Η γνώση και η επίγνωση των πραγμάτων που μας περιβάλλουν έρχεται μέσα από την γνωριμία, δηλαδή την πρώτη επαφή, αλλά και την συνέχιση των επαφών, η οποία μπορεί να διαρκέσει για πάντα, εάν αυτή η γνωριμία έχει ενδιαφέρον και πεδίο εξερεύνησης και από τις δύο πλευρές των ενδιαφερομένων. Διότι είναι μεν απαραίτητη και πολύτιμη η πρώτη επαφή, αλλά αποτελέσματα δεν έρχονται εάν η πρώτη επαφή δεν συνεχίζεται με βαθύτερη κατανόηση και επίγνωση του αληθούς περιεχομένου και των δύο πλευρών.

Χωρίς ποτέ να υποτιμάται η πρώτη εικόνα από μια επαφή, ο τρόπος που επικοινωνούμε και μαθαίνουμε τον άλλον, δεν μπορεί να περιοριστεί μόνο στην εξωτερική εικόνα – εσωτερικές εικόνες δεν υπάρχουν ακόμη! – αλλά θα πρέπει να αρχίσει και μια βαθύτερη επικοινωνία μέσω του λόγου – προφορικού, γραπτού ή νοηματικού – και των πράξεων, προκειμένου να αποκαλυφθεί σταδιακά και το ουσιαστικό περιεχόμενο των δύο προσώπων που ενδιαφέρονται να γνωριστούν περισσότερο.

Διότι, κάθε πρόσωπο δεν είναι μόνο εξωτερική εικόνα, αλλά έχει και περιεχόμενο, το οποίο αποτελεί και την ουσία του. Με λίγα λόγια, η εξωτερική εικόνα είναι πολύτιμη αλλά παραμένει ανεπαρκής, μέχρις ότου προχωρήσει και η εσωτερική γνωριμία, δηλαδή του περιεχομένου. Χωρίς αυτή την εξέλιξη, η γνωριμία μένει στην θεωρία και κανένα πρακτικό και ουσιαστικό αποτέλεσμα δεν μπορεί να προκύψει και για τις δύο πλευρές.

Για τον λόγο αυτό και ο Χριστός εξήγησε ότι όσοι ενδιαφέρονται πραγματικά για την επικοινωνία με τον δημιουργό τους, θα πρέπει να προχωρήσουν από την αναζήτηση στην κατανόηση, και στην βαθύτερη γνωριμία και αντίληψη του πνεύματος του λόγου και της ουσίας των έργων του δημιουργού, προκειμένου η πίστη τους και η βεβαιότητα της αλήθειας να μην είναι μόνο διανοητική και να στηρίζεται σε εικόνες εξωτερικής μόνο εμφάνισης, αλλά να έχει αποδείξεις τόσο από την πληροφορία του λόγου, όσο και από τα αποτελέσματα των έργων του, τα οποία είναι μεν ορατά, αλλά δεν είναι – κατά κανόνα = ορθά κατανοητά, αφού εμείς ως άνθρωποι βλέπουμε μόνο τμήματα του δικού του έργου, χωρίς να μπορούμε να έχουμε ολοκληρωμένη την εικόνα του αρχικού σχεδίου το οποίο και εφαρμόζεται διαχρονικά και εξελικτικά στην διάρκεια του αιώνιου χρόνου. Κατά μέρος, λοιπόν, γνωρίζουμε, και ο μόνος τρόπος να μειώνουμε την άγνοιά μας είναι η συνεχής ενημέρωση, κατανόηση και αποκάλυψη των έργων του δημιουργού που σχετίζονται με το δικό μας ανθρώπινο όριο συμφέροντος, αφήνοντας ανοιχτό το μέλλον για περισσότερη γνωριμία με τον ίδιο τον δημιουργό.

Η γνωριμία αφορά την μεταφορά των γνώσεων που αποκτούμε με τις πέντε αισθήσεις στην διάρκεια της καθημερινής μας ζωής στον εσωτερικό μας κόσμο, στο κέντρο του εσωτερικού μας κόσμου, δηλαδή στην προσωπική αντίληψη που έχει καθένας για το περιεχόμενο που κατοικεί μέσα μας και καθορίζει τις επόμενες σκέψεις, εκτιμήσεις, προτιμήσεις, επιλογές, αποφάσεις και πράξεις στις οποίες θα προβούμε στο άμεσο ή έμμεσο προσωπικό μας μέλλον.

