Το βασικό σχέδιο του ατομικού μας χάρτη της καθημερινότητας δεν είναι δικό μας. Το κληρονομούμε. Και μπορεί να θέλαμε κάποια άλλη κληρονομιά, ωστόσο αυτό είναι αδύνατο, αφού δεν μπορούμε να αλλάξουμε τους δικούς μας γονείς με τους γονείς άλλων, που, κατά την γνώμη μας έχουν καλύτερη καθημερινότητα.

Με λίγα λόγια, η βάση του χάρτη έχει δοθεί και το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι να τοποθετήσουμε τα δικά μας σημάδια πάνω στο σχέδιο που άκοντες έχουμε κληρονομήσει. Η μητρική γλώσσα, τα ήθη και έθιμα, ο τόπος της κατοικίας μας, το κοινωνικό μας περιβάλλον και μυριάδες άλλες παράμετροι που επηρεάζουν την δική μας καθημερινότητα, συνήθως δεν είναι δική μας επιλογή, αλλά τις βρίσκουμε μπροστά μας. Και αυτό σημαίνει ότι πολλά αρνητικά, πρέπει να τα αντιμετωπίσουμε και να βγούμε νικητές. Πολλά καλά και θετικά, πρέπει να τα καλλιεργήσουμε για να αυξηθούν και να φέρουν την θετική εικόνα που όλοι επιθυμούμε.

Δηλαδή, αντί να γκρινιάζουμε ως συνήθως, πρέπει να στρωθούμε στην δουλειά μας, προκειμένου να αλλάξουμε προς την νέα κατεύθυνση, εφόσον βέβαια μάς ενδιαφέρει η ζωή και το μέλλον. Η αποδοχή και παραδοχή της σημερινής πραγματικότητας είναι η καλή αρχή για αλλαγές. Η άρνηση της σημερινής πραγματικότητας, προμηνύει μεγαλύτερη φθορά και άγνοια εάν συνεχιστεί σε βάθος χρόνου.

Διότι, όπως τα καλά πράγματα αυξάνονται και φέρνουν όφελος, έτσι και τα πονηρά και επιζήμια φέρνουν ζημία, η οποία αυξάνεται εάν δεν αλλάξει η νοοτροπία μας. Η χαρτογράφηση της ατομικής μας καθημερινότητας μπορεί να βρίσκει θετικές ή αρνητικές θέσεις κληρονομημένες από το παρελθόν, αλλά αυτό δεν είναι τελεσίδικο. Απομένει η δική μας δουλειά πάνω στον χάρτη, δηλαδή να αφαιρούμε όσα μάς πληγώνουν και να προσθέτουμε όσα φέρνουν βελτίωση στην δική μας καθημερινότητα. Όσο η ζωή συνεχίζεται πάντα υπάρχουν περιθώρια για εξέλιξη με την δική μας πλέον σφραγίδα και όχι των άλλων μόνον.

Και ο Χριστός αυτό ακριβώς ήρθε να κάνει. Να διδάξει τον τρόπο βελτίωσης των όσων έχουμε κληρονομήσει, και να δείξει νέους δρόμους και νέους ορίζοντες μέσα στην ατομική μας καθημερινότητα αλλά με τις δικές μας υπεύθυνες προτιμήσεις και επιλογές. Η δική μας αδράνεια φέρνει στασιμότητα και επανάληψη. Η ατομική μας δυναμική εμπλοκή, φέρνει τα πράγματα στον δικό μας οδικό χάρτη, όπως καθένας τον εμπλουτίζει με τις δικές του προτιμήσεις και επιλογές.

Έτσι το παρελθόν δεν το αγνοούμε, αλλά δεν το αφήνουμε να κυριεύει δια παντός το δικό μας μέλλον. Αντίθετα, ο Χριστός εξήγησε ότι υπάρχει τρόπος και μέσα στην έρημο της ζωής να βρεθεί νερό μιας καλύτερης ζωής, εάν κάποιος το αναζητήσει, όχι κλαίγοντας για το παρελθόν, αλλά ατενίζοντας τους νέους ορίζοντες κάθε φορά που το άτομο μετακινείται από την σημερινή του θέση σε μια καλύτερη.

