Όλες οι εκπομπές με χρονολογική σειρά.

Κάθε κατάκτηση έχει ευθύνη. Και έχει ευθύνη του κατακτητή προς το αντικείμενο της κατάκτησης, αλλά και προς τον χορηγό και αρχικό ιδιοκτήτη. Διότι τίποτα δεν υπάρχει στον κόσμο χωρίς αρχικό ιδιοκτήτη. Μπορεί εμείς να τον αγνοούμε ως ύπαρξη, αλλά, επειδή κανένα αποτέλεσμα δεν δημιουργείται χωρίς προϋποθέσεις – ουδέν αιτιατόν άνευ αιτίας – είναι προφανές ότι κάποιος έχει τα ιδιοκτησιακά δικαιώματα, και ο σημερινός κατακτητής απλά γίνεται ο προσωρινός διαχειριστής με την ευθύνη της διαχείρισης, αλλά όχι μεταβίβασης της ιδιοκτησίας.

Βέβαια εμείς, πάνω στον ενθουσιασμό της κατάκτησης, θέλουμε να παραβλέπουμε τον μόνιμο και αρχικό ιδιοκτήτη, θεωρώντας ότι επειδή κατακτήσαμε κάτι, είμαστε οι απόλυτοι κυρίαρχοι και μπορούμε να κάνουμε ότι θέλουμε, χωρίς να υπολογίζουμε την ύπαρξη του πραγματικού ιδιοκτήτη, ο οποίος παρακολουθεί την διαχείριση και συμφωνεί ή διαφωνεί, και την παίρνει από σένα και την δίνει σε κάποιον άλλον διαχειριστή, ο οποίος κρίνει ότι θα κάνει καλύτερη διαχείριση. Διότι η αμφισβήτηση της ιδιοκτησίας του μόνιμου, αρχικού και μοναδικού ιδιοκτήτη, θέτει σε αμφισβήτηση την σχέση και την κατανόηση της προσωρινής παραχώρησης, αφού είναι απόλυτα βέβαιο ότι κάποια στιγμή η δική σου κατάκτηση, όπως συμβαίνει σε όλη την ανθρωπότητα ανέκαθεν, θα περάσει εκ των πραγμάτων σε άλλον ιδιοκτήτη και στην δική του πλέον ευθύνη.

Άρα, κάθε κατάκτηση δεν σημαίνει κάτι μόνιμα απόλυτο, αλλά σημαίνει ευθύνη διαχείρισης για όσο χρόνο βρίσκεται το αντικείμενο στην ατομική ευθύνη του προσώπου που το έχει κατακτήσει σήμερα. Και αυτή η παράμετρος, δηλαδή ότι τίποτα δεν μάς ανήκει μόνιμα και παντοτινά, είναι κρίσιμο στοιχείο για τον τρόπο που διαχειριζόμαστε ό,τι κατακτούμε μέσα στην προσωπική μας καθημερινότητα. Από ιδέες και πράγματα, μέχρι τα πάσης φύσεως υλικά που αποτελούν το αντικείμενο της ατομικής μας καθημερινότητας, είναι απόλυτα βέβαιο – το δείχνουν τα νεκροταφεία – ότι θα φύγει από τα δικά μας χέρια, και κάποιος άλλος θα αναλάβει να συνεχίσει την διαχείριση.

Δηλαδή, όλη η δική μας διαχείριση, δεν παύει ποτέ να έχει προσωρινό χαρακτήρα ως προς τον χρόνο της κατάκτησης, αλλά επιβάλλει και κανόνες καλής συμπεριφοράς απέναντι σε όποιον κατέχει την μόνιμη ιδιοκτησία, και που εκείνος την παρέδωσε σε μάς, όπως θα την παραδώσει και στους επόμενους κατακτητές. Και η διδασκαλία του Χριστού βασίζεται σε αυτή την παράμετρο: κάθε τί που έχουμε κατακτήσει στην προσωπική μας ζωή, είναι απολύτως βέβαιο ότι κάποια στιγμή θα το αφήσουμε σε άλλους, οι οποίοι και αυτοί θα είναι προσωρινοί διαχειριστές, με την ίδια συνέχεια στην διαδοχή της διαχείρισης.