Διότι, κάθε άνθρωπος δεν ενεργεί μόνο μηχανικά με άμεσα αντανακλαστικά, αλλά θέτει – κατά κανόνα – σε λειτουργία και τους προσωπικούς συλλογισμούς και εκτιμήσεις, προκειμένου να καταλήξει στις προσωπικές επιλογές και αποφάσεις για κάθε πράξη του. Με λίγα λόγια, όλοι οι άνθρωποι διαθέτουμε συνείδηση (συν-οίδα) του εσωτερικού μας περιεχομένου, και με βάση αυτό το περιεχόμενο καθορίζεται και το περιεχόμενο των σκέψεων και των αποφάσεων για κάθε έργο μας, μικρό ή μεγάλο. Και αυτό είναι το χαρακτηριστικό κάθε ζωντανού οργανισμού, διότι σε αντίθετη περίπτωση ο οργανισμός οδηγείται στην αυτοκαταστροφή και τον θάνατο.

Κάθε γνώση και γνωριμία αποθηκεύεται στην συνείδησή μας, και εμπλουτίζει ή απομειώνει – ανάλογα με το φορτίο που περιέχει – τις προσωπικές μας δυνάμεις και την υφιστάμενη προσωπική ενέργεια στον εσωτερικό μας κόσμο. Μάλιστα, η αλλαγή στον όρο “συνείδηση” από τον όρο “καρδιά” που χρησιμοποιούνταν μέχρι την εποχή του Χριστού για να δηλωθεί και να περιγραφεί ο εσωτερικός μας κόσμος, αυτός δηλαδή που υφίσταται και λειτουργεί μέσα μας και οδηγεί στις αποφάσεις και τις πράξεις μας, έχει ιδιαίτερη αξία για την κατανόηση της λειτουργίας της πίστης στην προσωπική καθημερινότητα. Διότι, ο όρος “καρδιά” παραπέμπει στο φυσικό όργανο που λειτουργεί σε κάθε άνθρωπο καθ’ όλη την περίοδο της ζωής του.

Ωστόσο, αυτό δημιουργεί περιοριστική αντίληψη – αφού περιλαμβάνει φυσικό όργανο του σώματος – άρα φθαρτό στοιχείο, άρα στοιχείο ανεπαρκούς λειτουργίας στα πλαίσια της διαχρονικότητας, και, επομένως αναζητήθηκε – πιθανόν – από τον απόστολο Παύλο η αλλαγή από τον όρο “καρδιά”, ο οποίος χρησιμοποιούνταν από την κοινωνία των Εβραίων για να δηλώσουν τον χώρο αποθήκευσης των στοιχείων στο εσωτερικό των ανθρώπων, στον όρο “συνείδηση”, ο οποίος δεν παραπέμπει σε κανένα φυσικό όργανο του ανθρώπινου φθαρτού σώματος, αλλά παραπέμπει στο υπαρξιακό κέντρο του ανθρώπου με ο,τι αυτό μπορεί να περιλαμβάνει, δηλαδή τόσο το ορατό και μετρήσιμο, όσο και μη ορατά αλλά υπαρκτά στοιχεία που μπορεί να επηρεάζουν ή και να καθορίζουν τις λειτουργίες τόσο του σώματος, όσο και των σκέψεων και των συλλογισμών μας.

Η έμφυτη ικανότητα της απόκτησης γνώσης και γνωριμίας των πραγμάτων και των συνθηκών ζωής είναι αυτή που χαρακτηρίζει κάθε ζωντανό οργανισμό για όλη την περίοδο της επίγειας ζωής του. Αυτή η ικανότητα αποθηκεύει στον εσωτερικό μας κόσμο, – την καρδιά όπως έλεγαν παλαιότερα, την συνείδηση όπως ξέρουμε σήμερα, – πληροφορίες, τις οποίες θα αξιοποιήσουμε αργότερα για να αντιμετωπίσουμε τις νέες καταστάσεις τις οποίες θα συναντήσουμε. 

Και αυτό δεν αφορά μόνο κρίσιμες καταστάσεις και πρωτόγνωρα θέματα, αλλά αφορά το σύνολο σχεδόν της καθημερινής μας απασχόλησης για την προσωπική μας επιβίωση. Η έξις, δηλαδή η συνήθεια που αποκτούμε κάνοντας πολλές φορές το ίδιο πράγμα, οδηγεί στην βελτίωση της χρήσης των δυνάμεων και της ενέργειας την οποία χρησιμοποιούμε καθημερινά, προκειμένου να ελαχιστοποιούμε την σπατάλη πολύτιμων αγαθών τα οποία διαθέτουμε, και αυτό συμβάλλει στην αύξηση του εσωτερικού μας πλούτου και όχι στην εξάντληση των υφιστάμενων αποθεμάτων που βρίσκονται αποθηκευμένα στον εσωτερικό μας κόσμο, με ό,τι αυτό μπορεί να περιλαμβάνει για τον καθένα μας.