Η δική του διδασκαλία δεν θεραπεύει μόνο, αλλά και διδάσκει την αποφυγή των λαθών του παρελθόντος, υποστηρίζοντας κάθε καλό για το μέλλον. 

Εάν για τον κόσμο των αισθήσεων η χαρτογράφηση δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί, παρά τα εργαλεία που διαθέτει σήμερα η ανθρωπότητα, είναι απόλυτα κατανοητό ότι η χαρτογράφηση του εσωτερικού και ψυχικού μας κόσμου είναι ακόμη πιο μακριά. Διότι, εάν αυτά που βλέπουμε ή ακούμε και ψηλαφούμε δεν είμαστε σε θέση να δαμάσουμε την εξωτερική τους περιγραφή και λειτουργία, πόσο πιο δύσκολη είναι και παραμένει η περιγραφή και λειτουργία πραγμάτων μη ορατών;

Διότι οι σκέψεις και τα συναισθήματα δεν είναι ορατά και μετρήσιμα, όπως είναι όλα τα αισθητά πράγματα του κόσμου. Πολύ περισσότερο, δεν είναι μετρήσιμες οι παράμετροι που συμβάλλουν στις μυριάδες σκέψεις, τις επιλογές και τις αποφάσεις που λαμβάνει καθένας μας κάθε στιγμή μέσα στην ατομική του καθημερινότητα. Από τον τρόπο που αντιδρούμε σε ένα κόκκινο φανάρι του δρόμου, έως την στάση μας απέναντι σε μια άδικη πράξη ή ένα πόμεμο με θύματα, όλα προϋποθέτουν μια λογική και μια βάση σκέψεων, από τις οποίες θα προέλθουν οι αποφάσεις για μια πράξη ή αντίδραση στην ατομική μας καθημερινότητα.

Και είναι γνωστό ότι στην ατομική μας καθημερινότητα δεν υπάρχει ρουτίνα, αλλά όλα μπορεί να αλλάξουν από την μια στιγμή στην άλλη, και ο κόσμος να έρθει ανάποδα. Για τον λόγο αυτό και ο Χριστός συνέστησε σε όσους ενδιαφέρονται να πάρουν απαντήσεις στα μεγάλα ερωτήματα της καθημερινής ζωής αλλά και του θανάτου, του Δικαίου και του αδίκου, να είναι σε διαρκή επιφυλακή, τη νήψη, διότι κανείς δεν γνωρίζει το άγνωστο και τις παραμέτρους που το διαμορφώνουν πριν γίνει αντιληπτό από όλους τους κοινούς θνητούς.

Η παραβολή των μωρών και φρονίμων παρθένων είναι απόλυτα διδακτική, για το πώς ο ίδιος ο Χριστός κατανοούσε την αγάπη και την ευθύνη απέναντι στην αλήθεια. Η αγάπη δεν μπορεί να παραβιάζει ανέμελα την αλήθεια, διότι η κρίση δεν είναι σίγουρη υπέρ της αγάπης. Και οι δέκα αγαπούσαν τον γαμπρό και προσκλήθηκαν στον γάμο. Κουράστηκαν να ετοιμαστούν. Η αμεριμνησία όμως κόστισε στις μωρές.

Διότι, και κουράστηκαν μέσα στην νύχτα να τρέχουν για εφόδια, και ξοδεύτηκαν στους εμπόρους, ωστόσο αυτό δεν λήφθηκε υπόψη από τον γαμπρό, ο οποίος ήθελε όχι μόνο την συναισθηματική αγάπη, αλλά και την εφαρμογή της κοινής λογικής και πρόνοιας για το μέλλον, αφού το μέλλον παραμένει άγνωστο και κανείς δεν μπορεί να προβλέψει τις εξελίξεις σε χρόνο και τόπο, αφού αυτές οι εξελίξεις είναι εξαρτημένες από εξωγενείς παράγοντες μη ελεγχόμενους από το ίδιο το άτομο.

Καλύτερα, εννοούσε ο Χριστός να προνοείτε, παρά να τρέχετε την τελευταία στιγμή να καλύψετε τις νέες άγνωστες μέχρι τότε συνθήκες που προέκυψαν όταν εσείς είχατε πέσει σε βαθύ ύπνο αμεριμνησίας. 

