Η επίγνωση της αντιπαροχής ως στοιχείο της πίστης αποτελεί ίσως τον πλέον σημαντικό παράγοντα για τα αποτελέσματα που καθένας προσδοκά από την εξάσκηση της πίστης του. Διότι, εάν δεν έχει αποτέλεσμα η πίστη ενός ατόμου, τότε ή δεν ξέρει τα πράγματα ή του διαφεύγουν κρίσιμες παράμετροι της διαδικασίας και λειτουργίας της πίστης του, με αποτέλεσμα να μην παίρνει αυτό που στην πραγματικότητα έχει ανάγκη για την ατομική του ζωή.

Εάν το αντικείμενο της πίστης είναι πραγματικό και όχι πλασματικό ή φανταστικό, και εάν η πίστη εξασκείται από συνείδηση καθαρή και με επίγνωση, τότε θα πρέπει να υπάρχουν και τα ανάλογα αποτελέσματα, όχι με μαγικό τρόπο, αλλά με κατάκτηση της αλήθειας των πραγμάτων. Διότι, ο θεός, εάν το αντικείμενο της πίστης είναι ο θεός και όχι κάτι άλλο, αντιπαρέχει ανάλογα με την αξία που καθένας του παραχωρεί, προκειμένου να αυξήσει το εσωτερικό του εκτόπισμα πίστης, και ανάλογα να πάρει εκείνο που έχει πραγματικά ανάγκη εκείνη την στιγμή.

Το λάθος που κάνουμε όλοι είναι ότι θεωρούμε τον θεό “παντοκράτορα”, αλλά στο μυαλό μας είναι ή θα πρέπει να γίνει – θαυματοποιός, προκειμένου να δούμε τα αποτελέσματα άμεσα, χωρίς την δική μας συμμετοχή σε αυτό το “θαύμα”. Η αλήθεια είναι ότι ποτέ ο θεός δεν κάνει θαύματα σαν αυτά που κάνει ένας μάγος για να μας εντυπωσιάσει και να βγάλει το μεροκάματό του. Αντίθετα, όταν ο θεός ενεργεί, η ανθρώπινη συμμετοχή είναι επιβεβλημένη, διότι δεν αρκεί μόνο η προσωρινή λύση  ενός προβλήματος, αλλά ο θεός εφοδιάζει, τον ενδιαφερόμενο να τον γνωρίσει, και με πρόσθετα εφόδια, ώστε η λύση να προσθέσει πίστη και ενεργά στοιχεία στον εσωτερικό του κόσμο, ώστε το αποτέλεσμα να είναι μακροχρόνιο και όχι περιστασιακό μόνο. Διότι, η λύση ενός ανθρώπινου προβλήματος, πχ υγείας, δεν είναι μόνο ένα θέμα – αν και εμείς από ανάγκη επικεντρώνουμε την προσοχή μας μόνο σ’ αυτό – αλλά είναι και το απόθεμα στον εσωτερικό μας κόσμο, ο οποίος και θα μας συντροφεύει μέχρι το τέλος της ζωής μας.

Άρα, η μισθαποδοσία δεν είναι ένα θέμα απλό, αλλά είναι ένα θέμα που απαιτεί πίστη, αλλά αυτή πρέπει να συνοδεύεται και με  άνοιγμα του εσωτερικού μας κόσμου, ώστε η λύση του προβλήματος που μας απασχολεί σήμερα, να ενταχθεί μέσα σε μια πορεία αλήθειας για το ατομικό μας μέλλον, το οποίο και θα μας ακολουθήσει άμεσα. Και ο Χριστός αυτό ακριβώς εξήγησε. Μην έρχεστε στην εκζήτηση του θεού μόνο για να φάτε καλά και να λυθούν τα προβλήματα της καθημερινότητας, αλλά να ξέρετε ότι ο δημιουργός σας ενδιαφέρεται και για το μέλλον σας.

Και θα πρέπει να μάθετε τον τρόπο που ενεργεί ο θεός μέσω της πίστης, διότι εκείνο που πρέπει να μάθετε είναι η μισθαποδοσία και η αντιπαροχή. Εάν εσείς παραδώσετε τον εσωτερικό εαυτό σας με τα ελαττώματα και τις αρετές σας, εκείνος θα ανταποδώσει πολύ περισσότερα και πιο πολύτιμα, που τώρα δεν μπορείτε να τα καταλάβετε. Στο μέλλον όμως αυτά θα γίνουν η αφετηρία για ένα πιο λαμπρό προσωπικό μέλλον, επίγειο και διαχρονικό, με την προοπτική του αιώνιου μέλλοντος, μακράν της επίγειας καθημερινής φθοράς και διαφθοράς που σας περιβάλλει και σας οδηγεί στην απελπισία και στην επανάληψη των λαθών σας. 

