Όλες οι εκπομπές με χρονολογική σειρά.

Η γνώση του κόσμου, εσωτερικού και περιβάλλοντος, απαιτεί ως προϋπόθεση την ατομική μας ικανότητα. Χωρίς αυτήν την ικανότητα, όλα μπορεί να συμβούν ή ήδη να συμβαίνουν γύρω μας και μέσα μας, αλλά εμείς να μη κατανοούμε τί συμβαίνει και να μένουμε αδρανείς, απαθείς και αμέτοχοι στα τεκταινόμενα.

Για τον λόγο αυτό και η ζωή δεν έχει πάντα αυτοματισμούς, αλλά δημιουργείται σταδιακά, και σταδιακά γίνεται αντιληπτή από τον καθένα που βιώνει την ατομική του καθημερινότητα τον 21ο αιώνα και όχι το παρελθόν. Διότι ζωή είναι αυτό που βιώνουμε εμείς και όχι αυτό που βίωσαν οι προγενέστεροι, οι γονείς και οι πρόγονοί μας. Εκείνοι όλοι μπορεί να είναι παραδείγματα για μίμηση ή αποφυγή, ωστόσο εκείνοι έδρασαν στον καιρό τους και πήραν το μισθό τους σύμφωνα με τα τότε κρατούντα.

Εμείς που βιώνουμε την καθημερινότητά μας στον 21ο αιώνα, ζούμε σε ένα παντελώς νέο για την ιστορία της ανθρωπότητας περιβάλλον, με άλλες κοινωνικές και τεχνικές συνθήκες και γνώσεις, οι οποίες και αποτελούν τον καθημερινό μας περίγυρο, αλλά και τον εσωτερικό μας κόσμο. Διότι δεν αλλάζει μόνον ο κόσμος γύρω μας – κοινωνικός και φυσικός -, αλλά αλλάζουμε και εμείς μέσα από τις νέες κάθε μέρα συνθήκες διαβίωσης.

Παλιά ο κόσμος χρησιμοποιούσε τα ζώα για μεταφορικό μέσον. Σήμερα όλοι χρησιμοποιούμε τεχνικά μέσα, με μεγαλύτερη δύναμη και μεγαλύτερες επιδόσεις. Παλιά ο κόσμος χρησιμοποιούσε λυχνάρια και δάδες για φωτισμό, σήμερα χρησιμοποιούμε τον ηλεκτρισμό με πολύ μεγαλύτερες δυνατότητες από τους λύχνους και τις δάδες. Άρα, θα πρέπει να προσαρμόσουμε και τις δικές μας εσωτερικές αναζητήσεις, τις σκέψεις, τις επιλογές και τα ενδιαφέροντα, όχι μόνο στην προσπάθεια προσαρμογής μας στην σύγχρονη πραγματικότητα, αλλά και στην ενίσχυση του εσωτερικού μας κόσμου με δύναμη σύγχρονης αντίληψης και ικανότητας, αντίστοιχη, δηλαδή, των σύγχρονων απαιτήσεων και όχι του παρελθόντος.

Αυτό ήταν και το κεντρικό μήνυμα του Χριστού στον καιρό της εδώ παροικίας του. Αναγνωρίστε την εποχή σας και τις δυνατότητες που σάς προσφέρει, και μην επαναλαμβάνετε στερεότυπα, όταν πλέον αυτά δεν σάς προσφέρουν νέο εμπλουτισμό των υπαρχόντων σας. Κανείς δεν κρίνεται για τις πράξεις των παλαιοτέρων. Όλοι κρινόμαστε με βάση την σύγχρονη αλήθεια, και απολαμβάνουμε με βάση την δική μας ατομική και κοινωνική επίδοση και όχι των παλαιοτέρων. 

Ανάβοντας κάποιος ένα κερί στην Εκκλησία εκφράζει την πίστη και την ευσέβειά του. Αυτό από την πλευρά την δική του. Ωστόσο, αυτό προφανώς δεν είναι μια ολοκληρωμένη κίνηση και έκφραση, διότι ό,τι κάνουμε έχει κάποια αιτία και περιμένουμε κάποιο αποτέλεσμα. Και όποιος αρνείται αυτή την αλήθεια ψεύδεται και παραπλανά. Διότι, μπορεί να μην προσδοκώ κάποια ανταπόδοση τώρα και επί τόπου, αλλά στην βαθύτερη συνείδησή μου είμαι βέβαιος ότι αυτή η δική μου πράξη θα φέρει κάποιο καλό αποτέλεσμα στην ζωή μου, διότι η ευσέβεια απευθύνεται στον θεό και όχι στους ανθρώπους.