Τα σημάδια που δηλώνουν το δικό μας ενδιαφέρον στην ατομική μας καθημερινότητα, δεν μπορεί να τα επιλέγουν μόνο οι άλλοι, αλλά είναι έργο – κυρίως – του δικού μας εαυτού. Εμείς, δηλαδή κάθε άτομο, κατά κανόνα γνωρίζουμε καλύτερα όχι μόνο το φαινόμενο, αλλά γνωρίζουμε και τις βαθύτερες συνέπειες που εμφανίζονται αργότερα, όταν δηλαδή ένα φαινόμενο παύει να υπάρχει και να επιδρά στην ατομική μας ζωή.

Αυτή η πλευρά, δηλαδή η επίδραση στη ατομική μας ζωή των εξωτερικών φαινομένων που και οι άλλοι τα παρακολουθούν, είναι ένα μόνο μικρό τμήμα. Το μεγάλο ζήτημα είναι οι επιδράσεις που έχει ένα εξωτερικό φαινόμενο στον εσωτερικό μας κόσμο και όχι μόνο στον κόσμο των φαινομένων. Διότι ο άνθρωπος δεν ζει μόνο με τα φαινόμενα, αλλά ζει κυρίως με τις επιδράσεις που έχουν τα εξωτερικά αυτά φαινόμενα στον εσωτερικό κόσμο του σώματος και της ψυχής.

Διότι, πχ οι τροφές και ο αέρας, τα συστατικά δηλαδή που διατηρούν το σώμα μας σε λειτουργική πληρότητα μέσα στην καθημερινότητα, μπορεί να είναι ξένα, αλλά ενσωματώνονται στο σώμα μας και επιδρούν στην θετική ή αρνητική εξέλιξή του. Το ίδιο ισχύει και για την τροφοδοσία του εσωτερικού μας κόσμου, δηλαδή των σκέψεων και των συναισθημάτων, τα οποία καθορίζουν και την πορεία των επιλογών και αποφάσεών μας.

Διότι καμία σκέψη και καμία επιλογή δεν είναι μόνο ζήτημα μιας στιγμής – αν και μπορεί έτσι να εμφανίζεται, αλλά είναι θέμα μακροχρόνιας διαδικασίας που έχει λάβει χώρα στον εσωτερικό μας κόσμο της ψυχής και των συναισθημάτων, και αυτές οι εσωτερικές και μη ορατές διαδικασίες οδηγούν το άτομο στις τελικές του αποφάσεις και ενέργειες. Άρα, όσοι ενδιαφέρονται για την ουσία της ζωής και όχι μόνο για τα πρόσκαιρα φαινόμενα, βγαίνουν κερδισμένοι όταν στην καθημερινότητα των φαινομένων, προσθέτουν και τις αναζητήσεις στις  βαθύτερες αιτίας που προκαλούν τα φαινόμενα, δηλαδή την διαδικασία μέσα από την οποία προκύπτουν τα φαινόμενα, προκειμένου να ακολουθήσουν και οι αντίστοιχες παρατηρήσεις και για τα θετικά ή αρνητικά αποτελέσματα από τις συνέπειες αυτών των φαινομένων στην ατομική τους ζωή.

Δεν αρκεί, δηλαδή, μόνο η εκτίμηση των θετικών ή αρνητικών συνεπειών, αλλά ο κύκλος ολοκληρώνεται με την αναζήτηση και των βαθύτερων αποτελεσμάτων που αυτά τα εξωτερικά φαινόμενα έχουν προκαλέσει και στο εσωτερικό του σώματος και της ψυχής.

Και η διδασκαλία του Χριστού, μακρόχρονη τότε στους μαθητές του, άρα για την δική μας πιο μακρινή εποχή ακόμη πιο μακρόχρονη – γιατί δεν μιλάμε την ίδια γλώσσα και δεν έχουμε τις ίδιες εικόνες που είχαν εκείνοι τότε – για να γίνει κτήμα και εφαρμόσιμη στην δική μας καθημερινότητα, προϋποθέτει χρόνο και διάθεση μελέτης και αξιοποίησης σε κάθε περίσταση που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε ως άνθρωποι της πίστεως.

Προχειρότητες και εύκολες επιλογές, δεν είναι βέβαιο ότι θα αντέξουν στο βάθος του αναγκαίου για την ατομική μας ζωή χρόνου. Πολύ περισσότερο, εάν επιλέγουμε να αναζητούμε και την προοπτική της αιωνιότητας, όπως εκφράζουμε στο Σύμβολο της Πίστεως ως προσδοκία. 

