Η κατάκτηση και η άσκηση κυριαρχίας πάνω σε κάτι είναι ένα κομμάτι της ατομικής μας καθημερινότητας και περιλαμβάνει τον αγώνα για την κατάκτηση, αλλά και την σοφία για την διατήρηση μέσα από την λογική και την κρατούσα ηθική. Καμία κατάκτηση δεν έχει νόημα χωρίς την σοφία που απαιτείται για την διαχείριση και την διατήρησή της. Σε διαφορετική περίπτωση το θέμα είναι θνησιγενές και δεν αφορά κατά την ουσία του το μέλλον, και όλοι κατανούμε ότι αυτό δεν είναι το ζητούμενο μόνο.

Διότι η κατάκτηση έχει νόημα όταν συμβάλλει με τον ένα ή τον άλλο τρόπο στην διατήρηση των υπαρχόντων ή ακόμη και στην βελτίωση των ήδη υπαρχόντων. Διαφορετικά, είναι εκτός διαδικασίας ζωής, και οδηγεί στο αδιέξοδο, εάν συνεχιστεί ανέμελα. Για τον λόγο αυτό και ο Χριστός εξήγησε την ανάγκη για επαγρύπνηση – όχι αϋπνία αλλά εγρήγορση στην ατομική μας πρακτική καθημερινά – προκειμένου η διατήρηση και η αύξηση των κεκτημένων να αποβαίνει προς όφελος και όχι προς ζημία.

Και αυτό δεν είναι θέμα της κοινωνίας των ανθρώπων, αλλά του ατόμου που ενδιαφέρεται για την προσωπική του ζωή. Διότι η κοινωνία συμβάλλει – θετικά ή αρνητικά – στις δικές μας ενέργειες μέσα στην ατομική μας καθημερινότητα, αλλά – κατά κανόνα – η ευθύνη δεν ανήκει στην κοινωνία για τις δικές μας λάθος επιλογές, αλλά ανήκει στις δικές μας αρνητικές θέσεις ζωής, οι οποίες συνήθως είναι πεπαλαιωμένες και δεν επιδέχονται νεωτερισμούς και προσαρμογές, που είναι αναγκαίες για την επιβίωση του ατόμου.

Η ανανέωση, δηλαδή, του μυαλού μας δεν είναι θέμα της κοινωνίας, αλλά αφορά αποκλειστικά τις ατομικές μας θέσεις γύρω από τα θέματα της καθημερινότητας. Και η διάκριση του συμφέροντος από το επιζήμιο δεν ανήκει σε άλλους αλλά στο άτομο που βιώνει την δική του καθημερινότητα με τις θετικές ή αρνητικές του εκτιμήσεις των πραγματικών και όχι των φανταστικών δεδομένων.

Ποτέ η μεγάλη προσδοκία δεν αντικαθιστά την μικρή καθημερινότητα, και ποτέ η μεγάλη κατάκτηση δεν αψηφά την μικρή ανάγκη στις καθημερινές μας συνήθειες. Μικρές ανάγκες, μικρή ευθύνη. Μεγάλη ανάγκη, μεγάλες ευθύνες. Και καθένας επιλέγει το μενού της δικής του καθημερινότητας στα πλαίσια των δικών του δεδομένων, και γι αυτό κρίνεται, και όχι για τα κοινωνικά δρώμενα, για τα οποία κάποιοι άλλοι είναι υπεύθυνοι.

Επομένως, ορθά ο Χριστός εξήγησε ότι το άτομο κρίνεται και όχι η κοινωνία, της οποίας τα δεδομένα δεν είναι δυνατόν ποτέ κανείς να γνωρίζει με ασφάλεια, διότι όλα αλλάζουν κάθε στιγμή, και κάθε απόφαση δεν είναι βέβαιο ότι προσαρμόζεται ορθά στις κρατούσες συνθήκες του μέλλοντος, το οποίο μπορεί εμείς να μην το βιώνουμε, αλλά υπάρχει, και έρχεται ως πραγματικότητα, όταν εμείς δεν προνοούμε τα αυτονόητα. 