Βασική αρχή της διδασκαλίας του Χριστού, για όποιον ενδιαφέρεται να την εφαρμόζει στην δική του καθημερινή ζωή, είναι η αντιπαροχή. Δηλαδή, να δίνω κάτι, ξέροντας ότι θα λάβω κάτι άλλο, προφανώς καλύτερο και πολυτιμότερο. Σε διαφορετική περίπτωση η πίστη μένει αδρανής. Διότι το άτομο που θέλει να πιστεύει και να εξασκεί την πίστη στις ατομικές του υποθέσεις, αλλά η πίστη του μένει αδρανής, δεν μπορεί να κατανοήσει τον τρόπο που ο δημιουργός διαχειρίζεται την ατομική του περίπτωση. Και, φυσικά, μέσα από αυτή την άγνοια της λειτουργίας του δημιουργού, το άτομο φτάνει στην ολιγοπιστία και τελικά στην αποστασία και την απιστία, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την ατομική του εξέλιξη στον παρόντα, αλλά και στον επέκεινα του τάφου κόσμο.

Διότι, εάν δεν πιστεύει κάποιος στην ανταπόδοση, γιατί να πηγαίνει στην Εκκλησία και γιατί να εκτελεί τα θρησκευτικά του καθήκοντα, εάν δεν υπάρχει η αντιπαροχή και η αντιμισθία; Μήπως αυτή η προσέγγιση είναι εσφαλμένη και χωρίς πίστη στην αντιμισθία δεν μπορεί να υπάρξουν – ορατά και μη ορατά – αποτελέσματα από την ατομική πίστη του ατόμου στην δική του καθημερινότητα; Διότι, δεν κρινόμαστε μόνο μια φορά, αλλά η κρίση είναι καθημερινή, όπως η οδήγηση ενός οχήματος, το οποίο πρέπει να φτάσει στον προορισμό του, αλλά η κάθε στιγμή που κινείται είναι απόλυτα κρίσιμη, διότι κανείς δεν ξέρει τί μπορεί να συμβεί από τη μια στιγμή στην άλλη.

Άρα, η αντιπαροχή και η μισθαποδοσία δεν σχετίζεται μόνο με το οριστικό τέλος, αλλά αποτελεί καθημερινό κριτήριο της καλής πορείας ενός ατόμου, που έχει θέσει στόχο την υπέρβαση του θανάτου, όχι με ιατρικούς όρους, αλλά με όρους που θέτει η διδασκαλία του Χριστού. Διότι, η διδασκαλία του Χριστού δεν διδάσκει μόνο την Ανάσταση, αλλά διδάσκει και τον δρόμο και την καθημερινή ζωή, ώστε ο ενδιαφερόμενος να μην κινδυνεύει να χάσει τον δρόμο, αλλά αντίθετα, μέσα από την καθημερινή αντιμισθία σε ζωή δικαιοσύνης, και ειρήνης και χαράς, να πορεύεται την ατομική του καθημερινότητα, βασισμένος στην μισθαποδοσία που μας αποκάλυψε ο Χριστός.

Η μισθαποδοσία και η αντιπαροχή δεν είναι μόνο άπαξ στο τέλος, αλλά ενεργείται και καθημερινά στην προσωπική ζωή του ατόμου, επιβεβαιώνοντας την διδασκαλία του Χριστού, ότι όποιος αφήνει κάτι με το νόμο της αντιπαροχής, θα λάβει πολλαπλάσια στον βίο επί γης, και στο τέλος την επιβράβευση του στεφάνου της δικαιοσύνης εκ μέρους του δημιουργού. Τυχόν έλλειψη ανταπόδοσης και αντιπαροχής στην καθημερινή ζωή από τον δημιουργό, θέτει σε επισφάλεια και τον υγιή ατομικό τερματισμό του καθημερινού αγώνα. 

Στοιχειώδης ευθύνη για όποιον διαθέτει μια περιουσία είναι να την διατηρήσει όσο το δυνατόν σε μεγαλύτερο μήκος χρόνου. Μια επιπρόσθετη ευθύνη, εάν είναι ενεργός πολίτης, είναι να την αυξήσει ή και να την πολλαπλασιάσει. Αυτό επιβάλλει η κοινή λογική και η θέληση των ανθρώπων για κάτι καλύτερο.