Η καθημερινή μας πορεία στην ζωή δεν ανήκει σε άλλους, αλλά είναι δική μας υπόθεση ως προς τις σκέψεις και τις επιλογές. Κανείς δεν μάς υποχρεώνει να σκεφτόμαστε κάτι ή με κάποιον τρόπο που εμείς δεν θέλουμε. Διότι, μπορεί κάποιος τρίτος να εξουσιάζει τα υλικά μας δεδομένα, το σπίτι, τα χρήματα, τις σχέσεις μας, αλλά οι σκέψεις και ο τρόπος καλλιέργειας δεν ανήκει ποτέ στους άλλους, αλλά είναι ένα απόλυτα προσωπικό ζήτημα, που υπακούει σε εσωτερικές αποφάσεις και όχι σε εξωτερικά στοιχεία μόνο.

Το άτομο, δηλαδή, αποφασίζει τί θα καλλιεργήσει μέσα στο μυαλό του και όχι οι άλλοι, άσχετα εάν οι εξωτερικοί παράγοντες υπάρχουν και μας επηρεάζουν στην ατομική μας καθημερινότητα. Κανείς δεν επεμβαίνει στο μυαλό και τις πεποιθήσεις μας, εάν εμείς δεν τον επιτρέψουμε. Και αυτό είναι κρίσιμο θέμα της καθημερινότητας, διότι το να κλείσουμε την τηλεόραση σε ένα πρόγραμμα που ζημιώνει την ατομική μας ζωή, δεν είναι θέμα του σταθμού που εκπέμπει το πρόγραμμα και την εκπομπή, αλλά είναι στο χέρι μας να αλλάξουμε τον σταθμό ή και το πρόγραμμα, αφήνοντας στην άκρη τα επιζήμια και επιλέγοντας ό,τι είναι χρήσιμο για τον ατομικό μας κόσμο και συμφέρον.

Οι άλλοι προπαγανδίζουν το δικό τους συμφέρον. Καθένας όμως είναι υπεύθυνος, όχι για την εκπομπή ενός τρίτου προσώπου αγνώστων οικονομικών και κοινωνικών  συμφερόντων, αλλά καθένας είναι υπεύθυνος για τις ατομικές του επιλογές. Δηλαδή, στην καθημερινότητα υπάρχουν μυριάδες προσκλήσεις και προκλήσεις. Το θέμα δεν είναι, όμως οι εξωτερικές προτάσεις, αλλά η δική μας επιλογή, η οποία θα φέρει και τα καλά και συμφέροντα για την δική μας ζωή αποτελέσματα. Και αυτές οι επιλογές είναι ατομικά θέματα και όχι θέματα κανενός τρίτου.

Εκείνο που – συνήθως – μας λείπει είναι η διάκριση καλών ή πονηρών μεταξύ των προτάσεων που φτάνουν σε μας, και η δύναμη να επιλέξουμε εκείνο που ξέρουμε ότι θα είναι καλύτερο για την ατομική μας καθημερινότητα. Διότι οι εξωτερικές επιδράσεις μπορεί να είναι ισχυρότερες από τα δικά μας ψυχικά και σωματικά μας αντισώματα, με αποτέλεσμα να υποκύπτουμε παρά την θέλησή μας σε κάτι που ξέρουμε ότι θα είναι αρνητικό, αλλά δεν έχουμε την δύναμη να το απορρίψουμε.

Και εδώ έγκειται το ζήτημα. Στην απόκτηση περισσότερης δύναμης στο ατομικό μας σώμα και ψυχή, προκειμένου να μην κυβερνά την ζωή μας η θέληση των άλλων, αλλά η δική μας επιλογή. Και αυτή η δύναμη δεν είναι ζήτημα μόνο μιας στιγμής, αλλά είναι στάση ζωής μέσα στην καθημερινότητα, που μας καλεί να αφήνουμε τις εύκολες και ανέξοδες επιλογές, ακολουθώντας ένα δρόμο “εκπαίδευσης” και βελτίωσης των ατομικών μας δυνατοτήτων.