Η κατάκτηση των δυνάμεων του εσωτερικού μας κόσμου και η ορθή διαχείρισή τους δεν είναι θέμα τρίτων ατόμων, αλλά παραμένει το κυρίαρχο θέμα στην ατομική μας καθημερινότητα. Όποιος μπορεί να θέσει σε έλεγχο τον εσωτερικό του κόσμο, δηλαδή τις σκέψεις και τα συναισθήματά του, έχει κάνει ένα σημαντικό βήμα για την επιτυχία της ατομικής του καθημερινότητας. Διότι όλα ελέγχονται από τον ατομικό μας εγκέφαλο, ο οποίος δέχεται – ή δεν δέχεται – μυριάδες ερεθίσματα και προκλήσεις.

Ωστόσο αυτό είναι ένα εξωτερικό γεγονός, που οπωσδήποτε δεν προδικάζει και την δική μας σκέψη, επιλογή, προτίμηση, απόφαση και πράξη, αλλά όλα περνούν μέσα από το φίλτρο του “θέλω”, του “μπορώ”, των υπολογισμών και των προσωπικών προτιμήσεων. Κανείς ελεύθερος άνθρωπος δεν είναι υποχρεωτικά εξαρτημένος από το περιβάλλον του. Είναι όμως εξαρτημένος από τις σκέψεις και τις προτιμήσεις του, οι οποίες και τον οδηγούν στις ατομικές εκτιμήσεις, προτιμήσεις και αποφάσεις επιλογών και πράξεων.

Και εδώ είναι το κέντρο του προβλήματος. Εάν οι σκέψεις μας έχουν ήδη καλλιεργηθεί προς την κατεύθυνση του συμφέροντος, ατομικού και κοινωνικού, τότε και οι προτιμήσεις θα είναι προς την ίδια κατεύθυνση, δηλαδή του κέρδους και της επιτυχίας. Εάν, αντίθετα, βρίσκονται ακαλλιέργητες ή σε αρνητική φορά και κατεύθυνση, τότε τα πράγματα δεν θα είναι εύκολα στην καθημερινή τους διαχείριση, διότι άλλα θέλαμε και άλλιώς μας έρχονται στην πράξη.

Και εδώ φτάνουμε στα αδιέξοδα. Διότι οι σκέψεις που μάς οδήγησαν στις συγκεκριμένες προτιμήσεις, δεν ήταν τελικά καλά καλλιεργημένες, αλλά ήταν πρόχειρες, χωρίς βάσανο και ικανοποιητική γνώση και επίγνωση των συνεπειών. Ο γάμος, μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις του σύγχρονου κόσμου, το επάγγελμα που μάς απασχολεί όλους για την πορεία της ατομικής μας καθημερινότητας, ο τρόπος που αντιδρούμε στις εξωτερικές προκλήσεις, είναι ένα μόνο μικρό δείγμα των θεμάτων που καθορίζουν τις σκέψεις και τα συναισθήματά μας. Και από την καλλιέργεια και την υγιή τροφοδοσία του εσωτερικού μας κόσμου, είναι σχεδόν απόλυτα εξαρτημένες και οι συνέπειες στην προσωπική μας ζωή.

Η κοινωνία και το περιβάλλον στέλνουν μηνύματα. Η άρνηση και παράβλεψη δεν είναι εύκολο πράγμα, διότι μπορεί να οδηγήσουν σε άρνηση και των θετικών που περιέχει η κοινωνία και ο σύγχρονος κόσμος. Από την άλλη, η αλόγιστη σπατάλη των εσωτερικών μας δυνάμεων, μπορεί να οδηγήσει σε έλλειψη και μελλοντική δοκιμασία αντοχών. Η διδασκαλία του Χριστού είναι μάθημα σοφίας για την αντιμετώπιση των καθημερινών μας πραγμάτων, εφόσον επιθυμούμε μια άνωθεν ενίσχυση των δυνάμεων που ήδη διαθέτουμε προσωπικά. 

