Εκτός από την εθνική ελευθερία η οποία είναι αυτονόητο ότι είναι ιδιαίτερη και πολύτιμη, μια άλλη όψη της ελευθερίας είναι η ελευθερία του ατόμου, δηλαδή το ένα άτομο να μην έχει εξαρτήσεις από άλλους παράγοντες που μπορεί να τον καταστήσουν δούλο ή εξαρτημένο από την θέληση άλλων ανθρώπων στα προσωπικά του ζητήματα.

Και όλοι καταλαβαίνουμε ότι αυτό είναι απόλυτα προσωπικό ζήτημα ατομικών επιλογών, από τα πιο αθώα έως τα πιο σοβαρά και σύνθετα ζητήματα της καθημερινότητας και της προοπτικής του μέλλοντος.

Διότι, ό,τι εξαρτάται και από τους άλλους ανθρώπους, δύσκολα μπορεί κάποιος να το προβλέψει και να εξασφαλίσει την δική του ελεύθερη ζωή. Εκείνο, όμως, που εξαρτάται ατομικά από κάθε άνθρωπο, αυτό είναι στην μοναδική ευθύνη και αρμοδιότητα του ατόμου να το διαχειριστεί, ώστε να έχει την προσδοκώμενη ελευθερία τώρα αλλά και στο μέλλον.

Οι πεποιθήσεις μας, μπορεί να μοιάζουν ή να επηρεάζονται από άλλους ανθρώπους, όμως, η τελική απόφαση για κάθε πράξη ή ενέργειά μας ανήκει αποκλειστικά στον καθένα μας, ο οποίος λαμβάνει τόσο την απόφαση, όσο και τις συνέπειες που θα προκύψουν από την απόφαση αυτή. Και μπορεί να καταλογίζουμε ευθύνες σε άλλους για την λάθος γνώμη τους, όμως κανείς άλλος τρίτος δεν θα εισπράξει τις συνέπειες των δικών μας αποφάσεων.

Είναι, δηλαδή, φανερό, ότι η ευθύνη, τόσο για την καλλιέργεια μιας απόφασης όσο και για την πράξη που θα προκύψει από αυτήν, είναι μια ευθύνη εξαρτημένη απόλυτα από τον καθένα μας, είτε αυτή αφορά ιδέες και πεποιθήσεις, είτε αφορά απόψεις για τα καθημερινά και τα μελλοντικά προσωπικά μας ζητήματα.

Για τον λόγο αυτό ο Χριστός δεν “πέταξε την μπάλα στην εξέδρα” – όπως λέμε, αλλά εξήγησε με σαφήνεια και απόλυτο τρόπο την ατομική ευθύνη, και παράλληλα υπέδειξε τους τρόπους αποφυγής της εύκολης δικαιολογίας ότι οι άλλοι φταίνε και όχι εγώ. Στην προσωπική μας ζωή τα λάθη μας πληρώνονται από μας και από τα εξαρτημένα από εμάς άτομα.

Και αυτό είναι κρίσιμο σημείο, γιατί μόνο έτσι ο άνθρωπος, το ένα άτομο, μπορεί να βελτιώσει τις πεποιθήσεις και τα πιστεύω του, ώστε να έχει ορθή κατανόηση του κόσμου και του εαυτού του. Διότι, η λάθος δική μου οπτική γωνία του κόσμου και των γεγονότων, δεν είναι ευθύνη των άλλων, αλλά είναι προσωπική ευθύνη που πρέπει να γίνει αντιληπτή από τον καθένα μας για να πετυχαίνουμε καλύτερα αποτελέσματα στην προσωπική μας καθημερινή ζωή.

Όταν λέμε ελευθερία, συνήθως εννοούμε την εθνική ελευθερία, γιατί αυτή είναι η πλατιά έννοια, από την οποία εξαρτώνται και όλα τα υπόλοιπα. Αυτός είναι και ο λόγος που όλες οι χώρες του κόσμου δαπανούν υψηλά ποσά για στρατεύματα και εξοπλισμούς, γιατί χωρίς αυτά δεν είναι δυνατή η απόκτηση και η διατήρηση της ελευθερίας.

Με λίγα λόγια, είναι αυτονόητο ότι χωρίς ελευθερία όλα τα άλλα υποτάσσονται στον κύριο κατακτητή, δηλαδή αυτόν που έχει τα δικαιώματα της κυριαρχίας πάνω στη συγκεκριμένη περιοχή του κόσμου και στους ανθρώπους που κατοικούν εκεί.

Η ελευθερία της σκέψης και των πράξεων μέσα στα πλαίσια της κοινωνίας και των φυσικών νόμων, είναι η απαραίτητη προϋπόθεση για την ορθή κατανόηση και συνύπαρξη μέσα στον κόσμο.