Ο Χριστός εξήγησε ότι η παιδεία είναι πολύτιμη, και διαθέτουμε κάθε όργανο και εφόδιο για να βελτιώνουμε όλα όσα συμβάλλουν θετικά στην ατομική μας ζωή και να μειώνουμε όσα συμβάλλουν αρνητικά στους καθημερινούς μας σκοπούς. 

Ο σύγχρονος κόσμος, αλλά και ο αρχαιότερος, ήταν διαιρεμένος σε κοινωνικές τάξεις. Η πολιτική, ο πόλεμος, η οικονομία, η θρησκεία και δεκάδες άλλες κοινωνικές τάξεις αποτελούσαν το σύνολο της κάθε εποχής κοινωνίας. Καθένας καλούνταν – όπως και σήμερα – να συμμετέχει σε αυτές, εάν ήθελε να επιβιώσει. Διότι χωρίς συμμετοχή σε μια κοινωνική ομάδα δεν ήταν δυνατόν να εξασφαλίσεις τον άρτον της επιβίωσης με όποια μέτρα διέθετε η κάθε κοινωνία.

Η εργασία και η αμοιβή από την εργασία ενός ατόμου, αυτή εξασφάλιζε την δυνατότητα χρηματοδότησης της ατομικής καθημερινότητας, όπως ακριβώς συμβαίνει και σήμερα. Καθένας εργάζεται και συμμετέχει σε μια κοινωνική ομάδα και αυτό αποτελεί το πλαίσιο, μέσα στο οποίο καθένας περνά και διαθέτει τον ατομικό του χρόνο και τις ατομικές του δυνάμεις, προκειμένου να καρπωθεί και τα κέρδη από την εργασία και την συμμετοχή του στα δρώμενα της κοινωνίας.

Ωστόσο αυτό δεν ήταν – και δεν είναι – ισοπεδωτικό. Διότι καθένας έχει επιλογές και ο ίδιος αποφασίζει για την συμμετοχή του σε μια ομάδα και σε μια εργασία, έχοντας κατά κανόνα το δικαίωμα της παραίτησης από την μια εργασία για να πάει σε κάποια άλλη, που ο ίδιος κρίνει ως συμφέρουσα για τον ίδιο και τις ανάγκες του. Με λίγα λόγια, κανείς δεν είναι κοινωνικά αμέτοχος στα δρώμενα του κόσμου. Ακόμη και αδρανής, η συμμετοχή είναι μια φυσική κατάσταση, στην οποία κάθε ζωντανός οργανισμός γίνεται μέλος μόλις γεννηθεί, και αυτή η κατάσταση διατηρείται σε όλη την διάρκεια της επί γης παρουσίας του.

Και στην διδασκαλία του Χριστού η κατανόηση της κατάστασης αυτής της συμμετοχής στα κοινωνικά δρώμενα είναι προϋπόθεση για μια επιβίωση, και δεν υπάρχει καμία εξαίρεση για κανένα άνθρωπο που εμφανίζεται και διαβιεί πάνω στον πλανήτη. Οι επιλογές διαφέρουν. Η ανάγκη είναι κοινή, και καθένας καλείται, όταν φτάνει στην ώριμη κοινωνικά ηλικία, να κάνει τις επιλογές του με γνώμονα τις ατομικές του επιδιώξεις. Αυτό σημαίνει ότι η ευθύνη των επιλογών και της διαχείρισης της καθημερινότητας δεν ανήκει στην κοινωνία, αλλά ανήκει στο άτομο που είναι υπεύθυνο για την δική του ζωή. 

Και εδώ οι επιλογές που συνιστά ο Χριστός είναι απλές, αλλά είναι και δύσκολες, διότι προϋποθέτουν την ατομική σύμφωνη γνώμη, ώστε να αποδώσουν αυτές οι επιλογές τα προβλεπόμενα από την διδασκαλία αποτελέσματα. Παράβαση των οδηγιών της διδασκαλίας του Χριστού δεν σημαίνει τιμωρία θεού, αλλά ατομική άγνοια του κινδύνου ή δόλια συμπεριφορά, που δεν μπορεί να έχει καλά αποτελέσματα. Εφαρμογή των οδηγιών της διδασκαλίας του Χριστού, αυτή θα φέρει τα καλά και συμφέροντα αποτελέσματα στον κατάλληλο χρόνο και με τον κατάλληλο τρόπο.