Στην Καινή Διαθήκη η διδασκαλία του Χριστού βάζει τα πράγματα της ατομικής μας καθημερινότητας – για όσους ενδιαφερόμαστε να την μάθουμε και να την εφαρμόζουμε στην ατομική μας ζωή – σε μια βάση λογικής. Η πίστη είναι το εφόδιο. Η λογική βάζει τα πράγματα σε τάξη, ώστε να προκύψουν τα προβλεπόμενα οφέλη από την χρήση των εφοδίων. Διαφορετικά, εάν δεν βάλουμε και δεν υπολογίζουμε την λογική ως ουσιαστικό παράγοντα, κινδυνεύουμε να βάζουμε καύσιμα στο αυτοκίνητο, χωρίς να έχουμε βάλει την παροχή του καυσίμου στο στόμιο των καυσίμων. Τότε κινδυνεύουμε όχι μόνο να χάσουμε τα πάντα, αλλά και να φανούμε ανόητοι και γελοίοι.

Αυτή η απλή λογική ισχύει σε όλες τις εκφάνσεις της ατομικής μας καθημερινότητας. Από την συμπεριφορά μας μέσα στο σπίτι, τις ενέργειές μας στο φυσικό και κοινωνικό μας περιβάλλον, τις σχέσεις με τους γύρω μας, όλα περνούν από την λογική πίστη σε οτιδήποτε καθένας θεωρεί ως αντικείμενο της ατομικής του ευθύνης μέσα στην καθημερινότητα.

Δεν υπάρχει καμία ενέργεια ή πράξη στην ατομική μας καθημερινότητα που να  μην περνά μέσα από την πίστη και την λογική, ανάλογα με το μέτρο που καθένας διαθέτει ως εφόδιο για τον σκοπό αυτό. Και η κατάκτηση αυτών των δύο εφοδίων, δηλαδή της πίστης και της λογικής, περνά μέσα από την προσωπική μας επιλογή. Διότι η πίστη είναι εφόδιο, αλλά απαιτεί την προσωπική μας μέριμνα και καλλιέργεια. Και η λογική καλλιεργείται μέσα από την εμπειρία των λαθών και των θετικών πράξεων.

Η πίστη ως εφόδιο υπάρχει σε όλους τους ανθρώπους και όχι μόνον. Η λογική και η σοφία έχουν και αυτές τοποθετηθεί από τον δημιουργό μέσα στο σώμα μας ως απαραίτητα εφόδια για την επιβίωσή μας. Και αυτό το κατανοουμε όλοι οι ενήλικες μέσα από την καθημερινή μας εμπειρία. Και αυτό σημαίνει ότι όλοι διαθέτουμε αυτά τα εφόδια, αλλά καθένας κάνει διαφορετική χρήση, προκειμένου να πετύχει τις ατομικές του κατακτήσεις. Διότι κάθε κατάκτηση, προϋποθέτει ένα στόχο. Και κάθε στόχος έχει μια ατομική πορεία, προκειμένου να κατακτηθεί, δηλαδή να γίνει κτήμα κάθε ενδιαφερομένου. Διότι δεν υπάρχει κατάκτηση ενός στόχου χωρίς πορεία και εφόδια από τον ενδιαφερόμενο.

Η ανοησία δεν οδηγεί ποτέ σε θετικούς στόχους, αλλά δημιουργεί την προσωρινή αυτοϊκανοποίηση και γελοιοποίηση, παράγοντες αντίθετους με την προοπτική της κατάκτησης. Και ο Χριστός εξήγησε ότι κανένας εχέφρων που δεν έκανε χρήση του εφοδίου της λογικής και των υπολογισμών, δεν μπορεί να περάσει τις εξετάσεις για την προοπτική του μέλλοντος. Η απλότητα έχει τα όριά της. Η λογική και οι θετικοί και ορθοί υπολογισμοί αποτελούν την βάση της επιτυχίας μέσα στην ατομική μας καθημερινότητα – όπως όλοι το διαπιστώνουμε καθημερινά. Και αυτή η βάση διατηρεί το οικοδόμημα της πίστης σε βάθος χρόνου και σε αντίσταση της καθημερινής ρουτίνας. 