Αυτή η κατανόηση της προσωρινότητας των δικών μας κατακτήσεων όσο κόπο και αν έχουμε καταβάλει για να κατακτήσουμε ό,τι κατέχουμε, είναι το κρίσιμο στοιχείο που οδηγεί το άτομο στην συναίσθηση της πραγματικότητας και της αλήθειας. Το αντίθετο, δηλαδή η ηθελημένη άγνοια αυτής της αλήθειας και η νοοτροπία ότι οτιδήποτε κατέχω μού ανήκει μόνιμα, είναι το αιώνιο λάθος, διότι η έννοια της ιδιοκτησίας κάνει τον άνθρωπο σκληρό και αμείλικτο, δηλαδή τον οδηγεί σε λανθασμένες εκτιμήσεις με υπερηφάνεια και αλαζονεία, εκλαμβάνοντας την προσωρινή ευθύνη διαχείρισης ως μόνιμη κατάκτηση, με αποτέλεσμα την λάθος διαχείριση μέσα στην καθημερινότητα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται σε ζημία προς τον ίδιο, αλλά και προς την σύγχρονή του κοινωνία. 

Πριν την κατάκτηση προηγείται ο προσωπικός αγώνας για την επιτυχία. Μετά την κατάκτηση, αρχίζει η πάλη με τους αντιπάλους, οι οποίοι έχασαν αυτό που πέτυχες εσύ, ενώ δυνητικά θα μπορούσαν να το έχουν πετύχει εκείνοι. Και αυτό είναι το πικρό ποτήρι. Διότι δεν πήρες κάτι που είχαν κατακτήσει εκείνοι, αλλά εσύ το κατέκτησες, με τους δικούς σου κόπους, και απλά οι άλλοι μισούν εσένα – όχι το αντικείμενο της επιτυχίας σου – αφού εσύ μπορεί να πληγωθείς, ενώ το αντικείμενο τους αφήνει αδιάφορους, ή το πολύ να προσπαθήσουν να το καταστρέψουν.

Αυτή είναι η εικόνα του κόσμου και της ατομικής μας καθημερινότητας, όταν κατακτούμε κάτι και φτάνουμε στο τέλος της διαδρομής. Και ενώ αυτή η πραγματικότητα φέρνει συμφορές και πολέμους, αυτό αφήνει αδιάφορη την κοινωνία, η οποία δεν λαμβάνει μέρος, παρά μόνον εάν υπάρχει κέρδος από την πώληση των όπλων που θα χρησιμοποιηθούν εναντίον της προσωπικής επιτυχίας και του δικού σου προσώπου. Διότι ο κόσμος είναι απέραντος, και υπάρχει χώρος για όλους.

Εκείνο όμως που λείπει, είναι η ανοχή και η παραδοχή της επιτυχίας του άλλου, όταν εγώ δεν έχω καταβάλει καμία προσπάθεια για να κατακτήσω ότι εσύ έχεις κατακτήσει. Τότε δημιουργείται – ή καλύτερα τότε εκκολάπτεται – το μίσος μέσα μου, όχι πλέον για την επιτυχία, αλλά εναντίον σου για λόγους κενής εκδίκησης. Και αυτό είναι η τραγωδία της ανθρωπότητας. Ό,τι πετυχαίνουν οι άλλοι μάς ενοχλεί, γιατί θεωρούμε ότι θα μπορούσαμε εμείς να είμαστε οι κατακτητές και όχι ο άλλος. Και ενώ υπήρχε ο χρόνος και ο τρόπος εσύ να το έχεις κατακτήσει, αδιαφόρησες, αστόχησες, τράπηκες σε φυγή, ενώ ο άλλος που επέμενε πέτυχε τον στόχο του και κατέκτησε ό,τι είχε επιθυμήσει.

Αυτή είναι η μεγάλη κοινή τραγωδία όλων των ανθρώπων. Το μίσος για τις επιτυχίες των άλλων. Διότι δεν μάς ενδιαφέρουν – ή μάς ενδιαφέρουν λίγο – οι επιτυχίες των άλλων, αλλά η πίκρα της απογοήτευσης φέρνει τις ρίζες των κακών στις ζωές των ανθρώπων, συνήθως μάλιστα και σε όσους δεν έχουν καμία σχέση με τα τεκταινόμενα στο μακρινό παρόν. Και η απλή πάλη, μετατρέπεται σε ανταγωνισμό, περνά σε αθέμιτα μέσα, για να καταλήξει σε πόλεμο και νεκρούς, χωρίς οι νεκροί να γνωρίζουν από πού προήλθε το κακό στην δική τους ζωή.

