Η διάκριση μεταξύ ιδεών-σκέψεων από τις πράξεις είναι προσωπική και ατομική υπόθεση. Καθένας διαχειρίζεται με ατομική ευθύνη, τόσο τις σκέψεις και τα συναισθήματα στον εσωτερικό του κόσμο, όσο και τις πράξεις τις οποίες εκτελεί σε εφαρμογή των δικών του σκέψεων και αποφάσεων. Υπάρχει, δηλαδή, ένας προσωπικός χώρος μέσα στον εσωτερικό μας κόσμο, τον κόσμο των σκέψεων και των αποφάσεων, στον οποίο δεν μπορεί να εισέλθει κάποιος χωρίς την δική μας θέληση.

Αυτό είναι απόλυτο μέχρι σήμερα. Κανείς δεν μπορεί να παραβιάσει τον εσωτερικό μας κόσμο, εάν εμείς δεν του το επιτρέψουμε με άμεσο ή έμμεσο τρόπο. Και αυτό είναι εξαιρετικά σοβαρό, ώστε να πρέπει να γίνει κατανοητό από όλους, για να αποδίδουμε τις ευθύνες εκεί που πρέπει και όχι στον κακό αέρα! Διότι, αυτό που επηρεάζει τις σκέψεις και τις αποφάσεις μας δεν είναι μόνο ο εξωτερικός κόσμος, αλλά είναι η δική μας απόφαση, και μάλιστα κυρίως αυτή, να ανοίξουμε την σκέψη και την θέλησή μας στις προτάσεις κάποιων άλλων, χωρίς να έχουμε αντιληφθεί το τί πρόκειται να ακολουθήσει.

Και εάν μεν είναι θέμα άγνοιας, αυτή μπορεί να αποκατασταθεί με την πάροδο του χρόνου. Εάν όμως είναι θέμα λάθους εκτιμήσεων, τότε η ευθύνη ανήκει σε μας, να αναθεωρήσουμε τις αποφάσεις και να πράξουμε το ορθό, προκειμένου το αποτέλεσμα να είναι σύμφωνο με την δική μας θέληση. Αυτό, βέβαια, προϋποθέτει ισχυρό χαρακτήρα με αυτοσυγκράτηση και ελεύθερη από δεσμευτικούς παράγοντες βούληση. Διότι, δεν αρκεί μόνο η γνώση της διάκρισης του καλού από το κακό-επιζήμιο, αλλά πρέπει να υπάρχει και η δύναμη να εκτελέσουμε το καλό.

Το καλό πάντα είναι περισσότερο δύσκολο, γιατί έχουμε συνηθίσει να μην αντιδρούμε στο κακό, αλλά μάλλον να αποφεύγουμε τον κόπο να ψάξουμε το καλό, ξέροντας ότι μπορεί να μας στοιχίσει σε κόπο και δαπάνη, οπότε το αφήνουμε για το μέλλον ή στην τύχη. Όσοι όμως ενδιαφέρονται για την ζωή και την δράση και όχι για τον Ωχαδερφισμό, ξέρουν ότι χωρίς την δική μας θέληση δεν μπορεί να προκύψει κάτι ωφέλιμο για την προσωπική μας ζωή. Αυτό σημαίνει ότι οι σκέψεις απαιτούν επεξεργασία πριν τις πράξεις και οι πράξεις απαιτούν προσοχή κατά την εκτέλεσή τους, ώστε το αποτέλεσμα να είναι καλό και ευάρεστο σε όλους διαχρονικά και όχι μόνο για εκείνη την στιγμή.

Ο Χριστός δεν εμπλέκεται σε πράξεις που εμείς δεν θέλουμε να κάνουμε, αλλά βαδίζει μαζί μας ώστε να ενισχύει τα χέρια και τα πόδια στον δρόμο της επιτυχίας και όχι της αποτυχίας. Το θεμέλιο και ο σκοπός είναι το καλό, το ευάρεστο και στο τέλος το τέλειο, με ορίζοντα την διαχρονικότητα και την προοπτική της αιωνιότητας. 

Επειδή η ατομική μας ζωή δεν είναι τίποτα άλλο από ιδέες, [απλές ή σύνθετες δεν έχει σημασία, όπως δεν έχει και σημασία το τί αφορούν], και στη συνέχεια πράξεις και έργα, [απλά ή σύνθετα και γι’αυτά δεν έχει σημασία στο θέμα που καλύπτουν μέσα στην ατομική μας καθημερινότητα], είναι βασικό στοιχείο της προσωπικής μας αντίληψης η κατανόηση ότι, χωρίς ιδέες δεν μπορεί να υπάρξουν έργα, μικρά ή μεγάλα, σημαντικά ή ασήμαντα – δεν έχει σημασία – άρα εκείνο που μπορούμε ακόμη – πριν από κάθε πράξη ή έργο – να κάνουμε εμείς είναι να βάζουμε τη σκέψη μας να επεξεργάζεται σε ύψιστο βαθμό – και όχι επιφανειακά μόνο – κάθε τι, από το οποίο θα οδηγηθούμε σε πράξη εφαρμογής αργότερα.

