Η επίγνωση των στοιχείων της προσωπικότητάς μου είναι κρίσιμο ζήτημα στην καθημερινότητα. Η άγνοια επίσης είναι κρίσιμο ζήτημα.

Και όλοι κατανοούμε ότι στην πρώτη περίπτωση, στην επίγνωση, δηλαδή στην βαθύτερη κατανόηση των πραγμάτων, οι πιθανότητες λαθών μειώνονται, ακριβώς γιατί γνωρίζω όσο μπορώ περισσότερα στοιχεία και μπορώ να προβλέψω τα λάθη και να τα διακρίνω από τις επιτυχίες.

Η πρόβλεψη των λαθών δεν συνεπάγεται και επιτυχία, διότι θα πρέπει να εφαρμόσω την κοινή λογική, αποφεύγοντας το λάθος και υιοθετώντας το αληθές και το ορθόν. Και φυσικά όλοι κατανοούμε ότι αυτό προϋποθέτει ωριμότητα και εμπειρία ζωής, διαφορετικά όλα αυτά παραμένουν φλυαρίες χωρίς πρακτική αξία.

Όσο όμως κάποιος συνειδητοποιεί και αποδέχεται τους νόμους της φύσης και της κοινωνίας, τόσο πιο αναγκαία είναι η επίγνωση αυτών των στοιχείων της προσωπικής μου καθημερινότητας.

Για τον λόγο αυτό και στην ΚΔ δίνεται ιδιαίτερη έμφαση – έμφαση ζωής και θανάτου, έμφαση προόδου και ματαιοπονίας, έμφαση κέρδους και ζημίας – μεταφέροντας τα ζητήματα αυτά στην εικόνα των βρεφών και των ώριμων ανθρώπων.

Όπως δηλαδή ένα βρέφος που τρέφεται από το γάλα της μητέρας του δεν μπορεί να έχει επίγνωση των αναγκών του και αν αφεθεί μακριά από την πηγή του μητρικού γάλακτος θα πεθάνει σύντομα χωρίς καμιά αμφιβολία, έτσι και ο άνθρωπος κατά την πίστη, δηλαδή κατά το εφόδιο που του εξασφαλίζει τον ορθό προσανατολισμό για το εγγύς και το απώτερο και αιώνιο μέλλον του: αν παραμείνει βρέφος και δεν αναπτυχθεί, κινδυνεύει ανά πάσα στιγμή να αποβιώσει κατά την πίστη του, ακριβώς γιατί στερείται στην πρώιμη αυτή περίοδο της ζωής του το πολύτιμο και ζωοποιό στοιχείο του γάλακτος.

Αντίθετα, αν ο άνθρωπος αποφύγει τον θάνατο κατά την βρεφική ηλικία, τότε η ευθύνη μεταφέρεται αποκλειστικά στον ίδιο, δηλαδή είναι απόλυτα προσωπική υπόθεση η ανεύρεση της κατάλληλης τροφής ώστε να ικανοποιεί όλες τις ανάγκες του. Διότι ο ενήλικας, μέσα από την καθημερινή του πείρα, μπορεί να επιλέγει τα πολύτιμα για την επιβίωση και την ανάπτυξή του στοιχεία μέσα από την αφθονία και την πληρότητα που ο δημιουργός έχει προβλέψει για κάθε πρακτική μας ανάγκη, όχι μόνον για την σωματική μας υγεία, αλλά και για την υγεία της ψυχής και του συνόλου της προσωπικότητάς μας.

Η προσέγγιση της Βίβλου στα ζητήματα της προσωπικότητας του ατόμου δεν είναι επιφανειακή αλλά είναι ουσιαστική και εσωτερική, χωρίς περιοριστικές διαστάσεις.

Για τον λόγο αυτό και η αναζήτηση της αλήθειας για το άτομό μου, δηλαδή το ένα φυσικό πρόσωπο, δεν έχει όριο, αλλά εναπόκειται στο κάθε πρόσωπο πόσο θα προχωρήσει στην αποκάλυψη και κατανόηση του εσωτερικού ανθρώπου, ενώ παράλληλα θα προχωρήσει και στην κατάλληλη προσαρμογή των δεδομένων, ώστε να λειτουργήσει καλύτερα στην καθημερινότητα, χωρίς να περιορίζει το μέλλον και την αιωνιότητα.

Το παράδειγμα της επιστολής προς Εβραίους δεν αφήνει περιθώρια αμφιβολιών για το θέλημα του δημιουργού μας στην αναζήτηση, αποκάλυψη και κατανόηση της αλήθειας, η οποία από την μια ελευθερώνει και από την άλλη ανα-προσανατολίζει την σκοπιμότητα της ζωής μας.

Και όχι μόνον αυτό. Ο νέος κάθε φορά προσανατολισμός δεν είναι στατικός και απαξιωτικός, αλλά είναι δημιουργικός και δημιουργεί νέα δεδομένα για το μέλλον, εγγύς και απώτερο. Διότι η ελευθερία της αλήθειας προσφέρει νέες διαστάσεις, πολύ πέραν του φυσικού σύμπαντος. Εξαρτάται από τις αποφάσεις του κάθε φυσικού προσώπου.