Και αυτή την άγνοια της ρίζας των κακών που τροφοδοτεί την αντιπαλότητα και το μίσος ήρθε να αποκαλύψει ο Χριστός με την διδασκαλία του, αλλά και να οδηγήσει κάθε ενδιαφερόμενο να ανοίξει τα μάτια του, όχι για να διορθώσει τα κακώς κείμενα, αλλά για να επιλέγει το δικό του δρόμο, υπερασπιζόμενος το δικό του συμφέρον, και όπου είναι σταθεί δυνατόν, να συστήσει και σε άλλους τον δικό του δρόμο της αποφυγής εμπλοκών στις αντιπαλότητες των άλλων. Ο δρόμος του Χριστού, σύμφωνα με την δική του διδασκαλία, δεν είναι η εμπλοκή των ανθρώπων στις διαμάχες, αλλά η προτίμηση της ειρήνης. Διότι οι πόλεμοι γενούν μάχες, και οι μάχες έχουν αίμα αθώο και συμφορές για την ανθρωπότητα.

Ο Χριστός δεν ήρθε για να καταστρέψει, αλλά για να ανοίξει τον δρόμο σε μια νέα πραγματικότητα, μακριά από το εγγενές μίσος που μεταφέρουμε εκ φύσεως όλοι μέσα μας. Το εμφύτευμα του δικού του λόγου στον ψυχικό μας κόσμο, θα φέρει καρπούς τώρα, στον παρόντα κόσμο, αλλά υποσχέθηκε και μια καλύτερη προοπτική του μέλλοντος, αφού θα έχουμε σωθεί από την παρούσα δηλητηριασμένη καθημερινότητα που βιώνουμε όλοι πάνω στην γη. 

Οι προσωπικές μας κατακτήσεις είναι εξαρτημένες από το άτομο και τους στόχους, τους οποίους το ίδιο το άτομο θέτει μέσα στην προσωπική του καθημερινότητα. Διότι, μπορεί το περιβάλλον να καθορίζει τους κανόνες, αλλά σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να επιβάλλει τον ατομικό σου στόχο, αφού προαπαιτείται και η δική σου σύμφωνη γνώμη. Άρα, το περιβάλλον μάς επηρεάζει, αλλά δεν θέτει τους ατομικούς μας στόχους, και, κυρίως, δεν μπορεί να παρέμβει στις προσωπικές μας επιλογές των επιμέρους ζητημάτων της καθημερινότητας, μέχρι να φτάσουμε στον στόχο μας.

Ωστόσο, είναι προφανές ότι η κατάκτηση, δηλαδή η διαδρομή μέχρι να φτάσουμε στον ατομικό μας στόχο, αυτή η καθημερινή διαδικασία αποτελεί και το κεντρικό θέμα κάθε ανθρώπου στην προσωπική του καθημερινότητα, αφού το άτομο αποφασίζει για μυριάδες λεπτομέρειες, από τις οποίες εξαρτάται το σήμερα, το αύριο, αλλά και η ποιότητα της προσωπικής του καθημερινότητας. Και όλα αυτά είναι ζητήματα απόλυτα προσωπικά και κανείς δεν μπορεί να επιβάλλει κανόνες αντίθετους με την δική μας θέληση.

Διότι ο άνθρωπος κρίνεται ανάλογα με τις επιλογές του, αλλά τις επιλογές που έκανε όταν ήταν ελεύθερος, και όχι όταν ήταν δούλος και υπηρέτης άλλων ανθρώπων εξ ανάγκης. Οι πράξεις μας κρίνονται, όταν αυτές αποτελούν προϊόν της προσωπικής μας επιλογής, και όχι όταν μάς επιβάλλονται από άλλους, χωρίς δυνατότητα διαφορετικών επιλογών. Και αυτό σημαίνει ότι το πρωταρχικό στοιχείο για την κρίση ενός ατόμου, είναι να βεβαιωθεί ότι το άτομο με ελεύθερη βούληση επέλεξε τις διαδικασίες της ατομικής του συμπεριφοράς, και όχι εκτελώντας διαταγές άλλων, οι οποίοι και φέρουν την ευθύνη των δικών τους διαταγών.

