει μονιμότητα, πρέπει να συνοδεύεται και από ένα όραμα εσωτερικού κόσμου, το οποίο δεν θα περιορίζεται μόνο στις παρούσες συνθήκες και περιστάσεις, αλλά θα έχει βάσεις και προοπτικές μέλλοντος. Και αυτό σημαίνει ότι το άτομο, μαζί με τις προσπάθειες για καθημερινή επιτυχία στον τομέα που απασχολείται, πρέπει να έχει, ή μάλλον θα ήταν ωφέλιμο να έχει, και επίγνωση των μη ορατών πραγμάτων.

Η έλλειψη αυτή θα περιορίσει τους προσωπικούς του ορίζοντες, και η επιτυχία μπορεί να αποβεί μάταιη, δηλαδή χωρίς τους καρπούς που κάποιος προσδοκά. Αντίθετα, οι πλατύτεροι ορίζοντες ανοίγουν προοπτικές. Και όσο μακρύτερα βάζει κάποιος το όριο του δικού του ατομικού ορίζοντα, τόσο περισσότερο ανοίγει και ο δρόμος της απλής καθημερινότητας, διότι δεν εγκλωβίζεται το άτομο στην σημερινή του μόνο εικόνα, αλλά επεκτείνεται και σε εικόνες του μέλλοντος, οι οποίες δεν είναι ορατές από τους άλλους.

Αυτός ήταν ο στόχος της διδασκαλίας του Χριστού: να υποδείξει την επιτυχία στο σήμερα, αλλά και να διδάξει τους νέους ορίζοντες, έξω από την μιζέρια στην οποία μπορεί κάποιος να βιώνει την δική του καθημερινότητα. 

Η σταθερότητα της ζωής μας εξαρτάται από δύο παράγοντες: Την εσωτερική μας επάρκεια και τις εξωτερικές συνθήκες. Και για μεν τις εξωτερικές συνθήκες λίγα πράγματα μπορούμε ατομικά να κάνουμε, προκειμένου οι συνθήκες να είναι συμβατές με τις δικές μας ανάγκες. Η εσωτερική όμως επάρκεια είναι αποκλειστικά προσωπικό  θέμα και ατομική ευθύνη.

Κανείς δεν θα μας πει πόσα κιλά λάχανα να αγοράσουμε ή πόσο θα ξοδέψουμε για την διασκέδασή μας. Όλα αυτά, τα οποία έχουν άμεση συνέπεια στην ατομική μας επάρκεια της ημέρας, είναι απόλυτα συνδεδεμένα με τις ατομικές μας εκτιμήσεις γύρω από τις πραγματικές μας ανάγκες. Και επειδή οι εκτιμήσεις και οι σκέψεις είναι προνόμιο μόνο του εσωτερικού μας κόσμου, δηλαδή των σκέψεων και των συναισθημάτων μας, είναι φανερό ότι η ευθύνη για το περιεχόμενο των σκέψεων και των συναισθημάτων δεν ανήκει σε τρίτους, αλλά ανήκει αποκλειστικά στο ίδιο το άτομο, το οποίο κρίνεται για τις πράξεις του, και απολαμβάνει τις συνέπειες όποιες και αν είναι.

Με λίγα λόγια, το άτομο έχει την ευθύνη των σκέψεων και των υπολογισμών, σύμφωνα με τις οποίες θα προβεί σε κάθε του πράξη, και όχι οι άλλοι. Αλλά επειδή σε όλους μάς αρέσει να αποποιούμαστε την ευθύνη και να αναζητούμε ενόχους εκτός του εαυτού μας, είναι προφανές ότι δεν μπορούμε να φτάσουμε πουθενά, εάν δεν αποδεχθούμε αυτή την αλήθεια. Ότι, δηλαδή, η ευθύνη των σκέψεων και της αντίληψης του γύρω κόσμου, των συναισθημάτων – της αίσθησης όπως έλεγαν οι αρχαίοι – είναι αποκλειστική ευθύνη και αρμοδιότητα του ατόμου και όχι των άλλων, των οποίων τις γνώμες και τις προτάσεις ακούμε, αλλά η τελική απόφαση για το τί και για το πώς ανήκει αποκλειστικά στο άτομο που βιώνει την ατομική του πραγματικότητα.

Για τον λόγο αυτό και ο Χριστός επικέντρωσε την αρχή της διδασκαλίας του στο άτομο, στον ένα άνθρωπο, ο οποίος αποτελεί και τον πυρήνα της συνολικής κοινωνίας των ανθρώπων κάθε εποχής. Όλα ξεκινούν από το ένα άτομο, το οποίο παραλαμβάνει και μεταφέρει στους απογόνους και στο κοινωνικό του περιβάλλον, τα στοιχεία που το ίδιο αυτό το άτομο έχει ήδη εντοπίσει ως θετικά ή αρνητικά, και τα έχει καλλιεργήσει για αποβολή ή για αύξηση. Στους άλλους, δηλαδή, μεταφέρουμε εμείς ό,τι καλλιεργήσαμε, χωρίς αυτή η μεταφορά να καλύπτει και όλο το περιεχόμενο και τις ανάγκες των άλλων. Διότι, κληρονομούμε, αλλά και δημιουργούμε με βάση την κληρονομιά, που έχουμε παραλάβει και αξιοποιήσει.

Και αυτό δεν είναι φιλοσοφία, αλλά είναι το καταστάλαγμα της ατομικής μας καθημερινότητας. Κανείς δεν ξεκινά από το μηδέν. Όσα έχουμε και ό, τι έχουμε, προέρχονται από τους προγόνους μας, είτε τους ξέρουμε είτε όχι. Από τα απλά στοιχεία του σώματος, μέχρι τις ιδέες και τις συνήθειες, όλα τα έχουμε κληρονομήσει από τους άλλους, μαζί με την γλώσσα που χρησιμοποιούμε και τις ανθρώπινες παραδόσεις. Πάνω σ’ αυτά κτίζει καθένας την ατομική του πορεία, και πάνω στο περιεχόμενο των άλλων κατακτούμε τους δικούς μας στόχους. Και όσο περισσότερο θέλει κάποιος να προβληθεί και να γίνει επώνυμος, τόσο μεγαλύτερη προσοχή απαιτείται, ώστε να υπάρξει η αύξηση των υπαρχόντων και όχι η ελάττωση.