Όταν λοιπόν κάποιος ανάβει ένα κερί ή κάνει τον σταυρό του, αυτή η πράξη του πηγάζει από την εσωτερική του ανάγκη, και όχι από την απαίτηση κάποιου τρίτου που τον υποχρεώνει να κάνει κάτι χωρίς ο ίδιος να το επιθυμεί. Και αυτή ακριβώς η πηγαία ευσέβεια είναι το πολύτιμο κειμήλιο που μεταφέρει κάθε θνητός κατά την διάρκεια της εδώ παροικίας του.

Διότι, ό,τι πηγάζει από την βαθύτερη συνείδησή μας και όχι μόνο από το αναγκαίο συμφέρον, είναι δείκτης μιας βαθύτερης αναζήτησης του δημιουργού. Τον οποίο δεν γνωρίζουμε, αλλά είμαστε βέβαιοι για την ύπαρξή του και προσδοκούμε ασυναίσθητα την δική του ανταπόδοση και αντιμισθία. Αυτό είναι το κομβικό σημείο της επαφής μιας καθημερινής μας συνήθειας – όσοι έχουμε αυτή την συνήθεια – και μιας βαθύτερης αναζήτησης, που δεν εξαντλείται μόνο στην κάλυψη των βιοτικών αναγκών, αλλά επεκτείνεται και σε βαθύτερες αναζητήσεις της ζωής, όπως αυτές περιορίζονται, βέβαια, από τα σύντομα όρια του επίγειου βίου μας.

Και σε αυτό το επίπεδο, το βαθύτερο της ύπαρξής μας που αναζητά τον δημιουργό και δεν ικανοποιείται μέχρι να αρχίσει να τον γνωρίζει, στηρίχθηκε όλη η διδασκαλία του Χριστού: στην αναζήτηση του δημιουργού, ανεξάρτητα από τις αιτίες που οδηγούν ένα άτομο στην αναζήτηση αυτή. Διότι, πρώτη προϋπόθεση για την υιοθέτηση και εφαρμογή της διδασκαλίας του Χριστού είναι το ατομικό ενδιαφέρον, το οποίο μπορεί να έχει περιβάλλον αναγκών, αλλά έχει και βαθύτερες ρίζες στην υπαρξιακή ανάγκη επίγνωσης και αναγνώρισης του ίδιου του δημιουργού.

Διότι, το ζητούμενο δεν είναι μόνο η ανταπόδοση για την κάλυψη των ημερήσιων αναγκών, αλλά και η επέκταση της ζωής, όπως την περιγράφει ο ίδιος ο Χριστός, ο οποίος και αναστήθηκε πρώτος, αναμένοντας και την ακολουθία του να περπατήσει τον ίδιο δρόμο της πίστης στην Ανάσταση και στην υπομονή των εδώ δυσκολιών. 

Η εξερεύνηση, η χαρτογράφηση του κόσμου και του εαυτού μας είναι η εργασία που κάνει καθένας από την στιγμή της γέννησής του μέχρι το τέλος της δραστήριας ζωής του. Και αυτό το κάνει κατά κανόνα χωρίς την θέλησή του, αλλά παρακινημένος από την βιολογική του ανάγκη επιβίωσης, η οποία τον “υποχρεώνει” να αναζητήσει το περιβάλλον και να κατανοήσει τις λειτουργίες του, ώστε και ο ίδιος να προσαρμοστεί ανάλογα με τις ατομικές του επιδιώξεις κάθε στιγμή.

Διότι ο κόσμος μεταβάλλεται κάθε στιγμή – στην εποχή μας με μεγαλύτερη ταχύτητα – και αυτό μάς υποχρεώνει όλους σε επαγρύπνηση, ιδιαίτερα όταν οδηγούμε ένα αυτοκίνητο ή έχουμε κάποια δραστηριότητα εκτός του ύπνου. Τα ερεθίσματα, δηλαδή, μάς προσκαλούν σε προβληματισμούς και ερωτήματα, απλά ή σύνθετα, και αυτά τα ερωτήματα πρέπει να τα απαντήσει το άτομο και όχι η κοινωνία γενικά. Διότι πρόκειται για ατομικές εμπειρίες και όχι για συλλογικές, όπως συμβαίνει σε όλη την καθημερινότητά μας.

Και αυτό ακριβώς ήταν το αντικείμενο της διδασκαλίας του Χριστού. Να μην χανόμαστε μέσα στην ανωνυμία του πλήθους, αλλά να αναζητούμε κάθε στιγμή την ατομική μας ευθύνη, και αυτό το καταλαβαίνουμε όταν οδηγούμε το όχημά μας, όπως τότε ο γεωργός που έβγαινε να σπείρει το σπόρο στα χωράφια του. Διότι καθένας οδηγεί το όχημα το δικό του ή σπέρνει για να θερίσει το δικό του χωράφι και όχι των ξένων, διότι όχι μόνον δεν θα πάρει κάποιο καρπό, αλλά κινδυνεύει και να κατηγορηθεί για προσπάθεια εξαπάτησης και καταπάτησης ξένης περιουσίας.