Εάν διαθέτουμε πλούσιο εσωτερικό απόθεμα, αυτό θα έχει συνέπειες τόσο στην πρακτική μας καθημερινή ζωή – απόκτηση αγαθών και ικανοτήτων – όσο και στις προοπτικές του μέλλοντος, θέμα που αφορά την διαχρονική αξία των επιλογών και των προσωπικών μας έργων σε όλη τη διάρκεια του επίγειου βίου μας.

Διότι, όλοι πασχίζουμε για καλύτερες προοπτικές στο μέλλον, αξιοποιώντας τις ικανότητες και τα αποθέματα δυνάμεων που διαθέτουμε σήμερα, και τα οποία είναι διαφορετικά σε περιεχόμενο και ποιότητα για το καθένα άτομο επί γης. Διότι, μπορεί να δεχόμαστε επιδράσεις από τους γύρω και με τον ίδιο τρόπο να επηρεάζουμε και μεις τους άλλους, ωστόσο, οι επιλογές και οι αποφάσεις ανήκουν αποκλειστικά στο ίδιο και μόνο σε αυτό το άτομο αναφοράς.

Και επειδή όλοι συνηθίζουμε να κρίνουμε τα πράγματα όχι με βάση την αλήθεια αλλά με βάση το προσωπικό μας συμφέρον αγνοώντας ή παραβλέποντας την αλήθεια των προσωπικών μας ευθυνών, ο Χριστός ξεκαθάρισε ότι όλα εξαρτώνται από το φυσικό πρόσωπο που ζει και κινείται πάνω στη γη και όχι από το περιβάλλον που μπορεί να τον επηρεάζει, αλλά τελικά η ευθύνη για τις επιλογές ανήκει στην γνώση και στην γνωριμία του καθενός φυσικού ατόμου το οποίο κρίνεται κάθε στιγμή και απολαμβάνει τους καρπούς των δικών του επιλογών και των δικών του έργων.

Κοινό γνώρισμα όλων των ζωντανών ανθρώπων είναι η ικανότητα να γνωρίζουν πρόσωπα, καταστάσεις και αντικείμενα, και να αποθηκεύουν αυτή την εμπειρία στον εσωτερικό τους κόσμο, ώστε να την αξιοποιήσουν στο μέλλον. Έτσι δημιουργείται σταδιακά η πρακτική εμπειρία, η έξις – από το ρήμα “έχω, κατέχω”, με την οποία βελτιώνουμε τις πρακτικές μας σε όλα τα ζητήματα, ώστε να κερδίζουμε χρόνο και δυνάμεις για να πετύχουμε το ίδιο πράγμα πολλές φορές, χωρίς να απαιτείται να μάθουμε εξ αρχής όλα τα στοιχεία που έχουμε ήδη αποθηκευμένα στον εσωτερικό μας κόσμο.

Ωστόσο, όλα τα εμπειρικά στοιχεία που ήδη γνωρίζουμε έχουν ανάγκη διόρθωσης, επικαιροποίησης και επέκτασης. Όλα, δηλαδή, όσα γνωρίζουμε είναι ορθά και αναγκαία, αλλά θα πρέπει να γίνεται έλεγχος, τόσο για την ορθότητα των γνώσεών μας, όσο και για την αρτιότητα και την καταλληλότητα για την στιγμή της χρήσης σε μια νέα ανάγκη. Διότι, από τη μια η μνήμη και η αποθήκη του εσωτερικού μας κόσμου δέχεται επιδράσεις και χάνει τμήματα αυτού του σπουδαίου κεφαλαίου που ήδη έχουμε αποκτήσει, από την άλλη αλλάζουν οι εξωτερικές συνθήκες και τα δεδομένα πάνω στα οποία θα εφαρμόζουμε την ήδη γνώση και εμπειρία μας.

Όταν πχ οδηγούμε ένα όχημα, δεν αρκεί να ξέρω να γυρίζω το τιμόνι και να αυξάνω την ταχύτητα, αλλά πρέπει να προσαρμόζω αυτή την εμπειρία που ήδη έχω στις ακριβείς συνθήκες που αντιμετωπίζω τώρα και όχι σε εκείνες που την είχα εφαρμόσει στο παρελθόν. Με λίγα λόγια, η γνωριμία των πραγμάτων και των καταστάσεων είναι πολύτιμη, αλλά πρέπει να ενημερώνομαι πρακτικά και για την δική μου συγκεκριμένη ανάγκη που θα πρέπει να την αξιοποιήσω τώρα που έφτασε η δική μου αναγκαία στιγμή.