Οι επιλογές είναι πάντα ατομικές και προσωπικές και η σύγχρονη ζωή του δυτικού κόσμου μας προσφέρει απεριόριστες δυνατότητες επιλογών σε ημερήσια βάση.

Μάλιστα στην επιστολή προς Εβραίους όχι μόνον η εξελικτική διαδικασία είναι σαφής, όσον αφορά την προσωπική εξέλιξη στην κατανόηση και εφαρμογή της αλήθειας, αλλά παρομοιάζεται η εξέλιξη αυτή με την φυσική εξέλιξη κάθε φυσικού προσώπου: πρώτα βρέφος, κατόπιν νεότητα, ωριμότητα και τελειότητα. Άρα υπάρχει τρόπος παρατήρησης και ελέγχου της φυσικής εξέλιξης σε ημερήσια αλλά και μακροχρόνια χρονική διάσταση.

Και φυσικά η παρατήρηση της εξέλιξης δεν είναι το ζητούμενο, αλλά το ζητούμενο είναι η αξιοποίηση των νέων καθημερινών κατακτήσεων για ένα καλύτερο και ουσιαστικότερο αύριο: από την μια διόρθωση των στρεβλώσεων που επιφέρει το αρνητικό παρελθόν ή τα πρόσφατα λάθη, και από την άλλη η προέκταση των στηριγμάτων σε νέα ζητούμενα, σε απαντήσεις σύγχρονων ερωτημάτων που η ζωή προσθέτει καθημερινά και οι αναζητητές του δημιουργού οφείλουν να έχουν τις κατάλληλες απαντήσεις για κάθε περίσταση.

Η αρχαία Ελληνική σκέψη αναζητούσε εξηγήσεις για την καθημερινή συμπεριφορά των ανθρώπων και πως αυτή μπορούσε να βελτιωθεί μέσα από την κατανόηση της ανθρώπινης προσωπικότητας.

Μεγάλες έρευνες εδώ και πάνω από εικοσιπέντε αιώνες έχουν για θέμα τους την ανθρώπινη προσωπικότητα, δηλαδή την σύσταση του περιεχομένου και τις εκδηλώσεις που προέρχονται από την λειτουργία της. Και αυτό που είναι προφανές είναι ότι η όποια συμπεριφορά, καλή ή κακή, έχει ημερομηνία λήξης και αυτή δεν είναι άλλη από την ημέρα του θανάτου και την διαγραφή του ατόμου από το ληξιαρχείο.

Αυτή η τελευταία παρατήρηση μπορεί να εκληφθεί ως λύτρωση αλλά και ως απώλεια. Λύτρωση για εκείνον που δεν θα θέλαμε να είχαμε γνωρίσει και απώλεια για εκείνον που θα θέλαμε να έχουμε πάντα μαζί μας. Όμως το μεγάλο ερώτημα παραμένει και για τις δυο περιπτώσεις: γιατί να πεθαίνει ο άνθρωπος, καλός ή κακός; Πως θα μπορούσε το άτομο να υπερβεί αυτή παγκόσμια και διαχρονική εμπειρία;

Η άποψη ότι ο καλός ζει ενώ ο κακός πεθαίνει, δεν δίνει απαντήσεις, διότι δεν γνωρίζουμε το κριτήριο που αποδεικνύει τον καλό από τον κακό και στο τέλος στα δικά μας τα μάτια όλοι πεθαίνουν, ανεξάρτητα από την ποιότητα της εδώ ζωής τους.

Η ανάμειξη του θεού στο ζήτημα αυτό, δηλαδή της ζωής και του θανάτου, δεν ήταν και δεν είναι ακόμη και σήμερα εύκολα εξηγήσιμη. Διότι οι πληροφορίες που έχουμε από όλη την ιστορία της ανθρωπότητας δεν επαρκούν για την ανάκτηση και αξιοποίηση όλων των δεδομένων.

Διότι η έρευνα για την ζωή, την διάρκεια και την ποιότητα που αυτή μπορεί να έχει, δεν ταυτίζεται με την ζωή. Διότι είναι άλλο πράγμα να μιλάω και να γράφω για την ζωή και άλλο θέμα η ίδια η ζωή, στην οποία μπορεί να μετέχω ή να είμαι απλός θεατής που περιγράφει γεγονότα έξω από μένα.

Και αυτή είναι η ουσιαστική διαφορά στην διδασκαλία του Χριστού. Δεν εξήγησε μόνον την προσέγγιση στην ζωή, αλλά εξήγησε και την ενσωμάτωση του ατόμου στην εμπειρία της ζωής. Δεν αρκέστηκε στην παραβολή, αλλά εξήγησε την ουσία και την διαδικασία της συμμετοχής στην ουσία με την προσωπική εμπειρία. Διότι τα περισσότερα πράγματα είναι προσωπικό βίωμα και όχι μόνον εξωτερική περιγραφή, η οποία μπορεί να δείχνει στον ενδιαφερόμενο την εξωτερική όψη της ουσίας, αλλά αυτό δεν σημαίνει και προσωπική συμμετοχή σε αυτήν.