Όλες οι εκπομπές με χρονολογική σειρά.

Η καθημερινή προσπάθεια της ανθρωπότητας να βελτιώσει τις παροχές ενέργειας προς τους πολίτες, αποδεικνύει και την σημασία που έχει η χρήση της ενέργειας για την ζωή μας.

Από τον ηλεκτρισμό, που άλλαξε τον τρόπο της ζωής όλης της ανθρωπότητας, μέχρι τα πιο μικρά αλλά κρίσιμα ζητήματα της παραγωγής και εξασφάλισης ροής της ενέργειας – βλ nord stream, κλπ – όλα αυτά τα δεδομένα πιστοποιούν με τον πλέον κατηγορηματικό τρόπο την αναγκαιότητα ύπαρξης και λειτουργίας της ενέργειας, προκειμένου η ζωή μας να γίνεται καλύτερη και ανετότερη.

Και ενώ αυτό είναι πρακτικά κατανοητό και δεδομένο για κάθε άνθρωπο του 21ου αιώνα, όταν ερχόμαστε στα θέματα της ενέργειας που εφοδιάζει το άτομο με την δυνατότητα της μετά θάνατο ζωής, εκεί αδιαφορούμε, και το θεωρούμε παραμύθι της γιαγιάς. Ωστόσο δεν μπορεί να είναι παραμύθι της γιαγιάς, διότι αν κοιτάξουμε πίσω, την εποχή της αρχαίας Ελλάδας ή και μετά από τον 1ο αιώνα μΧ, τότε θα καταλάβουμε ότι κάθε άλλο παρά παραμύθι είναι η προοπτική της αιωνιότητας, διότι αυτή η προοπτική εμπνέει κάθε υπεύθυνο άνθρωπο να αναζητά, να ανακαλύπτει και να εκτελεί έργα αληθείας και ωφέλιμα για τους ανθρώπους.

Αν, δηλαδή, κοιτάξουμε στον Παρθενώνα ή τον ναό του Σολομώντα, θα διαπιστώσουμε ότι σε όλη αυτή την περίοδο των χιλιάδων χρόνων οι άνθρωποι πρόσφεραν θυσίες προκειμένου να εξευμενίσουν το θείον ή να μαντέψουν το μέλλον. Και αυτό ήταν η διεθνής πρακτική σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης. Θα πρέπει λοιπόν να αναλογιστούμε, πώς περάσαμε από τις θυσίες των ζώων πάνω στους βωμούς, την μαντεία και τον φόβο του ανθρώπου μπροστά στις φυσικές δυνάμεις, πώς περάσαμε στην σημερινή εικόνα του κόσμου; Και είναι προφανές ότι τίποτα δεν έγινε γιατί κατέβηκε ο Δίας και κατήργησε τις θυσίες, ή γιατί οι Εβραίοι κατανόησαν το μάταιο αυτών των θυσιών.

Εκείνο που άλλαξε τον κόσμο και την σκέψη του κόσμου γύρω από τα θέματα του δημιουργού και τις λατρευτικές πρακτικές ήταν η προοπτική της αιωνιότητας, ακριβώς, γιατί μόνον αυτή η προοπτική δίνει δύναμη στην ποιότητα των έργων, αλλά δίνει και την προοπτική του μέλλοντος. Αυτές οι δυο παράμετροι λειτούργησαν ιστορικά, ώστε σήμερα να μη κουβαλάμε αρνιά και βόδια για θυσία, ή να μη πιστεύουμε σε μάντεις του μέλλοντος.

Η μετάλλαξη της ανθρώπινης κοινωνίας από την εικόνα των ζώων και των θυσιαστηρίων, η μετάλλαξη που θέλει ως κύριο γνώρισμα την αλήθεια και το πνεύμα, δεν ήλθε αυτόματα, αλλά ήλθε σε βάθος αιώνων, μέσα από ανώνυμους και επώνυμους ήρωες της πίστης οι οποίοι μετατόπισαν την ουσία της λειτουργίας της πίστης από το θυσιαστήριο του άγνωστου θεού, στην δύναμη του γνωστού θεού, εκείνου που μπορεί να ανασταίνει, με την δική του ιδιαίτερη ενέργεια δυνάμεως. Και αυτό δεν είναι ιστορικό παραμύθι, αλλά είναι πρακτική οδηγία για καθένα που ενδιαφέρεται όχι μόνον για ένα καλό σήμερα, αλλά και για μια προοπτική της αιωνιότητας.

Η αγάπη για τη ζωή μάς παρακινεί να κάνουμε τα πάντα. Από τις ιατρικές εξετάσεις μέχρι τον κόπο της ημέρας για τον άρτο τον επιούσιο, το σύνολο των δραστηριοτήτων μας αποβλέπει στην βελτίωση και παράταση της ζωής μας καθημερινά.