Και μπορεί αυτό το θέμα να είναι θέμα λόγου και όχι μηχανικής πράξης, αλλά ακόμη και στον λόγο που πρόκειται να εκφωνήσουμε – ακόμη και για τα απλά και καθημερινά ζητήματα – πρέπει να υπάρξει η ανάλογη επεξεργασία, ώστε να μην μετανοούμε αργότερα για κάτι που είπαμε ή κάναμε, χωρίς να το έχουμε σκεφτεί καλύτερα. Διότι, ό,τι λέμε – συνήθως – είναι δεσμευτικό. Όχι μόνο απέναντι στους άλλους, αλλά και στον ίδιο μας το εαυτό. Διότι, εκφράζοντας με λόγο κάτι που σκεφτήκαμε, αυτόματα το περιεχόμενο και η επίδρασή του αποτυπώνεται μέσα μας, με αποτέλεσμα να αποτελεί τμήμα του εσωτερικού μας κόσμου, από τον οποίο θα περάσουν αργότερα και άλλα ζητήματα, στα οποία η αρνητική [η αργή, όπως λέει το Ευαγγέλιο] σκέψη ή πράξη που προηγήθηκε, έχει αφήσει το αρνητικό της αποτύπωμα, και συνεπώς μπορεί να επηρεάσει την νεότερη σκέψη και πράξη μας.

Και όλοι καταλαβαίνουμε ότι αυτό δεν είναι ούτε αθώο ούτε απλό. Διότι, οι συνέπειες των λαθών μας δεν εξαφανίζονται ως δια μαγείας, αλλά μένουν μέσα μας τα αποτυπώματά τους, τα οποία θα φέρουν τις δυσάρεστες ή τις ευχάριστες συνέπειες μέσα στην πρακτική μας καθημερινότητα. Αυτό σημαίνει ότι η επεξεργασία των σκέψεων και των ιδεών, από τις οποίες θα οδηγηθούμε σε μια πράξη, είναι ο κρίσιμος χώρος και χρόνος, προκειμένου να αποφύγουμε τις δυσάρεστες συνέπειες ή να καλλιεργήσουμε τις θετικές προοπτικές της ατομικής μας ζωής.

Για τον λόγο αυτό και ο Χριστός εξήγησε ότι είναι απαραίτητο να αφήνουμε χρόνο μεταξύ σκέψης και απόφασης, ώστε να γίνεται η κατάλληλη προεργασία μέσα μας, πριν εμφανιστεί στον κοινωνικό μας περίγυρο. Διότι, μέσα μας καλλιεργείται το καλό ή το κακό, το οποίο όταν γίνει πράξη, θα επηρεάσει εμάς, αλλά και όλους όσοι σχετίζονται τώρα ή στο μέλλον με την δική μας παρουσία.

Αλλάζοντας λίγο τον τίτλο του ιστορικού έργου “Έργα και Ημέραι” του μεγάλου ποιητή Ησιόδου, ο οποίος έζησε στην Βοιωτία τον 8ο π. Χ. αιώνα, ασχολούμαι με τις δικές μας καθημερινές πραγματικότητες σε σχέση με τα έργα και τις ιδέες που έχει καθένας μας για κάθε πράγμα της δικής μας καθημερινότητας. Διότι, και τα δύο – έργα και ιδέες – είναι πολύτιμα, αλλά το κέρδος δεν έρχεται μόνο από τις ιδέες, εάν αυτές δεν μετατραπούν σε έργο, όπως γνωρίζουμε όλοι από την προσωπική μας καθημερινότητα, αφού οι πράξεις μου ανταμείβονται και όχι οι φανταστικές μου ιδέες μόνο.

Αυτό, βέβαια δεν σημαίνει ότι οι ιδέες είναι απορριπτέες. Απλά, για να υπάρξει αμοιβή, θα πρέπει οι ιδέες να φτάσουν στην πρακτική τους εφαρμογή, και τότε θα υπάρξει αποτέλεσμα και η ανάλογη ανταμοιβή. Αυτή είναι η εμπειρία όλων των κατοίκων του πλανήτη διαχρονικά, και κανένας ζωντανός και λογικός άνθρωπος δεν εξαιρείται από τον κανόνα αυτό. Το ίδιο ισχύει για το σώμα, το ίδιο ισχύει και για τον εσωτερικό-ψυχικό μας κόσμο. Ιδέες και γνώση θεωρητική που δεν μπαίνει σε πρακτική εφαρμογή, δεν μπορεί να φέρει κανένα αποτέλεσμα, ακόμη και στο άτομο που έχει αυτήν – την οποιαδήποτε – καταπληκτική ιδέα.