Για τον λόγο αυτό και ο Χριστός ξεκίνησε από αυτό το στοιχείο: την απελευθέρωση από τους δεσμούς, που διακρατούν ένα άτομο δέσμιο του παρελθόντος, των λαθών και των επιλογών άλλων, ζητήματα για τα οποία το άτομο σήμερα δεν μπορεί να φέρει ευθύνη για οτιδήποτε έχει προηγηθεί στο παρελθόν. Διότι το παρελθόν μάς επηρεάζει υποχρεωτικά, εφόσον δεν βρούμε τρόπο να διακόψουμε την τροφοδοσία του οργανισμού μας με υλικά νέα, τα οποία θα εξαλείψουν τις αρνητικές συνέπειες του παρελθόντος, και θα εμφυτέψουν ένα νέο δρομολόγιο αγαθών υλικών.

Αυτά τα νέα υλικά, από την μια θα “θανατώνουν” τις επιδράσεις του αρνητικού παρελθόντος, και από την άλλη θα διοχετεύουν το νέο καθημερινό υλικό, με το οποίο το άτομο θα διάγει την νέα καθημερινότητα, έχοντας, ίσως, τους ίδιους στόχους, αλλά με διαφορετική διαδρομή και άλλα εφόδια, τα οποία θα συνεισφέρουν, από την μια στις αναγκαίες δυνάμεις για την κατάκτηση του ατομικού στόχου στην προσωπική καθημερινότητα, και από την άλλη θα διευρύνουν τους ορίζοντες των προσωπικών μας επιλογών.

Διότι το ζητούμενο κάθε μέρα δεν είναι μόνο ο άρτος ο επιούσιος, αλλά και οι προοπτικές του μέλλοντος, το οποίο μπορεί να είναι μόνο το σήμερα, αλλά μπορεί να είναι και το αύριο, το εγγύς ή το απώτερο, ή, για όσους έχουν πλατύτερες αναζητήσεις, και το αιώνιο μέλλον, για το οποίο μόνος αρμόδιος για να το προσδιορίσει και να το θέσει ως στόχο στην προσωπική μας ζωή είναι μόνο ο δημιουργός του κόσμου και προσωπικός μας τροφοδότης δυνάμεων μέσα στην ατομική μας καθημερινότητα. 

Αν και οι προσωπικές μας κατακτήσεις δεν είναι όλες ίδιες και δεν έχουν την ίδια αξία, ωστόσο κάθε κατάκτηση συμπληρώνει κάποιο κενό, μικρό ή μεγάλο, που βρίσκεται μέσα μας και μάς οδηγεί στην πράξη και στην περιπέτεια της κατάκτησης, ιδιαίτερα όταν αυτή έχει ανταγωνιστές και αντιπάλους, οι οποίοι – για δικούς τους λόγους – κάνουν την δική μας προσπάθεια πιο δύσκολη. Και, βέβαια, όταν πρόκειται για την μικρή ηλικία, τότε τα πράγματα καλύπτονται από εφεδρίες, οικογένεια, φίλοι, σχολείο, κλπ, ενώ όταν το άτομο φτάσει στην προβλεπόμενη ωριμότητα, τότε όλη η ευθύνη για κάθε κατάκτηση περνά σταδιακά στην προσωπική του ευθύνη και κανένας δεν μπορεί να βοηθήσει, όσο και εάν το επιθυμεί.

Αυτή ακριβώς η μεταβολή της ευθύνης από την νηπιακή και παιδική ηλικία και αφέλεια στην ευθύνη της ώριμης πλέον ηλικίας, σηματοδοτεί και την ανάγκη για αλλαγή πληροφοριών. Διότι κάθε άτομο κατανοεί τον κόσμο μέσα από τις πληροφορίες που φτάνουν στο ίδιο το άτομο. Και εάν οι πηγές δεν είναι άρτιες και ειλικρινείς, τότε η πληροφόρηση είναι ελλειπής ή διεστραμμένη, και οι συλλογισμοί του ατόμου έχουν λάθος υλικό επεξεργασίας, αφού οι πληροφορίες δεν είναι γνήσιες και δεν είναι ακριβείς.