Το “προσέχετε τους εαυτούς σας” που είπε ο Χριστός ήταν ακριβώς ο ορισμός της αναγκαίας επικαιροποίησης όλων των ήδη διαθέσιμων δεδομένων προσωπικών εμπειριών μας, ώστε να είναι πρακτικά ωφέλιμες στην δική μου καθημερινότητα, δηλαδή να λύνουν τα δικά μου προβλήματα και να δίνουν απαντήσεις στα προσωπικά μου ερωτήματα, και να μην είναι μια απλή γνώση και γνώμη των άλλων. Διότι καθένας είναι υπεύθυνος για την ζωή του και για τις υποθέσεις του και δεν υπάρχει ούτε συγχώνευση ευθυνών, ούτε μεταφορά της προσωπικής μας ευθύνης σε τρίτους όπως συνηθίζουμε να κάνουμε όλοι, παραβλέποντας το ρυθμιστικό μας ρόλο στην προσωπική μας καθημερινότητα σε όλους τους τομείς που αφορούν τα δικά μας συμφέροντα.

Η ζωή μας έχει δύο παρενθέσεις. Η μια ανοίγει με την γέννησή μας στον κόσμο, και μία άλλη κλείνει την πορεία μας μέσα στον κόσμο. Τον καιρό που έχουμε στην διάθεσή μας ανάμεσα στις δύο παρενθέσεις, καθένας αγωνίζεται να ξεπεράσει τα ζητήματα της καθημερινότητας, αλλά ξέρουμε ότι μας περιμένει η δεύτερη και τελευταία παρένθεση.

Και η διδασκαλία του Χριστού μας οδηγεί με ασφάλεια να αξιοποιήσουμε τον χρόνο και τις δυνάμεις που διαθέτουμε καθημερινά, ώστε, από τη μια να κατανοήσουμε τον γύρω ορατό κόσμο και να πετύχουμε τους καθημερινούς μας στόχους, και από την άλλη να καλλιεργήσουμε την πίστη, η οποία θα μας οδηγήσει στην κατανόηση της επέκεινα των δικών μας παρενθέσεων περιόδου της ζωής.

Αν και όλοι πασχίζουμε καθημερινά για τον άρτο τον επιούσιο, δηλαδή την προσωπική μας επιβίωση, ωστόσο είναι προφανές ότι αυτό δεν λύνει και όλα τα προβλήματά μας, διότι εκτός από την ανάγκη επιβίωσης είναι και άλλα – σπουδαιότερα ίσως – θέματα, τα οποία δεν βρίσκονται πάντα μέσα στα πλαίσια των γνώσεων που ήδη διαθέτουμε και των ικανοτήτων που έχουμε αποκτήσει κατά την περίοδο της προσωπικής μας ζωής. Ερωτήματα όπως πχ γιατί υπάρχει αδικία; Γιατί οι άλλοι με μισούν; Γιατί υπάρχουν πόλεμοι και αίμα και μυριάδες άλλα μεγάλα ερωτήματα, τα οποία είναι δύσκολο πολλές φορές και να τα εκφράσουμε με καθημερινά λόγια.

Και όσο προχωρούμε στην εξέταση των συνθηκών του κόσμου μέσα στον οποίο ζούμε καθημερινά, τόσο και τα μεγάλα ερωτήματα για την ζωή και τον θάνατο μας απασχολούν περισσότερο, χωρίς να μπορούμε να βρούμε όχι μόνο απαντήσεις, αλλά και να κατανοήσουμε σε τί αυτά τα ερωτήματα επηρεάζουν την προσωπική μου ζωή και την δική μου καθημερινότητα. Απαιτείται, δηλαδή, προσπάθεια ατομική και προσωπική αναζήτηση, προκειμένου να πάρουμε απαντήσεις στα μεγάλα ερωτήματα της ζωής, και, κυρίως, στα ερωτήματα που έχουν σχέση με την ποιότητα αλλά και το μήκος της προσωπικής μας ζωής.

Για τον λόγο αυτό και ο Χριστός δεν συμβιβάστηκε με την εξήγηση της αλήθειας των πραγμάτων, αλλά πλήρωσε με το δικό του αίμα το άνοιγμα του δρόμου που οδηγεί προς την κατανόηση και γνωριμία, όχι μόνο των σοβαρών ερωτημάτων της προσωπικής μας ζωής, αλλά και των ερωτημάτων που μας απασχολούν στις καθημερινές μας συναλλαγές και επαφές με τους γύρω μας, τον φυσικό και κοινωνικό κόσμο. Κανένα τομέα της πρακτικής και της ανθρώπινης διανόησης δεν άφησε αναπάντητο ο Χριστός, αλλά υπέδειξε την σπουδαιότητα της προσωπικής έρευνας ως προϋπόθεση για την κατανόηση του κόσμου και των ερωτημάτων που συνοδεύουν τον καθένα μας στην δική του βιοπάλη.