Ο Χριστός δεν δίδαξε θεωρία μόνο, αλλά δίδαξε οδηγίες για πρακτική εφαρμογή, προκειμένου ο ενδιαφερόμενος να ανακαλύψει μέσα από την δική του προσωπική πείρα το κέρδος της εφαρμογής αυτής της διδασκαλίας. Όποιος την μάθει και την εφαρμόζει, θα πάρει την προσωπική του ανταμοιβή, ανεξάρτητα από τις κοινωνικές συνέπειες, θετικές ή αρνητικές, που μπορεί να προκύψουν. Διότι, το θέμα δεν είναι η κοινωνική μόνο εικόνα και εκτίμηση, αλλά είναι πρώτα η προσωπική πληρότητα, και κατόπιν οι εξωτερικές συνέπειες. Όλα κρίνονται εκ του αποτελέσματος. Και κρίνονται πρώτα με βάση την ατομική πληρότητα και ικανοποίηση και κατόπιν έρχεται ο κοινωνικός αντίκτυπος, θετικός ή αρνητικός.

Η αρνητική επίδραση μια θετικής πράξης ενός ατόμου, δεν συνεπάγεται και άρνηση της ανταμοιβής ενός ατόμου, το οποίο έκανε μια πράξη με αγαθή συνείδηση, πρώτα για ίδιον όφελος και κατόπιν για τους γύρω του, εφόσον ενδιαφερθεί κάποιος να αξιοποιήσει την δική του εμπειρία. Καθένας, δηλαδή, είναι υπεύθυνος για τις ατομικές του πράξεις, και πρώτα ο ίδιος ανταμείβεται για τις θετικές του πράξεις. Διότι, ο τρίτος μπορεί να πάρει μια θετική πράξη ενός ατόμου, και, μιμούμενος τις εξωτερικές μόνο διεργασίες και εικόνες, να φέρει ένα αρνητικό αποτέλεσμα, όπως ένα αυτοκίνητο που κατασκευάζει μια εταιρεία, αλλά εγώ το οδηγώ απρόσεκτα και τραυματίζομαι ή πεθαίνω.

Ο δημιουργός του οχήματος δεν ευθύνεται για την κακή ή θανατηφόρα δική μου οδήγηση. Καθένας αμείβεται ανάλογα με το έργο του. Ο δημιουργός με θετικό πρόσημο, ο κακός διαχειριστής με αρνητικό ή και θάνατο. Και αυτή είναι η διδασκαλία του Χριστού. Κάθε άλλη προσέγγιση οδηγεί σε αδιέξοδα και προσωπική ή και κοινωνική ένδεια, ταραχή και πόλεμο. 

Όλοι γνωρίζουμε ότι οι δυνάμεις μας, σωματικές και ψυχικές, δεν είναι απεριόριστες. Έχουν μέγεθος και διάρκεια χρόνου. Και οι δυο αυτοί παράγοντες οδηγούν στο συμπέρασμα ότι οι δυνάμεις μας μπορεί να μην επαρκούν σε μια μεγαλύτερη ανάγκη, αλλά και σε βάθος χρόνου μειώνονται. Σωματικά γιατί η ηλικία συνδέεται αποφασιστικά με την δύναμη. Ψυχικά γιατί αν δεν καλλιεργείται ο εσωτερικός μας κόσμος, η στασιμότητα δημιουργεί αναστολές, αδράνεια, δημιουργεί παθογένειες και τελικά σκλήρυνση, πώρωση, ακινησία και θάνατο. Και ενώ για τη σωματική αδυναμία λαμβάνουμε όλα τα αναγκαία μέτρα μέσω των τροφών και των σωματικών ασκήσεων, όταν φτάνουμε στον ψυχικό μας κόσμο, αρνούμαστε τα αυτονόητα. Τόσο η γνώση, όσο και η άσκηση αποτελούν ξένο στοιχείο στην καθημερινότητά μας. Θεωρούμε ότι η προγονική μας γνώση είναι αρκετή, η πρακτική της γιαγιάς μας είναι ικανοποιητική, το κεράκι στην Παναγιά είναι αρκετό, η ιδέα για την πίστη μου φτάνει και περισσεύει. Και όλα αυτά ως δικαιολογίες για την αδιαφορία μας, για την άρνηση να διαλέξουμε την δύσκολη αλήθεια από το εύκολο ψέμα. Έτσι φτάνουμε στην εσωτερική αδυναμία, τον εσωτερικό μαρασμό, την άμβλυνση της συνειδήσεως, την υποκρισία, την πλεονεξία χωρίς όρια και τελικά είμαστε ράκη έτοιμα για την ταφή χωρίς ελπίδα ανάστασης. Ξεκινήσαμε καλά, πορευτήκαμε ανεύθυνα, καταντήσαμε πτώματα προς ταφήν χωρίς ελπίδα, όντα αδύναμα, με δυνατό σώμα αλλά μελλοθάνατο εσωτερικό κόσμο. Η δύναμή μου βρίσκεται στη γνώση της αλήθειας, στην εφαρμογή της αλήθειας και στην αποφυγή του ψεύδους.