Και φυσικά, οι προσωπικές κατακτήσεις έχουν ως απαραίτητη προϋπόθεση την ελευθερία στη σκέψη και την ειρηνική δράση μέσα στην προσφερόμενη κάθε μέρα ευκαιρία. Και επειδή η ελευθερία βιώνεται πρώτα ως ατομική και προσωπική εμπειρία, είναι φυσικό να πρέπει να γίνει η αρχή από το ίδιο το άτομο, προκειμένου εκείνος πρώτα να βιώσει την εμπειρία της ελευθερίας, και κατόπιν να την μεταφέρει ως αποτέλεσμα στους άλλους, για να δοκιμάσουν και εκείνοι την δική τους εμπειρία.

Διότι η ελευθερία δεν είναι ούτε δεδομένη, ούτε αυτονόητη. Κατακτάται και διατηρείται με την ατομική ευθύνη, και μειώνεται – ή και χάνεται τελικά – από τα προσωπικά μας λάθη. Και, φυσικά, το αποτέλεσμα είναι οι αρνητικές συνέπειες και η προσωπική “δουλεία” μέχρι την αποπληρωμή των συνεπειών των δικών μας λαθών.

Για τον λόγο αυτό και ο Χριστός έθεσε την κατανόηση και τις διαδικασίες απόκτησης της ατομικής ελευθερίας ως βάση και ως αφετηρία για την διαδικασία της απελευθέρωσης του ατόμου, προκειμένου – το ένα άτομο – να κατανοεί ορθά τον κόσμο και το περιεχόμενο του κόσμου, ώστε και το ίδιο το άτομο να είναι σε θέση να λειτουργεί μέσα στην καθημερινότητα με βάση τον ορθό λόγο και τα καλύτερα αποτελέσματα.

Διότι προέχει η ατομική ελευθερία, η ελευθερία που πηγάζει από τον εσωτερικό κόσμο ενός ατόμου, αφού αυτή θα τον οδηγεί στις σκέψεις και τις προσωπικές του πράξεις μέσα στην καθημερινότητα. Οι αγκυλώσεις από τα γεγονότα του παρελθόντος – δικά μας ή των άλλων που μας επηρεάζουν – δεν συμβάλλουν πάντα θετικά στην ορθή κατανόηση του κόσμου, διότι η αντίληψή μας για το τί έγινε στο παρελθόν είναι ελλιπής οπωσδήποτε, και μπορεί να οδηγηθούμε σε λάθος εκτιμήσεις για τις προσωπικές μας αποφάσεις σήμερα.

Στην σύγχρονη σήμερα εποχή η ελευθερία είναι η βάση κάθε πολιτισμού. Από την ελευθερία της έκφρασης έως την ελευθερία των προσωπικών επιλογών για κάθε θέμα της καθημερινότητας, η ασφαλής προϋπόθεση είναι η ελευθερία. Χωρίς αυτή όλα τα υπόλοιπα είναι αμφίβολης αξίας και αποτελεσματικότητας.

Διότι εάν δεν είμαι ελεύθερος, τότε τί να τα κάνω τα υπόλοιπα; Αν δεν έχω δυνατότητες επιλογών, τότε πώς μπορώ να αξιοποιήσω τις προσωπικές μου δυνατότητες μέσα στον περιορισμένο βίο μου; Και αυτό είναι κατανοητό, όχι μόνο για τα βασικά και απαραίτητα της καθημερινής μας ζωής, αλλά, πολύ περισσότερο, είναι κατανοητή η αξία της ελευθερίας όσον αφορά τα προσωπικά μας σχέδια για το μέλλον.

Διότι, κάθε σχεδιασμός για να γίνει πράξη, πρέπει να προϋπάρχουν και οι δυνατότητες που παρέχει η ελευθερία, δηλαδή των κινήσεων και της πρόσβασης στις πηγές των αναγκαίων αγαθών που θα χρησιμοποιηθούν. Στέρηση της ελευθερίας, στην πράξη σημαίνει ευνουχισμός ψυχικός και σωματικός, σημαίνει εμπόδιο για κάθε καλύτερο αύριο.

Αυτός ήταν και ο λόγος που ο ίδιος ο Χριστός εντόπισε την βασική ανάγκη της ελεύθερης συνείδησης, διότι χωρίς ελεύθερη συνείδηση και επιλογή τίποτα δεν μπορεί να φέρει ουσιαστικό αποτέλεσμα, τόσο στην περίοδο της προσωρινής μας καθημερινότητας, όσο και στις προοπτικές του μέλλοντος.

Διότι, εάν με εμποδίζουν στις αποφάσεις μου ή στους υπολογισμούς μου οι εικόνες και τα δεδομένα του ατομικού μου παρελθόντος, τότε δεν πράττω αυτό το οποίο θέλω εγώ, αλλά πράττω αυτό που οι άλλοι έχουν αποφασίσει, άρα δεν είμαι ελεύθερος και είμαι δούλος.