Και εάν το άτομο παρασυρθεί σε συνειρμούς επιλογών και αποφάσεων, και προπαντός εάν προβεί και σε εκτέλεση πράξεων, τότε όχι μόνο κατάκτηση δεν υπάρχει, αλλά υπάρχει πλάνη, το άτομο χάνει τον προσανατολισμό της ζωής του, για να καταλήξει σε απιστία προς τους ανθρώπους και την κοινωνία, ακριβώς γιατί το ίδιο το άτομο μπορεί να ήταν ειλικρινές, αλλά οι πληροφορίες στις οποίες στηρίχθηκε ήταν λανθασμένες, άρα και οι επιλογές και οι αποφάσεις του δεν οδηγούν στην κατάκτηση που το ίδιο το άτομο έχει θέσει ως προσωπικό στόχο στην ατομική του καθημερινότητα.

Με λίγα λόγια, δεν αρκεί μόνο η πληροφορία που φτάνει σε μας, αλλά απαιτείται και έλεγχος ξανά και ξανά, μέχρι την τελική απόφαση, ώστε να μην θρηνούμε απογοητεύσεις και αδιέξοδα. Για τον λόγο αυτό και ο Χριστός έστρεψε την προσοχή του στην κατεύθυνση αυτή, δηλώνοντας με απόλυτη ασφάλεια ότι από τον καρπό γνωρίζεται κάθε δέντρο, αλλά και από την ποιότητα αναγνωρίζεται το καλύτερο από το καλό και προφανώς και από το σάπιο και άχρηστο.

Διότι ο Χριστός δεν ήρθε για να μας μάθει να επαναλαμβάνουμε τα λάθη μας, αλλά ήρθε να φέρει το νέο πνεύμα της διαρκούς ανανέωσης στο μυαλό του ενδιαφερομένου ατόμου, ώστε κάθε στιγμή, όπως κάνουμε όταν οδηγούμε το όχημά μας, τα μάτια και η συνείδησή μας να βρίσκεται σε εγρήγορση και να επιλέγει τις προτιμήσεις του μετά από εξαντλητικό – όσο γίνεται περισσότερο – έλεγχο των πληροφοριών. Όταν πχ δοκιμάζουμε να αγοράσουμε ρούχα και υποδήματα, κατά κανόνα κάνουμε δοκιμές και εξετάζουμε όλες τις πλευρές, δηλαδή πρώτα εάν μάς ικανοποιεί η ποιότητα και η τιμή, και κατόπιν βέβαια και εάν είναι εφαρμόσιμο στις δικές μας ατομικές απαιτήσεις.

Και δεν είναι μόνο οι αγορές, αλλά σε κάθε κίνηση της καθημερινότητάς μας, αποδεικνύεται ότι εμείς εξετάζουμε, ελέγχουμε, επιλέγουμε, και κατόπιν προβαίνουμε στην καταβολή του αντιτίμου για την απόκτηση ενός πράγματος. Και όταν πρόκειται για επιλογές που αφορούν την ζωή και το μέλλον μας, κανείς δεν βιάζεται να πάρει αποφάσεις, αλλά εξετάζουμε προσεκτικά όλες τις πληροφορίες και αποφασίζουμε με ψυχραιμία και νηφαλιότητα, διότι πλέον η ευθύνη δεν είναι στον έμπορο, αλλά στο άτομο που θα ωφεληθεί ή θα ζημιωθεί από την επιλογή της απόκτησής του. 

Η κατάκτηση στόχων πέραν των αναγκαίων της προσωπικής μας καθημερινότητας προϋποθέτει και σκοπούς μεγαλύτερης αξίας, όχι γιατί τα καθημερινά δεν είναι απαραίτητα, αλλά διότι στον σύγχρονο κόσμο τα καθημερινά, τροφές και προστασία, ικανοποιούνται μέσα από τις κοινωνικές μας κατακτήσεις.

