Βεληνεκές, από την λέξη βέλος, δηλώνει την απόσταση που χωρίζει την αφετηρία από το τελικό αποτέλεσμα. Η απόσταση δηλαδή που διανύει ένα βέλος από το τόξο μέχρι την πτώση του είναι η δυνητική απόσταση, το βεληνεκές. Και φυσικά δεν γίνεται λόγος για τόξα και βέλη, αλλά για διάρκεια πραγμάτων, χρόνο διατήρησης μιας κατάστασης. Διότι όλοι καθημερινά κάνουμε σκέψεις και κινήσεις που αφορούν βάθος χρόνου και όχι μόνον εκείνη τη στιγμή, και αυτό είναι κρίσιμο θέμα στην ροή της καθημερινότητας, αλλά και του μέλλοντος.

Διότι προφανώς όσο μεγαλύτερο βεληνεκές έχουν οι σκέψεις και οι σχεδιασμοί μας, τόσο καλύτερα μπορούμε να ελέγξουμε το μέλλον και την πορεία μας προς αυτό. Όταν μάλιστα ερχόμαστε στα ζητήματα της πίστης, εκεί το θέμα είναι ακόμη πιο σοβαρό, διότι δεν διακυβεύεται μια ημερήσια μόνον αποτυχία, αλλά ανιχνεύονται στοιχεία αποτυχίας και για το απώτερο μέλλον της προσωπικής μας ζωής. Αυτός ήταν και ο λόγος που, τόσο ο ίδιος ο Χριστός όσο κατόπιν και οι μαθητές του τόνιζαν την ανάγκη, οι άνθρωποι της πίστης στην ανάσταση να βλέπουν και να σχεδιάζουν με γνώμονα όχι μόνον μια εφήμερη επιτυχία, αλλά και με την προοπτική της αιωνιότητας.

Είναι χαρακτηριστική η περίπτωση των Εβραίων ακροατών του Χριστού, οι οποίοι, εντυπωσιασμένοι από τα θαύματα που έκανε καθημερινά ο δάσκαλος, θέλησαν να τον αρπάξουν και να τον κάνουν βασιλιά, μια και αυτό θα έλυνε προφανώς όλα τα καθημερινά τους προβλήματα. Ωστόσο, όταν ο Χριστός αντιλήφθηκε ότι ετοιμάζονται για μια τέτοια κίνηση που θα τον έφερνε στο υψηλότατο αξίωμα της εποχής, ο ίδιος απομακρύνθηκε και μάλιστα με τρόπο απόλυτο, ακριβώς γιατί στόχος του δεν ήταν να επιλύσει μόνον τα καθημερινά προβλήματα των ανθρώπων, αλλά ήταν και κάτι άλλο πιο σημαντικό, δεδομένου ότι οι άνθρωποι ξέρουμε πως να λύνουμε τα προβλήματά μας, άσχετα αν κάνουμε λάθος επιλογές, και αντί για λύσεις, δημιουργούμε νέα προβλήματα εκεί που δεν υπάρχουν.

Στόχος του Χριστού κατά την περίοδο του επίγειου βίου του δεν ήταν να αποκτήσει τίτλους ανώτερους και να λύνει τα καθημερινά προβλήματα των ανθρώπων, αλλά στόχος του ήταν η διάνοιξη της θύρας της αιωνιότητας και η υπόδειξη του τρόπου λειτουργίας της διαδρομής – του βεληνεκούς – που βρίσκεται πίσω από αυτήν. Ακριβώς, διότι το βεληνεκές των έργων και των λόγων του Χριστού ήταν κατά πολύ μεγαλύτερο από τις δικές μας καθημερινές ανάγκες, οι οποίες στοχεύουν σχεδόν αποκλειστικά στην βελτίωση της καθημερινότητας, αδιαφορώντας για το απώτερο μέλλον και την προοπτική της αιωνιότητας.

Ο στόχος του Χριστού ήταν εκ διαμέτρου αντίθετος: το βάθος του χρόνου και η προοπτική της αιωνιότητας καθόριζαν την δική του καθημερινότητα, αφήνοντας παράδειγμα προς μίμηση.

Ο όρος “αξίωμα” είναι μια σύνθετη έννοια και χρησιμοποιείται στην καθημερινότητα με διαφορετικό κάθε φορά περιεχόμενο. Ωστόσο, σε κάθε περίπτωση περιλαμβάνει και την έννοια της “αξίας”, δηλαδή της τιμής που αποδίδουμε σε κάτι ή σε κάποιον. Και αυτό αφορά τόσο τον άνθρωπο που δέχεται το “αξίωμα”, όσο και το ίδιο το περιεχόμενο του “αξιώματος”, την μετρήσιμη δηλαδή αναλογία σε χρήμα ή κοινωνική προβολή. Και προφανώς με βάση αυτή την λογική λειτουργούμε όλοι στην καθημερινότητα.