Η κατάκτηση της γνώσης την περίοδο του 21ου αιώνα έχει αποκτήσει πλέον ιστορικές διαστάσεις, που κανείς δεν είχε καν υποπτευθεί στο παρελθόν της ανθρωπότητας. Κάθε φυσικό πρόσωπο από τα οκτώ δισεκατομμύρια που βιώνει σήμερα την δική του καθημερινότητα, με ένα πάτημα ενός κουμπιού μπορείς να μάθει πώς είναι ο καιρός στην άκρη του κόσμου ή να διαβάσει την Ιλιάδα, ή να ακούσει ένα γνωστό τραγουδιστή.

Και όλα αυτά με μια μικρή ηθελημένη κίνηση με το ένα του δάκτυλο. Και αυτό είναι μια πρωτόγνωρη για την ανθρωπότητα ιστορική επανάσταση, που μετατρέπει την ζωή μας σε ζωή μιας άλλης διάστασης ευθυνών και καλοπέρασης. Και αυτό στην αρχή ακούγεται εντυπωσιακό και ενθουσιάζει το άτομο, αλλά σύντομα γίνεται παγίδα, γιατί απαιτεί την δική μας συμμετοχή. Και από παιχνίδι μετατρέπεται πολλές φορές σε εφιάλτη, όταν το άτομο δεν είναι σε θέση να κυριαρχεί και να εξουσιάζει την θέλησή του και τις γνώσεις του.

Ένα δυνατό αυτοκίνητο μπορεί να σε ταξιδέψει ευχάριστα, αλλά και μπορεί να γίνει εφιάλτης για την ατομική σου ζωή εάν δεν γνωρίζεις πρώτα να κυριαρχείς στα αισθήματα και στις ατομικές σου ικανότητες. Διότι, όλα τα λάθη πληρώνονται στην ζωή αυτή, υπονομεύοντας παράλληλα και οτιδήποτε μπορεί ένα άτομο να προσδοκά για το μέλλον του. Με λίγα λόγια η γνώση μπορεί να γίνει παγίδα και εφιάλτης, εάν δεν συνοδεύεται από την λογική εγκράτεια και τις αρχές της καλύτερης ζωής στο σύνολο και όχι μόνο σε μια απόλαυση της στιγμής ή μιας περιόδου.

Η ισορροπία μεταξύ του θέλω, μπορώ και πράττω, είναι το κυρίαρχο στοιχείο μιας πετυχημένης ατομικής καθημερινότητας. Όλα τα θέλουμε, αλλά όλα δεν τα μπορούμε. Όλα τα μπορούμε, αλλά όλα δεν ωφελούν την ατομική μας καθημερινότητα και το μέλλον μας. Αντίθετα, εάν συμπεριφερθούμε με αφέλεια, υπάρχουν πιθανότητες να βρεθούμε δούλοι της ανοησίας μας και η καθημερινότητά μας να μετατραπεί σε εφιάλτη, εάν δεν τηρήσουμε τα προσωπικά μας όρια αντοχών.

Ένα κινητήρας χιλίων ίππων σε ένα μικρό όχημα, μπορεί να καταστρέψει το όχημα της ζωής μας και να μετατραπεί από απόλαυση σε εφιάλτη που θα επηρεάζει την ζωή μας στο μέλλον μέσα από ένα αναπηρικό καροτσάκι ή ένα νοσοκομείο. Όσα μπορούμε να κατακτήσουμε, δεν σημαίνει ότι όλα θα μας ωφελήσουν, εάν δεν τεθούν κάτω από τα δυνητικά μας όρια αντοχών και αξιοποίησης.

Η απελευθέρωση δυνάμεων που μπορεί να διαθέτουμε στην ατομική μας καθημερινότητα, προ-απαιτεί την ατομική εγκράτεια και τους σοφούς υπολογισμούς για να παραμείνει εφόδιο και όχι εμπόδιο και εφιάλτης στην ζωή μας. Και ο μόνος τρόπος για να κατανοήσουμε αυτή την διάσταση είναι κατά την διδασκαλία του Χριστού να δοκιμάζουμε σταδιακά την εφαρμογή των γνώσεων και ικανοτήτων μας στην ατομική μας καθημερινότητα, παρακολουθώντας τα “κέρδη” ή τις “ζημιές”, επιλέγοντας το βέλτιστο για την ατομική μας ζωή. 