Ωστόσο, αυτό δεν είναι εύκολο πράγμα, και το γνωρίζουν καλά όσοι διαχειρίζονται αξίες, μικρές ή μεγάλες. Διότι ο κίνδυνος να χάσεις κάτι ή και να τα χάσεις όλα είναι πάντα μπροστά στην πόρτα, και όποιος επιδιώκει τέτοιους σκοπούς αύξησης τη υφιστάμενης περιουσίας του, ξέρει ή πρέπει να ξέρει ότι η υπόθεση αυτή έχει κινδύνους. Κινδύνους από λάθη ατομικά, από παρεμβολές μη προβλέψιμες, από κακία των άλλων, και γενικά οι πιθανότητες για επιτυχία στην προσπάθεια του εμπλουτισμού της ατομικής μας περιουσίας περνάει μέσα από τις συμπληγάδες της κοινωνικής πραγματικότητας, και όλα τα ζητήματα και τα ενδεχόμενα παραμένουν ανοιχτά μέχρι το τέλος της υπόθεσης.

Το κυριότερο, βέβαια, στοιχείο που μπορεί να προκαλέσει πρόβλημα, είναι ο λάθος υπολογισμός των δεδομένων που είναι στην διάθεσή μας. Ενώ, δηλαδή, ξέρουμε ότι υπάρχουν κίνδυνοι, αψηφούμε την πραγματικότητα και την αλήθεια, και φτιάχνουμε ένα ιδεατό κόσμο μέσα μας, ενθουσιασμένοι από την επιτυχία, η οποία ωστόσο δεν έχει ακόμη φανεί. Με αποτέλεσμα, να χάνουμε την χαρά της επιτυχίας, διότι εμείς μεν καλά προβλέψαμε, αλλά, όπως λέει ο λαός, χωρίς τον ξενοδόχο. Και, φυσικά, οι συνέπειες είναι οδυνηρές για το άτομο που εμπλέκεται.

Για τον λόγο αυτό και ο Χριστός εξήγησε ότι πριν κάνουμε βήματα για να αυξήσουμε τα υπάρχοντά μας, αυτά δηλαδή που ήδη διαθέτουμε, είτε στον φυσικό είτε στον πνευματικό κόσμο, θα πρέπει να έχουμε επιβεβαιώσει – cross check που λένε και οι ξένοι -, προκειμένου να μην πέσουμε θύματα της άγνοιάς μας. Διότι, στον τομέα αυτό του εμπλουτισμού δεν χωράει κανένα ίχνος λύπησης. Αυτός που έκανε λάθη, τα πληρώνει και μάλιστα με αμείλικτο τρόπο. Και ο Χριστός ήταν σαφής. Εξαντλήστε όλες τις διαθέσιμες πληροφορίες χωρίς βιασύνη – ο ίδιος δίδαξε τους δικούς του ανθρώπους περισσότερο από τρία χρόνια και τους άφησε οδηγία να μην βιαστούν να αυξήσουν την υπάρχουσα πίστη και πνευματική τους περιουσία αλλά να περιμένουν την σαφή οδηγία του Θεού – γιατί εάν κάνετε λάθη, θα τα πληρώσετε χωρίς κανένα οίκτο από τον γύρω κόσμο. Όσο ζούμε πάνω στη γη, τα λάθη πληρώνονται με το τίμημα που έχει καθορίσει ο κόσμος και όχι ο θεός.

Για τον λόγο αυτό και ο Χριστός εξήγησε ότι είναι καλύτερα να περιμένεις για επιβεβαίωση της ιδέας σου από πολλές πλευρές, προκειμένου να αυξήσεις την περιουσία που ήδη έχεις, παρά να πληρώνεις αργότερα τα σπασμένα, νομίζοντας ότι είχες δίκιο. Η δική μας προσωπική άποψη μπορεί πράγματι να φαίνεται σωστή, αλλά να μην ευσταθεί και στον πραγματικό γύρω μας κόσμο. Και αυτό σημαίνει όχι ότι ο κόσμος πάει λάθος, αλλά ότι εγώ νόμιζα ότι είμαι σωστός και οι άλλοι λάθος. Και αυτό φέρνει τα ατυχήματα και μάλιστα τα μεγάλα και σοβαρά.  Ο άνθρωπος της πίστης δεν πασχίζει μόνο για το καλό, αλλά αναζητά και το καλύτερο, προκειμένου να βελτιωθεί η περιουσία και όχι μόνο να διατηρηθεί εκεί που βρίσκεται ήδη σήμερα.