Και αυτό αποδεικνύει ότι δεν είμαστε μηχανικά όντα, αλλά έχουμε ψυχικό κόσμο με επιθυμίες, έχουμε ευαισθησίες και κρίση, έχουμε απλότητα πίστης και διορατικότητα μέλλοντος, και γενικά, θα μπορούσε να πει κάποιος, ότι είμαστε φτιαγμένοι για ζωή, και μάλιστα για καλή και μεγάλης διάρκειας ζωή. Και αυτή η απλοϊκή προσέγγιση αποδεικνύει ένα πράγμα: ότι έχουμε στερηθεί κάτι που θα μπορούσαμε να το έχουμε, μας λείπει κάτι που το θέλουμε με όλη μας την δύναμη, αλλά δεν ξέρουμε πως να το βρούμε και να το πάρουμε πίσω.

Αυτή ήταν και η διδασκαλία του Χριστού. Όχι να γεμίσουμε με “όχι” και “πρέπει”, αλλά να ανακαλύψουμε την πηγή της ζωής, να μάθουμε, όχι την απάτη αλλά την αλήθεια, να μάθουμε να ζούμε και την εμπειρία της άλλης ζωής, της επέκεινα του τάφου που έχουμε στερηθεί άπαντες. Και, προφανώς, δεν αρκεί ένα διάβασμα της διδασκαλίας του Χριστού για να τα καταλάβουμε όλα αυτά, αλλά, όπως σε όλα τα πράγματα που θέλουμε να τα μάθουμε γιατί τα θεωρούμε πρακτικά πολύτιμα, πχ το κινητό μου τηλέφωνο, να αφιερώσουμε χρόνο και πολύτιμες δυνάμεις από την καθημερινότητα, προκειμένου να προσεγγίσουμε αξίες της αιωνιότητας, αξίες που περιγράφει ο Χριστός αλλά εμείς δεν γνωρίζουμε.

Και δεν γνωρίζουμε γιατί ποτέ δεν προσπαθήσαμε να υπερβούμε τα στερεότυπα, να αναζητήσουμε ορίζοντες πέραν από τα συνήθη, να βάλλουμε την λογική και την αντιληπτική μας ικανότητα να εργαστεί σκληρά, “σπουδάζοντας” – όπως θα έγραφαν οι πρώτοι μαθητές – να φτάσουμε στον σκοπό μας. Και, φυσικά, αυτό έχει ως αποτέλεσμα να κινούμαστε μεταξύ αναγκών και παιδικών γνώσεων, μεταξύ φημών και τυχαίων ενθυμήσεων, μεταξύ ουσιαστικού ενδιαφέροντος και ωχαδερφισμού. Και το αποτέλεσμα είναι η ημιμάθεια και η ουσιαστική άγνοια της αλήθειας των πραγμάτων από πρώτο χέρι. Συνηθίσαμε να είμαστε ουραγοί και όχι πρωτοπόροι, να παπαγαλίζουμε τις απόψεις άλλων γιατί εμείς δεν έχουμε ιδέα τι είναι όλα αυτά τα πράγματα.

Πράγματα όμως που όχι μόνον ασήμαντα δεν είναι, αλλά αντίθετα, είναι τα ουσιαστικά. Διότι, η επίγνωση αυτών των πραγμάτων και την καθημερινότητα βελτιώνει, αλλά και την θύρα της αιωνιότητας διατηρεί ανοιχτή για το αύριο και το μέλλον. Το σύνολο της διδασκαλίας του Χριστού αποσκοπούσε στην ανάπτυξη ευαισθησίας, αναζήτησης και συνάντησης του ίδιου του δημιουργού, και όχι επανάπαυση στις απόψεις των ανθρώπων που μιλούν για τον δημιουργό.

Διότι, η πρόσβαση στην κατανόηση του δημιουργού και του ρόλου του στην καθημερινότητα δεν είναι για τους ειδικούς, αλλά είναι για τους γενναίους που δεν διστάζουν να αναζητούν με πάθος τις πηγές της ζωής και το πρόσωπο που διαθέτει τα μυστικά της σύνδεσης με την πηγή της αιώνιας ενέργειας, της αιώνιας ζωής και του παρόχου αυτής.

Η ενίσχυση του εσωτερικού μας ανθρώπου με δύναμη εκτός της φυσικής είναι η απαραίτητη προϋπόθεση για την ομαλή μετεξέλιξη της πίστεως, από την θεωρία και την λατρευτική πρακτική, σε παραγωγή έργου πίστεως.