Ένα από τα δυσκολότερα πράγματα που καλείται το άτομο να κατακτήσει στην ατομική του καθημερινότητα, εκτός της τροφής και της προστασίας, είναι η γνώση. Θέμα θεμελιακό, διότι χωρίς την γνώση κανείς δεν μπορεί να κάνει τίποτα στην ζωή του. Από την χρήση των τροφών και την διαχείριση των ενδυμάτων και των στοιχείων της προστασίας, όλα περνούν από την γνώση και την χρήση, διαφορετικά, όλα μπορεί να υπάρχουν, αλλά το άτομο πεθαίνει από το κρύο ή την έλλειψη των τροφών, που θα διατηρούσαν στην ζωή το φυσικό του σώμα.

Άρα, γνώση δεν είναι μόνο η εγκυκλοπαιδική γνώση που μαθαίνουμε στα σχολεία, αλλά είναι και η γνώση της ζωής και των λειτουργιών της, θέμα που δεν διδάσκεται από κανένα, αλλά το άτομο οφείλει – και αυτό κάνουμε όλοι – σιγά σιγά να ανακαλύπτει προσωπικά και ατομικά το ίδιο το άτομο, τόσο το αντικείμενο της ανάγκης του, όσο και τον τρόπο χρήσης και εφαρμογής στην ατομική του καθημερινότητα.

Αρκεί μια μόνο ματιά στην ατομική μας καθημερινή πρακτική, για να κατανοήσουμε αυτές τις διαστάσεις που καταλαμβάνει στην πρακτική μας ζωή ο ρόλος της γνώσης. Από την ανάγκη για ενέργεια, έως τις ανάγκες για εγκυκλοπαιδική γνώση, όλα περνούν μέσα από την διαδικασία της κατάκτησης, δηλαδή της κατοχής και άσκησης μιας γνώσης, πχ την οδήγηση ενός οχήματος, το μαγείρεμα ενός φαγητού, το πλύσιμο των ρούχων, και χιλιάδες άλλες εφαρμογές που όλοι καθημερινά διαχειριζόμαστε για προσωπικούς λόγους και περνούν μέσα από την γνώση.

Ωστόσο αυτό είναι πολύ θεωρητικό. Διότι η γνώση περνά μέσα από την ακοή και την όραση, αλλά εάν δεν μετατραπεί και σε ατομική εμπειρία από την εφαρμογή της στην ατομική καθημερινότητα, σύντομα γίνεται θεωρία για συζητήσεις, και δεν παράγει χρήσιμους καρπούς για το άτομο και την κοινωνία.

Κατά συνέπεια, η γνώση περνά στην μνήμη, αλλά η μνήμη έχει όρια σε χώρο και χρόνο και κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι θυμάται τα πάντα, πχ από ένα ταξίδι στο εξωτερικό ή την διαδρομή με ένα αυτοκίνητο. Διότι ο ανθρώπινος νους διαθέτει μεν την δύναμη της μνήμης, αλλά αυτή εξασκείται σε χώρο μέσα στον εγκέφαλο και σε διαθέσιμο χρόνο – κανείς δεν θυμάται και δεν του χρησιμεύουν οι γνώσεις του όταν φτάνει στο τέλος της επίγειας διαδρομής του.

Άρα, η μεν γνώση μπορεί να υπάρχει για ένα θέμα, ωστόσο αυτή δεν μπορεί να φέρει καρπούς εάν δεν περάσει στην ατομική εφαρμογή και εμπειρία από την εφαρμογή της. Παρατηρείστε την πρακτική της παρασκευής των τροφών στο σπίτι μας. Όσα και να διαβάζουμε ή ακούμε και βλέπουμε, δεν μπορούν να φέρουν παραγωγικό καρπό, εάν δεν τα βάλουμε σε εφαρμογή στην ατομική μας καθημερινότητα. Και ο Χριστός ήταν απόλυτος. Εάν δεν κάνετε πράξη στην ατομική σας καθημερινότητα όσα σας διδάσκω δια της ακοής ή της παρατηρήσεως, τότε ο δρόμος σας θα είναι στο κενό χωρίς στηρίγματα, και θα κινδυνεύετε να καταποντιστείτε στην επόμενη καταιγίδα της ζωής.