Και αυτή είναι η παράμετρος που ήθελε – και θέλει και σήμερα – να μας επισημάνει ο Χριστός. Μη στηρίζεστε στα δεδομένα μόνο του παρελθόντος, αλλά σταθμίζετε την προσωπική σας ζωή στηριγμένοι στην αλήθεια της πραγματικής ζωής που βιώνεται εσείς σήμερα.

Διότι, το παρελθόν ανήκει σε εκείνους που το βίωσαν τότε, και σήμερα έχει μόνο διδακτική αξία, η οποία κρίνεται από τα θετικά ή τα αρνητικά της τελικής έκβασης. Και μη δίνετε υπέρμετρη αξία στα δεδομένα του παρελθόντος – όσο σοβαρά και πολύτιμα και αν είναι αυτά, αλλά να αξιολογείτε την καθημερινή σας πρακτική με βάση την διαχρονική αλήθεια των πραγμάτων του ίδιου του δημιουργού.

Κάθε στήριγμα του παρελθόντος είναι πολύτιμο, αλλά προσέχετε το πραγματικό του αντίκρυσμα στις προσωπικές σας πράξεις σήμερα που εσείς κρίνεστε.

Καθώς περνούν τα χρόνια και οι αιώνες, η ανθρωπότητα – και καθένας άνθρωπος ατομικά – κατανοεί την αξία της ελευθερίας, η οποία περιλαμβάνει όλη την υπαρξιακή μας ταυτότητα. Διότι κανένα τμήμα της προσωπικότητάς μας δεν θέλουμε να βρίσκεται κάτω από την εξουσία των άλλων.

Αντίθετα, θέλουμε εμείς – και μόνο εμείς – να διαφεντεύουμε τις προσωπικές – και όσες άλλες – υποθέσεις μας αφορούν. Κάθε εμπόδιο είναι μη ανεκτό, ιδιαίτερα για μας τους ανθρώπους του 21ου αιώνα, με τις ιδιαίτερες ευαισθησίες και την πρωτοφανή πλατιά γνώση των όσων συμβαίνουν σε όλο τον πλανήτη.

Με λίγα λόγια, είμαστε έτοιμοι να πληρώσουμε οποιοδήποτε τίμημα για να αποκτήσουμε και να διατηρήσουμε όλες τις διαστάσεις που συνιστούν την προσωπική – και όχι μόνο – ελευθερία. Δηλαδή, έχουμε κατανοήσει την αξία και την σπουδαιότητα της λειτουργικής ελευθερίας – και όχι μόνο της θεωρητικής ελευθερίας – για την προσωπική μας βελτίωση της καθημερινότητας, πολύ περισσότερο το έχουν κατανοήσει όσοι ενδιαφέρονται όχι μόνο για το σήμερα, αλλά και για το μέλλον, και για τον κόσμο που θα παραδώσουμε στις επόμενες γενιές των ανθρώπων.

Από τον τρόπο που αντιμετωπίζουμε την σχέση μας με τον φυσικό κόσμο και την κλιματική αλλαγή, έως τον τρόπο που αξιοποιούμε τις μορφές ενέργειας που έχουμε σήμερα στην διάθεσή μας, όλα αποτελούν θέματα και ερωτήματα για τον τρόπο που διαχειριζόμαστε την ελευθερία που διαθέτουμε σήμερα.

Και, φυσικά, η αφετηρία για την τελική εικόνα που παρουσιάζει ο κόσμος σήμερα, δεν είναι “οι άλλοι” και η “κοινωνία”, αλλά είμαστε καθένας χωριστά, με τις προσωπικές του ευθύνες για το ποσοστό που του αντιστοιχεί στην συνολική εικόνα.

Δηλαδή, το κέντρο δεν είναι η ανώνυμη  κοινωνία, αλλά είναι το επώνυμο άτομο, η κάθε μια προσωπικότητα που βιώνει σήμερα την δική της περίοδο και το δικό της βήμα ζωής.

Διότι, μέσα στην κοινωνία των ανθρώπων, χάνεται η ατομική ευθύνη, και φυσικά αυτό είναι τραγικό, γιατί περιμένουμε από το σύνολο πρώτα να ανταποκριθεί στην απαίτηση των καιρών, ενώ η αλήθεια βρίσκεται στον αντίποδα, δηλαδή στην προσωπική ευθύνη κάθε ενός ατόμου, από τα οποία συνίσταται ολόκληρη η σημερινή κοινωνία.

Για τον λόγο αυτό και ο Χριστός δεν εξέθεσε στην διδασκαλία του μόνο την αρνητική εικόνα και τα συλλογικά λάθη της κοινωνίας, αλλά επικέντρωσε την προσοχή του στο άτομο, στην κάθε προσωπικότητα χωριστά, καλώντας καθένα να αναλογιστεί τις προσωπικές του ευθύνες μέσα στην καθημερινή του πρακτική ζωή.