Διότι, το ζητούμενο δεν είναι μόνον να αποδέχομαι την ύπαρξη θεού – αυτό και τα δαιμόνια το πιστεύουν – αλλά το ζητούμενο είναι η ανακάλυψη της αγαθής και ευάρεστης οπτικής γωνίας του δημιουργού που οδηγεί στην τελειότητα, και, ταυτόχρονα, η ικανότητα ορθής εκτέλεσής έργου από τον άνθρωπο της πίστης. Και φυσικά αυτό προϋποθέτει άλλες δυνάμεις, δυνάμεις πέραν των φυσικών δυνάμεων που όλοι διαθέτουμε.

Αυτός ήταν και ο λόγος που ο ίδιος ο Χριστός εξήγησε ότι οι άνθρωποι της πίστεως λαμβάνουν δύναμη από το πνεύμα, πρώτα για να ισχυροποιηθούν οι ίδιοι κατά τον εσωτερικό – ψυχικό τους κόσμο, και κατόπιν για να μπορέσουν να κατανοήσουν το πνεύμα της σοφίας και της αποκαλύψεως που έρχεται πάνω τους, για να φτάσουν στον βαθμό που επιθυμούν και έχουν την δύναμη να φτάσουν, κατά την δύναμη που ενεργείται μέσα τους. Διότι, στόχος της ζωής της πίστεως δεν είναι μια στείρα θρησκευτική πρακτική από υποχρέωση, αλλά η αναζήτηση του δημιουργού και η κατανόηση του δικού του ρόλου στην καθημερινότητα.

Διότι πέρα από τους νόμους της φύσης, οι οποίοι όλοι κατανοούμε ότι είναι τμήμα της δικής μας φύσης, υπάρχουν και άπειρα περιθώρια ανάπτυξης και εξέλιξης προς την κατεύθυνση του τέλειου. Οι νόμοι, δηλαδή, της φύσης υπάρχουν, λειτουργούν πάντα, και καθένας καλείται να αναζητήσει, όχι την αντικατάσταση των φυσικών νόμων με τους νόμους της πίστης, αλλά την επέκεινα των φυσικών νόμων υπαρξιακή λειτουργία της ζωής.

Και αυτό, νομίζω, είναι το διακύβευμα του 21ου αιώνα, για τους ανθρώπους που αξιοποιούν την πίστη ως εφόδιο για την ανακάλυψη και προσέγγιση του δημιουργού: η συμμόρφωση στους φυσικούς νόμους, προκειμένου να έχουμε τον χρόνο και τις δυνάμεις να αναζητήσουμε και να κατανοήσουμε τις λειτουργικές διαδικασίες που υφίστανται στον πέραν της φύσης ορίζοντα, στον ορίζοντα που δεν εμπίπτει στις αισθήσεις και στις δικές μας πρακτικές μετρήσεις.

Διότι η πίστη, η οποία είναι πραγμάτων έλεγχος μη βλεπομένων, είναι το εφόδιο που έχουμε για να προχωρήσουμε στην αναζήτηση και κατανόηση, όχι μόνον των λειτουργιών της φυσικής, αλλά και πολύ πέραν αυτής, στην αναζήτηση και κατανόηση της λειτουργίας του αιωνίου πνεύματος και των δυνάμεων εκείνων που μπόρεσαν να αναστήσουν τον Χριστό.

Άρα, πολύτιμη η αναζήτηση και κατανόηση των φυσικών νόμων για την καθημερινότητα, πολύτιμη όμως, προφανώς, και η αναζήτηση και κατανόηση των επέκεινα των φυσικών νόμων υπαρξιακών λειτουργιών, δηλαδή εκείνων που σχετίζονται με τους ορίζοντες του εσωτερικού μας κόσμου κατά την προσέγγιση και κατανόηση του ίδιου του δημιουργού της φύσης. Ενός δημιουργού που έκτισε την φύση, αλλά δεν δεσμεύεται από αυτήν. Αντίθετα, εμπνέεται, την θεωρεί καλή λίαν, και μας προσκαλεί με την πίστη να αναζητήσουμε εκείνον, τον ίδιο, και όχι ανθρώπους που επαγγέλλονται τον δικό του ρόλο.

Η επαφή με τον δημιουργό δεν έχει υποκατάστατα και μεσάζοντες, δεν έχει μεταβίβαση εμπειριών πέραν της πληροφόρησης. Η επαφή με τον δημιουργό είναι απόλυτα προσωπική υπόθεση και κάθε υποκατάστατο προέρχεται από κλέφτη και ληστή, κατά την εκτίμηση του ίδιου του Χριστού.