Ωστόσο, ο Χριστός έβαλε μια νέα – και σπάνια θα έλεγα ακόμη και σήμερα – παράμετρο, η οποία μας εκπλήσσει για την απλότητα, αλλά και για την δύναμη που αυτή εμπεριέχει για το μέλλον της προσωπικής μας ζωής. Διότι στο τέλος καθένας μας παίρνει αυτό το αντίτιμο του αξιώματος που αναλογεί στις προσωπικές του επιθυμίες και επιδιώξεις και τίποτα περισσότερο, άσχετα αν το αξίωμα είχε περισσότερα στοιχεία και μεγαλύτερο περιεχόμενο.

Και ενώ εμείς θεωρούμε ως ανώτατο αξίωμα όσα η ανθρώπινη κοινωνία προβλέπει και διανέμει κατά την δική της κρίση, έρχεται ο Χριστός να προσφέρει μια νέα προοπτική, χωρίς βεβαίως να καταργεί ή να υποτιμά τα υφιστάμενα κοινωνικά δεδομένα. Και αυτή η προοπτική δεν είναι άλλη από την κατανόηση και αποδοχή του αξιώματος της ζωής αυτής καθ’ αυτής, και όχι μόνον της καλύτερης ζωής. Διότι η ζωή, εύκολη ή δύσκολη, με τιμές ή ατιμίες, με λίγα ή πολλά, σύντομη ή μακροχρόνια, δεν παύει να έχει την δική της αξία: μια αξία που δεν αλλάζει ποτέ.

Η ζωή έχει αξία γιατί είναι η ζωή και τίποτα περισσότερο. Αν κοινωνικά εμείς θεωρούμε κάποιους καλύτερους, αυτό είναι μια θνησιγενής εικόνα που σε λίγο θα παρέλθει. Αυτό που έχει διαχρονική αξία σε όλους τους ανθρώπους πάνω στον πλανήτη κάθε μέρα, είναι η ίδια η ζωή και όχι μόνον η ποιότητα της ζωής, όπως καθένας εννοεί αυτή την παράμετρο.

Και έχει αξία να κατανοήσουμε την διδασκαλία και την πρακτική του ίδιου του Χριστού πάνω στο θέμα αυτό. Διότι ο Χριστός δεν αποδέχθηκε τις ανθρώπινες δόξες και χειροκροτήματα, όχι γιατί τα υποτιμούσε, αλλά γιατί είχε κάποιο άλλο σχέδιο στον δικό του δρόμο. Ήθελε να αναδείξει την ζωή ως κυρίαρχο δεδομένο στην καθημερινότητα των ανθρώπων και όχι τα στοιχεία που συνοδεύουν την ζωή μας. Ήθελε να αναδείξει την ζωή ως το ύψιστο αξίωμα και την ύψιστη αξία επί γης, παρατείνοντας και επεκτείνοντας τα δεδομένα της ζωής με τα στοιχεία της αιωνιότητας και όχι μόνον της προσωρινότητας.

Ο Χριστός αποκαθιστώντας το αυτί του δούλου που είχε κόψει ο Πέτρος, έδειξε ότι η ανθρώπινη ζωή έχει μεγαλύτερη αξία από κάθε τι άλλο. Και η μη αποδοχή του να αναλάβει βασιλιάς, όταν ήταν βέβαιο ότι αυτό θα γινόταν πραγματικότητα, αποδεικνύει ότι στόχος του δεν ήταν ένα εφήμερο προσωπικό αξίωμα, αλλά η αποκάλυψη και καθιέρωση ενός άλλου αξιώματος μέσα στην συνείδησή μας: του κυρίαρχου αξιώματος της ζωής και μάλιστα της ζωής χωρίς χρονικούς και τοπικούς περιορισμούς.

Όπως δηλώνει και η λέξη – υπο – δομές, πρόκειται για ό,τι προηγείται μιας κατασκευής, δηλαδή αυτό που προηγείται, και πάνω στο οποίο στηρίζεται αργότερα ολόκληρη η οικοδομή.

Και φυσικά το θέμα δεν είναι τα σπίτια και οι πολυκατοικίες, αλλά η αλληλουχία των θεμάτων που τοποθετούνται μέσα στην συνείδησή μας κατά την διάρκεια του βίου μας. Διότι αυτό που μπαίνει στο οικοδόμημα της συνείδησής μας, αυτό θα βλαστήσει αργότερα και θα φέρει τους καρπούς του, θετικούς ή καταστρεπτικούς.