Ο Χριστός, δηλαδή, δεν δίδαξε αόριστα και γενικά στον αέρα, αλλά υπέδειξε τρόπους της ατομικής μας καθημερινότητας με τις προσωπικές μας δραστηριότητες. Διότι μέσα από αυτές τις δραστηριότητες το άτομο απολαμβάνει το άμεσο και ουσιαστικό κέρδος και όχι μέσα από φιλοσοφικές μόνο συζητήσεις. Διότι η επιλογή και εφαρμογή της αλήθειας, δεν είναι θέμα μόνο θεωριών και γνώσεων, αλλά συνεπάγεται και επιπτώσεις στην ατομική μας ζωή κάθε επιλογή αληθείας και αγάπης ή ψεύδους και απάτης. Και αυτό κρίνεται.

Η αλήθεια θα φέρει το φως με την αγάπη και την κατανόηση, το ψεύδος θα φέρει σκοτάδι και θα απαιτήσει την εφαρμογή απατηλών μεθόδων, ώστε να καλυφθεί η πρώτη εξαπάτηση. Αν αρχίσεις να εκζητάς στην ατομική σου καθημερινή δραστηριότητα την αλήθεια και το φως, σύντομα θα αλλάξουν πολλά και ο εμπλουτισμός θα φέρνει κέρδος ζωής. Το αντίθετο θα φέρνει μιζέρια και στο τέλος θάνατο. 

Ο κόσμος που λειτουργεί μέσα μας είναι άγνωστος κατά πολύ, – θα τολμούσα να πω ότι ξέρουμε ελάχιστα όπως αποδείχθηκε με την υπόθεση του κορονοϊού, – ακόμη και για τα όργανα και τα μέλη, αλλά και για τις λειτουργίες του φυσικού μας σώματος. Και αυτά συμβαίνουν, ενώ έχουμε στην διάθεσή μας όλα τα όργανα και τα τεχνικά μέσα του 21ου αιώνα.

Και αυτή η εμπειρία όλων μας, αποδεικνύει ότι ο κόσμος που μάς αφορά προσωπικά και ατομικά είναι ακόμη ουσιαστικά άγνωστος και πρέπει να εργαστούμε σκληρά για να τον ανακαλύψουμε και να κατακτήσουμε τις αναγκαίες γνώσεις, ώστε η ατομική μας καθημερινότητα να γίνεται όλο και καλύτερη, δηλαδή αυτό που όλοι επιδιώκουμε. Και ενώ για τον φυσικό κόσμο και το σώμα μας τα πράγματα είναι ακόμη μακριά από την ολοκλήρωση των γνώσεων και των ανθρώπινων κατακτήσεων, είναι φυσικό όταν ερχόμαστε στον εσωτερικό κόσμο που λειτουργεί εγκατεστημένος μέσα στα όργανα του σώματος και της ψυχής, να παραμένει terra incognita, δηλαδή μια άγνωστη περιοχή της προσωπικότητάς μας.

Και αυτό συμβαίνει διότι δεν κάνουμε και για τον εσωτερικό μας κόσμο, δηλαδή τις σκέψεις, τα συναισθήματα, τις προτιμήσεις και επιλογές και χίλια δυο άλλα πράγματα, δεν κάνουμε αυτό που κάνουμε και για το φυσικό μας σώμα. Δηλαδή, δεν ασχολούμαστε συστηματικά ή ακόμη και καθόλου, αφήνοντας τις καταστάσεις να καθορίζουν την ατομική μας καθημερινότητα, χωρίς καμιά αντίδραση εκ μέρους μας. Και φυσικό επακόλουθο είναι να μην έχουμε άποψη για το ψέμα και την απάτη, για την δολιότητα και την διαφθορά και μυριάδες άλλα στοιχεία που δηλητηριάζουν την καθημερινότητά μας, ενώ θα μπορούσαμε, σε ατομικό πάντα επίπεδο να κάνουμε ορθά την δική μας μερίδα εργασίας μέσα στην ατομική μας ζωή.