Η ωριμότητα κάθε ατόμου είναι συνάρτηση του χρόνου και των εμπειριών του, σε συνδυασμό με την προσωπική του ικανότητα, τις προσωπικές δυνάμεις που μπορεί να διαθέτει, αξιοποιώντας κάθε πρόσφορο και νόμιμο εργαλείο και εφόδιο που έχει στην εξουσία του. Κανείς δεν περιμένει ένα βρέφος να λύσει τα προβλήματα της κοινωνίας, και κανείς δεν θέλει να βλέπει άτομα προχωρημένης ηλικίας να ζουν ως ανεύθυνα βρέφη.

Κάθε πράγμα στον καιρό του λέει η λαϊκή σοφία, και αυτό έχει εφαρμογή σε κάθε στάδιο και κάθε εκδήλωση της ζωής μας. Το ίδιο προφανώς ισχύει και στα θέματα της πίστης, όταν, βεβαίως, ενδιαφερόμαστε για την ουσία και όχι μόνον για τα πανηγύρια και τις γιορτές. Διότι η πίστη δεν είναι η αιτία των εορτών μόνον, αλλά είναι και το εφόδιο με το οποίο βλέπουμε το αύριο, την επόμενη στιγμή και το απώτερο μέλλον, προσωπικό και κοινωνικό, και αυτό δεν είναι παρωνυχίδα αλλά είναι η ουσία της ζωής.

Διότι με το εφόδιο της πίστης που διαθέτουμε όλοι, ανεξάρτητα από την ωριμότητα και την καλλιέργεια, κατανοούμε εκείνα που δεν φαίνονται με τα μάτια μας και δεν εμπίπτουν στις αισθήσεις μας. Με την πίστη σχεδιάζουμε, με την πίστη συγκεντρώνουμε εφόδια για το αύριο, με την πίστη κινούμαστε σε κάθε λεπτομέρεια της καθημερινότητας. Μπορεί η πίστη βέβαια να είναι και θρησκευτικό ζήτημα, μπορεί να έχει σχέση με το ιερό πρόσωπο στο οποίο πιστεύω, ωστόσο, αυτό το ζήτημα δεν εξαντλείται εκεί, διότι όλοι γνωρίζουμε ότι η σπορά και ο θερισμός, η εργασία και η παρασκευή των τροφών με τις οποίες διατηρούμαστε στην ζωή, δεν είναι θέμα θρησκείας, αλλά είναι θέμα πρακτικής ανάγκης μέσα στην καθημερινότητα.

Άρα, καθένας υπεύθυνος άνθρωπος έχει την υποχρέωση να ωριμάζει μέσα στις κρατούσες συνθήκες της δικής του ζωής, και ανάλογα να συμπεριφέρεται, όχι μόνον στην εκκλησιαστική του πρακτική, αλλά και σε ολόκληρο το 24ωρο της καθημερινότητάς του. Και όσοι έχουμε έλθει σε επαφή με την διδασκαλία του Χριστού και όχι μόνον με τις θρησκευτικές εκδηλώσεις, γνωρίζουμε ότι το σύνολο σχεδόν της διδασκαλίας αφορά την καθημερινή πρακτική και τα ζητήματα που όλοι αντιμετωπίζουμε στην ζωή μας.

Διότι, από την καθημερινότητα προκύπτει και η προοπτική της αιωνιότητας. Η καθημερινότητα ορίζει τον βαθμό της κόλασης που βιώνουμε. Η καθημερινότητα περιλαμβάνει την κόλαση και τον παράδεισο σήμερα, και όχι μόνον ως προοπτική του μέλλοντος. Και επειδή όλα αυτά είναι συνάρτηση, όπως είπαμε στην αρχή, των προσωπικών μας ικανοτήτων, δεξιοτήτων και εμπειρίας, είναι προφανές ότι η εξέταση των θεμάτων της προστασίας και της αύξησης των εσωτερικών μας δυνάμεων, της εσωτερικής ενέργειας που μπορεί να διαθέτουμε κάθε μέρα, είναι κρίσιμο θέμα. Άρα, δεν αρκεί η απλή πίστη, αλλά θα πρέπει με την πάροδο του χρόνου η πίστη να καρποφορεί την αρετή και την επίγνωση της εσωτερικής και της γύρω πραγματικής αλήθειας, και όχι των φαντασιώσεων ή της παραπληροφόρησης που κυκλοφορεί άφθονα σήμερα.

Η κατανόηση (συνιέναι) της λειτουργίας της πίστεως στην καθημερινότητα, στις απλές αλλά και τις σύνθετες απαιτήσεις που εμφανίζονται κάθε στιγμή, είναι η αφετηρία, αλλά δεν είναι η ολοκλήρωση του ζητήματος της διαχείρισης της ενέργειας που απαιτεί ο προσωπικός μας οργανισμός του μέλλοντος.