Βασική μη ορατή λειτουργία του εσωτερικού μας κόσμου είναι η αντιπαροχή, δηλαδή, εξετάζω τί θα λάβω σε αντάλλαγμα του πράγματος το οποίο κατέχω ήδη, και το δίνω σε αντάλλαγμα για να λάβω κάτι καλύτερο. Αυτή είναι η φύση της καθημερινής μας ζωής, και κανένας ζωντανός άνθρωπος δεν μπορεί να την παρακάμψει, άσχετα εάν δεν λειτουργεί στην επιφάνεια, ώστε να μπορούμε κάθε φορά να την περιγράφουμε με ακρίβεια και αριθμούς. Διότι, στο τέλος της ημέρας ή μιας υποθέσεως δεν εξετάζουμε μόνο τα καλά ή τα κακά συναισθήματα που δημιουργήθηκαν κατά την περίοδο της εργασίας και των σχετικών διαδικασιών, αλλά εξετάζουμε πολύ προσεκτικά και το ουσιαστικό περιεχόμενο.

Εάν, δηλαδή, κάποιος δώσει ένα οικόπεδο ή μια ακίνητη περιουσία για αντιπαροχή, εξετάζει, τόσο κατά την περίοδο της σκέψης όσο και κατά την επόμενη περίοδο, τί θα κερδίσει από αυτή την παράδοση της περιουσίας του σε τρίτον, από τον οποίο προσδοκά ότι θα λάβει πολλαπλάσια των αξιών που ο ίδιος έχει παραχωρήσει με τους όρους της αντιπαροχής. Και αυτό είναι φυσικό, διότι κανείς άνθρωπος με την στοιχειώδη λογική δεν παραδίδει απρόσεκτα την υφιστάμενη περιουσία του, αφού κινδυνεύει να την χάσει, εάν ο τρίτος άνθρωπος δεν φανεί συνεπής στην υπόσχεσή του. Άρα, δεν αρκεί μόνο η καλή πρόθεση και η καλή εμπιστοσύνη, αλλά πρέπει να παρακολουθείται καθημερινά και η πρόοδος αυτής της “συναλλαγής”, ώστε να μην προκύψουν προβλήματα στο τέλος, τα οποία θα έπρεπε να έχουν εντοπιστεί νωρίτερα και να έχουν θεραπευτεί πριν φτάσουν στο οριστικό τους τέρμα, οπότε κάθε προσπάθεια βελτίωσης των αποτελεσμάτων θα είναι μάταιη και ατελέσφορη.

Για τον λόγο αυτό και ο Χριστός πρώτος έδωσε μεγάλη σημασία σε αυτή την ανταπόδοση, δηλαδή την διαδικασία της αντιπαροχής εκ μέρους του δημιουργού, διότι αυτή η διαδικασία δεν είναι μόνο μια στιγμιαία πράξη, αλλά έχει ήδη παρελθόν, πρέπει να εξετάζεται σε κάθε “συναλλαγή”, και θα πρέπει να επιβεβαιώνεται σε κάθε στιγμή της πραγματικής και όχι της φανταστικής και της “πνευματικής” εξω-πραγματικότητας, και φυσικά έχει και μέλλον. Διότι, ο άνθρωπος που δεν θα δει τις επιτυχίες του τώρα, προφανώς δεν μπορεί να είναι βέβαιος και για την τελική του επιτυχία, διότι οι επιτυχίες καλλιεργούν την αισιοδοξία, καλλιεργούν την εμπιστοσύνη, έννοιες βαθύτερες από τα μετρήσιμα καθημερινά πράγματα, τα οποία καθένας μας διαχειρίζεται στην ατομική του καθημερινότητα.