Αυτός είναι και ο λόγος που ο ίδιος ο Χριστός, ακολουθώντας την περιγραφή του πρώτου κεφαλαίου της Γενέσεως, τοποθέτησε τις εξελίξεις με βάση την έννοια των υποδομών: υπάρχουν θεμελιώδη, υπάρχουν και επόμενα και μεθεπόμενα στάδια της διδασκαλίας, και καθένας καλείται να ακολουθήσει αυτόν τον κανόνα.

Πρώτα είναι η πίστη, η ζώσα πίστη, η πίστη που μεγαλώνει με την πάροδο του χρόνου, και από νηπιακή και φοβισμένη γίνεται ώριμη και γενναία. Η πίστη που τρέφεται με τους λόγους της πίστης και όχι με σκύβαλα. Η πίστη που έχει ορίζοντες και δεν είναι αποκλεισμένη από τους παλιότερους στοχασμούς. Η πίστη που φέρνει καρπούς ψυχικής υγείας, μακροβιότητας και αιωνιότητας.

Η πίστη που μεγαλώνει και πάνω της μπορεί να εγερθούν οικοδομές καθημερινότητας και προοπτικές αιωνιότητας. Η πίστη που μπορεί να χωρέσει τους εχθρούς αλλά και τους φίλους. Η πίστη που ψάχνει το ζωντανό νερό και ξεδιψά από το καύμα της καθημερινής αγχώδους ζωής μας. Η πίστη που πάνω της μπορεί να στηριχθούν με ασφάλεια η αρετή και η τόλμη, η γνώση και η εγκράτεια στην καθημερινότητα, η υπομονή και η συνετή αναζήτηση του ίδιου του δημιουργού της ζωής και του σύμπαντος.

Η πίστη που δεν γνωρίζει σύνορα, αλλά λειτουργεί σε όλα τα μήκη και τα πλάτη όλης της γης, και έχει την δύναμη να δει το μέλλον και τα μη ορατά, ζώντας σήμερα την ελπίδα του μέλλοντος.

Η πίστη είναι το εφόδιο του δημιουργού στην ατομική μας συνείδηση, για να αναζητούμε εκείνον, ξεπερνώντας καθημερινά όσα εμφανίζονται ως εμπόδια στην πορεία και την προοπτική της αιωνιότητας.

Η ασφάλεια των υποδομών εγγυάται και την ασφάλεια της οικοδομής. Η ασφάλεια της πίστης μας, όταν στηρίζεται στις οδηγίες του δημιουργού, εγγυάται και την ασφάλεια του προσωπικού μας οικοδομήματος, το οποίο μπορεί να λειτουργεί μέσα στην συνείδηση της καθημερινής μας ζωής, αλλά πάντοτε με την προοπτική της ανάπτυξης, πάντοτε με την προοπτική του μέλλοντος, εγγύς, απωτέρου και αιωνίου, όπως τα εξήγησε ο ίδιος ο Χριστός.

Η συνήθεια που έχουμε όλοι να αισθανόμαστε κομμάτι του κοινωνικού μας συνόλου, όσο χρόνια ζούμε πάνω στη γη, επηρεάζει και την γενικότερη συμπεριφορά και λογική μας. Και ενώ είναι γεγονός ότι καθένας είναι μια χωριστή προσωπικότητα, ισχυρή ή ανίσχυρη, με πολλές ή λίγες ικανότητες, πολλές φορές μας διαφεύγει αυτή η σκληρή αλήθεια, και υιοθετούμε στοιχεία που έχουν αξία για άλλους, αλλά δεν ανταποκρίνονται στις πραγματικές μας προσωπικές ανάγκες. Και αυτό έχει ως αποτέλεσμα να δημιουργούνται κενά μέσα στην ζωή μας, να νομίζουμε ως αξιόλογα πράγματα που δεν έχουν αξία για την προσωπική μας ζωή, και τελικά να χάνουμε το νόημα της ζωής, που είναι η ίδια η αξία της προσωπικής και ατομικής μας ζωής.

Και ακριβώς σε αυτό το σημείο η διδασκαλία του Χριστού είναι αξιοσημείωτα προσεκτικά διατυπωμένη. Διότι στόχος του Χριστού δεν ήταν η κοινωνία των ανθρώπων, αλλά οι προσωπικότητες που αποτελούν την κοινωνία, τα άτομα που έχουν την ευθύνη των προσωπικών τους επιλογών ή ακόμη και των ευθυνών που τους αναθέτει η κοινωνία των ανθρώπων. Έτσι, καλός πολίτης δεν είναι εκείνος που κάνει χωρίς προσωπική άποψη ότι του λένε οι άλλοι, αλλά εκείνος που γνωρίζει σε βάθος το ατομικό του καθήκον και το πράττει με αξιοπρέπεια και σε σεβασμό στο κοινωνικό σύνολο.