Ωστόσο, όλοι κατανοούμε ότι αυτές οι κατακτήσεις των καθημερινών αναγκαίων δεν συμπληρώνουν και όλες μας τις ανάγκες, διότι όλοι διαπιστώνουμε ότι ενώ έχουμε τα απαραίτητα, μάς λείπει κάτι σπουδαίο, και αυτό δημιουργεί το κενό μέσα στον εσωτερικό προσωπικό μας κόσμο, και δημιουργεί αναζητήσεις στόχων πέραν των απλών καθημερινών. Και αυτή η αναζήτηση είναι σπουδαία, διότι εξαναγκάζει το άτομο να πληροφορηθεί και να ανακαλύψει το λάθος που υπάρχει και παράγει αυτό το κενό στον ψυχικό μας κόσμο, ενώ κατά τα άλλα όλα έχουν βρει την ικανοποίησή τους.

Αυτό δηλώνει ότι ο άνθρωπος, ο κάθε ζωντανός άνθρωπος, δεν έχει ανάγκη μόνο τα απαραίτητα, τροφές και προστασία, αλλά αναζητά και άλλες “τροφές”, οι οποίες θα φέρουν απαντήσεις στα μεγάλα ερωτήματα της ζωής και της αδικίας που μάς ενοχλεί όλους. Το αίσθημα δηλαδή του Δικαίου, δεν φέρνει “τροφή” στο σώμα, αλλά ζητά απαντήσεις και εξηγήσεις για το γιατί υπάρχει αδικία, και αυτό δεν είναι μόνο θέμα γνώσεων, αλλά είναι – κυρίως – θέμα εσωτερικής ανάγκης κάθε ζωντανού ανθρώπου.

Και αυτό επιβεβαιώνεται μέσα από την καθημερινή μας εμπειρία, διότι όλους ενοχλεί το άδικο και ο θάνατος, αλλά και άλλα μικρότερες σημασίας περιστατικά που έρχονται σε γνώση μας. Για τον λόγο αυτό και κανείς ζωντανός άνθρωπος δεν είναι ευχαριστημένος από την καθημερινή μας ζωή, γιατί μπορεί να μην μας απασχολεί η εξεύρεση των καθημερινών αναγκαίων, αλλά μάς ενοχλεί η άδικη συμπεριφορά και οι άδικες πράξεις, γεγονός που σημαίνει ότι το εσωτερικό μας ένστικτο δεν είναι ακόμη ικανοποιημένο. Και αυτή η κατάσταση του ανικανοποίητου, εφόσον δεν “πληρωθεί” με την “αναγκαία τροφή”, παίρνει σταδιακά μορφή χιονοστιβάδας, και μπορεί να καταστρέψει ακόμη και ολόκληρη την ζωή μας.

Για τον λόγο αυτό και ο Χριστός στην δική του διδασκαλία, εξήγησε αυτή την εσωτερική ανάγκη των ανθρώπων, και μάλιστα μέσα από τα γεγονότα και τις κοινωνικές και ατομικές καταστάσεις που βίωναν οι ακροατές του, αυτά δηλαδή που βιώνουμε και εμείς σήμερα. Και ο Χριστός έβαλε το πήχυ στο ύψος πάνω από τις ανθρώπινες δυνάμεις, και αυτό ήταν που τον οδήγησε και στον σταυρό. Διότι όλοι κατανοούσαν το άδικο, όλοι κατανοούσαν το πονηρό, αλλά κανείς δεν είχε την δύναμη να αντισταθεί στον “συρμό” της εποχής εκείνης, όπως και στην δική μας εποχή συμβαίνει σήμερα. Βλέπουμε, κατανοούμε το λάθος και το πονηρό, αλλά δεν έχουμε την δύναμη, ακόμη και εάν θέλουμε, να πράξουμε το ορθό και το αγαθό.

Και με τον τρόπο αυτό το άτομο πρώτα και η κοινωνία αργότερα, υφίσταται όλα τα άδικα και τα παράνομα, χωρίς όμως δυνάμεις για αποφυγή όλων των πράξεων που οδηγούν στην αρρωστημένη κατάσταση. Διότι ο Χριστός δεν υπέδειξε μόνο το πονηρό και την αδικία, αλλά δίδαξε και το πώς ένα άτομο φτάνει στην “πληρότητα”, ώστε να μην έχει κενά στην προσωπική του ζωή. Τα κενά όλοι ξέρουμε ότι φέρνουν πτώσεις. Και ο Χριστός εξήγησε τον τρόπο αποφυγής των πονηρών, αλλά και επιλογής των αγαθών που διατηρούν την ατομική πληρότητα στον εσωτερικό μας άνθρωπο.