Κάθε επιτυχία φέρνει χαρά και αισιοδοξία και κάθε αποτυχία πρέπει να φέρνει μελέτη και εμβάθυνση στη σχέση με εκείνον, στον οποίο έχουμε παραδώσει τον προσωπικό μας πλούτο. Διότι αυτός ο πλούτος δεν μας ανήκει ως “απόλυτη ιδιοκτησία” και διατήρηση στην αιωνιότητα, αφού μας έχει παραχωρηθεί για να τον αξιοποιήσουμε μέσα στην ατομική μας καθημερινότητα, ώστε από αυτό τον εμπλουτισμό του υφιστάμενου πλούτου να προκύπτει ο “άρτος ο επιούσιος”, αλλά να θεμελιώνεται και βαθύτερα η προοπτική της αιωνιότητας, όπως μας δίδαξε ο ίδιος ο Χριστός και μας το διαβεβαίωσαν οι πρώτοι μαθητές του, και μπορεί να γίνει και επιβεβαίωση μέσα από την δική μας εμπειρία. 

Αντιπαροχή σημαίνει ότι εγώ έχω κάτι και το δίνω σε κάποιον για να πάρω ως αντάλλαγμα κάτι άλλο, συνήθως μεγαλύτερης αξίας από αυτό που ήδη διαθέτω. Και αυτό σημαίνει πολλά πράγματα για όσους ζουν στην σύγχρονη ζωή. Διότι, πρώτον πρέπει να έχεις κάτι που να το θέλει και ο άλλος.

Δεύτερον, πρέπει να ξέρεις την αξία του πράγματος το οποίο θα δώσεις για να πάρεις κάτι που έχει ή μπορεί να κάνει εκείνος. Τρίτον, πρέπει να είσαι προσεκτικός στους υπολογισμούς σου και να περιμένεις ότι μπορεί αυτά που υπολογίζεις ως αξία να μην ισχύουν στην πραγματικότητα. Τέταρτον, πρέπει να περιμένεις και να παρακολουθείς την πορεία της αντιπαροχής, διότι μπορεί κάτι να πάει στραβά και να χάσεις και αυτά που ήδη κατέχεις. Πέμπτον, μπορεί εκείνος που θεωρείς ως αξιόπιστο, να αποδειχθεί τελικά κατώτερος των προσδοκιών σου. Έκτον, τα κέρδη από την πετυχημένη αντιπαροχή να ξέρεις που θα τα επενδύσεις για να πιάσουν τόπο στην δική σου ζωή.

Και θα μπορούσε κάποιος να απαριθμήσει εκατοντάδες πλευρές μιας τέτοιας κίνησης, δηλαδή να δώσεις κάτι για να πάρεις κάτι άλλο. Και αυτό είναι κρίσιμο θέμα στην ατομική μας καθημερινότητα, διότι από την ορθή διαχείριση των πραγμάτων που ήδη διαθέτουμε, θα εξαρτηθεί και το καλό ή το αρνητικό και επιζήμιο μέλλον μας. Με λίγα λόγια, καθένας καλείται να ξέρει τί του γίνεται, να ξέρει τις αξίες και να παίρνει ορθές αποφάσεις, είτε πρόκειται για απλά και καθημερινά, είτε πρόκειται για μη ορατά ζητήματα του προσωπικού μέλλοντος, ζητήματα που δεν είναι μετρήσιμα με χρήματα και αριθμούς. Και εδώ κάνουμε συνήθως τα λάθη.

Υπερεκτιμάμε ή υποτιμάμε κάτι με αποτέλεσμα να μη φτάνουμε σε θετικό αποτέλεσμα και να μετανοούμε για κάτι που δεν θα έπρεπε να έχουμε κάνει ή για κάτι που έχουμε παραλείψει. Και αυτό είναι το δυσάρεστο, διότι η μετάνοια δεν είναι μόνο συναίσθημα και νοητική πράξη, αλλά συνοδεύεται και από δύσκολες πολλές φορές συνέπειες, τις οποίες τις υφίσταται όποιος βιάζεται και κάνει λάθος υπολογισμούς στις αντιπαροχές του.

Και ο Χριστός εξήγησε ότι η πίστη πρέπει να συνοδεύεται από επίγνωση και πρακτική προσωπική εμπειρία, όταν προβαίνουμε σε πράξεις αντιπαροχής. Διότι, τα λάθη στην περίπτωση αυτή δεν είναι εύκολα διαχειρίσιμα, αλλά έχουν και δύσκολες συνέπειες στο άτομο που κάνει τα λάθη. Αυτός είναι και ο βασικός λόγος και η αξία της δικής του – του Χριστού – διδασκαλίας. Διδάσκει και αποκαλύπτει τις συνέπειες των καλών ή των αρνητικών μας σκέψεων και αποφάσεων, και εναπόκειται στο άτομο να πάρει τις προσωπικές του αποφάσεις για το τώρα και το μέλλον του.