Και είναι βέβαιο ότι αυτό μπορούμε να το αλλάξουμε, εφόσον αυτό που ζούμε μέχρι σήμερα δεν ικανοποιεί τις ατομικές μας απαιτήσεις. Και ο Χριστός σε αυτόν τον τομέα επικέντρωσε την διδασκαλία του. Όχι μόνον κοινωνική κριτική για τις πράξεις των άλλων, αλλά κριτική της ατομικής μας καθημερινότητας. Κάθε επιτυχία να επιβραβεύεται. Κάθε αποτυχία να διερευνάται η αιτία που οδήγησε ως εκεί. Διότι, μυριάδες μικρο-ζητήματα ενεργούν, ώστε μια προσπάθεια να καταλήξει σε αποτυχία. Και μετά δεν χρειάζονται μόνο κλάματα, αλλά και μετάνοια, δηλαδή κατανόηση των λαθών και αποφυγή τους στο προσωπικό μας μέλλον.

Ο Χριστός δεν δίδαξε απελπισία, αλλά τρόπους επαναφοράς της ζωής μας από τα αδιέξοδα στην νέα πορεία με νέες εμπειρίες ζωής. 

Οι περιοχές που καλείται καθένας να εξερευνήσει κατά την σύντομη παρουσία του πάνω στην γη είναι πολλές, αλλά μπορούμε να ξεκινήσουμε από τις γύρω σε μάς περιοχές. Και πρώτα απ’ όλα του εαυτού μας, δηλαδή να αρχίσουμε να γνωρίζουμε τα φυσικά αλλά και τα μη ορατά όριά μας, δηλαδή τις ικανότητες του σώματος ως προς τα μέλη του και ως προς τις λειτουργίες του.

Όταν αγνοούμε αυτά, δηλαδή τα μέλη και τις λειτουργίες που μάς κρατούν στην καθημερινή ζωή, είναι φυσικό να κάνουμε λάθη από άγνοια, είτε υπερβάλλοντας, είτε υποτιμώντας τα όρια και τις ατομικές μας ικανότητες. Και αυτή η γνώση έρχεται με τον καιρό, όχι μόνο ως εγκεφαλική και αριθμητική γνώση, αλλά και ως καταστάλαγμα εμπειρίας, που προσφέρει στην συνέχεια μια λειτουργία βασισμένη στην συνήθεια και στην εμπειρία, δηλαδή κάτι που διευκολύνει την ατομική μας καθημερινότητα.

Η ίδια λογική αναζήτησης και εκμάθησης ισχύει και για τα μη ορατά ζητήματα και θέματα της καθημερινότητας, δηλαδή τον κόσμο των συναισθημάτων και της σκέψης, τα οποία ωστόσο καθορίζουν και τις κατευθύνσεις των λειτουργιών του σώματος. Διότι, όπως έχουμε τονίσει στο παρελθόν, κανένα όργανο του σώματός μας δεν λειτουργεί χωρίς εντολή του εγκεφάλου, είτε αυτή είναι γνωστή και την κατευθύνουμε εμείς οι ίδιοι, είτε είναι φυσική, και κατευθύνεται από τους νόμους της φύσης που εμείς δεν ελέγχουμε, όπως πχ τις λειτουργίες των εσωτερικών μας οργάνων, της κυκλοφορίας, της αναπνοής, της μετατροπής των τροφών σε στοιχεία υποστήριξης του φυσικού μας οργανισμού, κλπ.

Άρα, και για αυτή την περιοχή της προσωπικότητάς μας απαιτείται χαρτογράφηση, δηλαδή εντοπισμός των στοιχείων που θα καθορίσουν την πορεία στην δική μας ατομική καθημερινότητα. Διότι μπορεί να ζούμε μέσα σε χιλιάδες και εκατομμύρια άλλους ανθρώπους, αλλά στην συνείδηση κάθε άτομο γεννιέται μόνο του, διαμορφώνεται μόνο του, διαβιεί μόνο του στην ουσία, και τελικά πεθαίνει μόνο του, άσχετα από συγγενείς και φίλους. Και αυτό δηλώνει ότι δεν υπάρχει ομογενοποίηση και ταύτιση των ατόμων μιας κοινωνίας, αλλά καθένας διαθέτει τον δικό του χάρτη περιεχομένου και αναγνώρισης της δικής του πορείας μέσα στην καθημερινότητά του.

Μπορεί πολλοί να ταξιδεύουμε μέσα σε μια λεωφόρο γεμάτη οχήματα, αλλά καθένα όχημα έχει την αφετηρία του και τον δικό του προορισμό, χωρίς η γενική εικόνα να επιδρά στην ουσία πάνω στον τρόπο και τον χρόνο του ατομικού μας ταξιδιού μέσα στην καθημερινότητα. Και αυτή είναι μια σημαντική παράμετρος, προκειμένου να κατανοήσουμε την διδασκαλία του Χριστού. Η Εκκλησία είναι μία, αλλά τα μέλη της ελέγχονται ατομικά από τον Χριστό που είναι ο κριτής των μελών του.