Και προφανώς αυτό ισχύει σε κάθε περίπτωση, και μάλιστα στην περίπτωση των ατομικών επιδιώξεων και στόχων. Διότι ενώ οδηγούμε το αυτοκίνητό μας σε ένα πολυσύχναστο δρόμο με πολλά αυτοκίνητα δίπλα μας, κανένας δεν κάνει το λάθος να ακολουθήσει το άλλο αυτοκίνητο χωρίς διάκριση, αλλά καθένας μας ακολουθεί τον προσωπικό του δρόμο που θα τον φέρει στον δικό του προορισμό. Ένα προορισμό που είναι κατά κανόνα απόλυτα προσωπικός και ατομικός, όπως συμβαίνει και με την γέννησή μας και τον θάνατό μας που είναι απόλυτα ατομικός και προσωπικός.

Για τον λόγο αυτό και ο Χριστός τόνιζε με έμφαση την προσωπική οπτική γωνία των γεγονότων, τόνιζε την ανάγκη κατανόησης της ατομικής ευθύνης κατά την διαδικασία των επιλογών μας, ακριβώς γιατί εκεί κρίνεται καθένας χωριστά και προσωπικά, και όχι ως σύνολα και γενικότητες. Η ζωή μας είναι προσωπική. Κανένας άλλος δεν ζει για μας και δεν μας αντικαθιστά στον θάνατο. Οι ώριμοι άνθρωποι ξέρουν καλά ότι ο δρόμος της καθημερινότητας και οι δρόμοι της ζωής είναι προσωπικοί, και η ευθύνη των επιλογών μας δεν μεταβιβάζεται σε άλλους “ούτε στον Αδάμ και στην Εύα”!

Καθένας προσωπικά και ατομικά κερδίζει ή χάνει στην καθημερινότητα, και, φυσικά, κερδίζει ή χάνει στην προοπτική της αιωνιότητας, για την οποία αγωνίστηκε να μας εξηγήσει ο ίδιος ο Χριστός. Η πίστη και η προοπτική στην αιωνιότητα, δεν αναιρεί την σημασία και την ατομική ευθύνη της καθημερινότητας. Αντίθετα, η νίκη στην καθημερινότητα είναι η απόδειξη της ωριμότητας στην πίστη της αιωνιότητας.

Η άνοιξη είναι η πιο αγαπητή και πιο δυναμική εποχή του χρόνου. Όλοι οι ζωντανοί οργανισμοί ενεργοποιούνται, οι νεκροί είναι πλέον ορατοί δια γυμνού οφθαλμού και μια νέα περίοδος δράσης ξεκινά για όλους τους ζωντανούς.

Με αυτή την απλή αλλά βαθιά αληθινή εικόνα ήθελε και ο Χριστός να εξοπλίσει τους πιστούς μαθητές του, ώστε να μην χάνονται μέσα σε φιλοσοφικές και όχι πρακτικές αλήθειες. Για τον λόγο αυτό χρησιμοποίησε το παράδειγμα του κρασιού και των ασκών μέσα στους οποίους φυλάσσονταν ο κατεργασμένος καρπός της αμπέλου. Το κρασί τότε, όπως και σήμερα ήταν ένα πολύτιμο αγαθό, αλλά είχε ένα πρόβλημα: την φύλαξη και διατήρησή του. Και τούτο διότι, σε αντίθεση με το νερό, όσο περισσότερο χρόνο διατηρείται, τόσο μεγαλύτερη αξία έχει. Το νερό δηλαδή έχει μεγάλη αξία όταν είναι φρέσκο, ενώ το κρασί αποκτά αξία όσο περισσότερο χρόνο το διατηρούμε.

Αυτό σημαίνει ανάγκη καλών δοχείων φύλαξης, αλλά και προστασίας από άλλους καταστροφικούς παράγοντες. Άρα, όσο καλύτερα αγγεία φύλαξης και μέτρα προστασίας, τόσο καλύτερο κρασί μπορούμε να διαθέτουμε. Και φυσικά ο Χριστός δεν ήθελε να κάνει μάθημα οινοποιίας, αλλά ήθελε να δείξει την αξία της δύναμης της αναστημένης ζωής, μιας ζωής που με την πάροδο του χρόνου δεν χάνει αλλά κερδίζει αξία. Η δυναμική της άνοιξης είναι όμοια με την δυναμική της παρουσίας και λειτουργίας της αναστημένης ζωής: όσο καλύτερα και ασφαλέστερα την διατηρούμε μέσα μας, τόσο η αξία της μεγαλώνει με την πάροδο του χρόνου. Και όσο η ηλικία του ανθρώπου αυξάνεται, η αξία του περιεχομένου της αναστημένης ζωής μεγαλώνει αντίστοιχα.