Τα αναδυόμενα, τα εμφανιζόμενα όταν δεν τα περιμένουμε, παράθυρα, είναι οι εικόνες της δικής μας καθημερινής ζωής και οι προκλήσεις και προσκλήσεις του δικού μας ατόμου, τις οποίες και πρέπει να επεξεργαστούμε, και να απορρίψουμε ή να αποδεχθούμε, για να αρχίσει η επεξεργασία και η κατεργασία τους από το άτομό μας και όχι βέβαια από τους άλλους.

Αυτή είναι προσωπική και ατομική ευθύνη, όπως είναι η οδήγηση του δικού μας οχήματος, και η κατανάλωση τροφών στο δικό μας τραπέζι. Σε αυτές τις περιπτώσεις της δικής μας καθημερινότητας οι άλλοι παίζουν δευτερεύοντα και όχι πρωτεύοντα ρόλο. Οι άλλοι δεν μπορούν να μάς αντικαταστήσουν, ούτε να έχουν εκείνοι την ευθύνη που αναλογεί σε μάς. Καθένα άτομο είναι απόλυτα υπεύθυνο για τον τρόπο που χειρίζεται τα ατομικά του ζητήματα και δεν υπάρχει σύγχυση αρμοδιοτήτων και ευθυνών.

Και επειδή αυτή είναι μια αδήριτη αλήθεια στην προσωπική μας καθημερινότητα, όταν ερχόμαστε στα θέματα της πίστεως, θεωρούμε ότι πρόκειται για κοινωνική και όχι για προσωπική και ατομική ευθύνη. Και αυτή η παραδοχή ενοχοποιεί το άτομό μας. Διότι ξέρουμε με απόλυτη ασφάλεια ότι το όχημα που οδηγούμε και οι τροφές που καταναλώνουμε είναι στην προσωπική μας ευθύνη, και όχι στην ευθύνη των άλλων. Άρα, και στην προσωπική μας πίστη, στην καλλιέργεια και αξιοποίηση των δυνατοτήτων που μάς προσφέρει το εφόδιο της πίστης, δεν παίζει τον αποφασιστικό ρόλο η γνώμη των άλλων, αλλά μόνο η δική μας άποψη, η οποία μπορεί να διορθώνεται, εφόσον διαπιστώνουμε ότι δεν απέδωσε την ικανοποίηση της δικής μας ανάγκης.

Όπως, δηλαδή, ο τρόπος που οδηγούμε το όχημά μας και καταναλίσκουμε τις αναγκαίες τροφές βελτιώνεται προς την κατεύθυνση της δικής μας ικανοποίησης, έτσι και στα θέματα της ατομικής μας πίστης διορθώνουμε προς την ατομική μας πληρότητα και ικανοποίηση τα πάντα. Και αυτή η βελτίωση μπορεί να είναι υποβοηθούμενη, αλλά σε κάθε περίπτωση η ευθύνη της διαχείρισης δεν ανήκει σε άλλους αλλά στο υπεύθυνο άτομο.

Και η διδασκαλία του Χριστού αποβλέπει σε αυτό ακριβώς το στοιχείο. Όχι στη εγκατάλειψη της ευθύνης, αλλά στην βελτίωση των όσων δεν μάς ικανοποιούν, ώστε το αποτέλεσμα να οδηγεί προς την τελειότητα, και όχι στην άρνηση της αλήθειας ή την εγκατάλειψη της προσπάθειας για βελτίωση. Ποτέ ο Χριστός δεν έθεσε το άτομο εκτός της προσωπικής του – του ατόμου δηλαδή – ευθύνης, αλλά πάντοτε αξιοποιούσε την υφιστάμενη κατάσταση του ατόμου, προκειμένου να υποδείξει τρόπους βελτίωσης της προσωπικής καθημερινότητας.

Όταν κάποιος τον παρακάλεσε να μεσολαβήσει στην δίκαιη διανομή της οικογενειακής περιουσίας, ο Χριστός εξήγησε ότι δεν ήταν δική του δουλειά, αλλά των ατόμων που είχαν εμπλακεί στην διαμάχη της διανομής. Πρότεινε μόνο να φυλάγεται καθένας από την πλεονεξία, διότι αυτή στοιχειοθετεί την κατάσταση της ειδωλολατρίας, όπως εξήγησε ο απόστολος Παύλος αργότερα. Άρα η ευθύνη δεν μεταφέρθηκε στον Χριστό, αλλά παρέμεινε στα εμπλεκόμενα άτομα, τα οποία και έπρεπε να είναι προσεκτικά, εάν βεβαίως τους ενδιέφερε η γνώμη του Χριστού. 

Στην οθόνη του υπολογιστή μας ή στο κινητό μας τηλέφωνο εμφανίζονται κατά καιρούς διάφορα “παράθυρα”, δηλαδή εικόνες περιορισμένης έκτασης, οι οποίες μας δίνουν διάφορες πληροφορίες. Ενώ, δηλαδή, η οθόνη έχει ένα περιεχόμενο, έρχεται, εμφανίζεται – αναδύεται – ένα νέο, μικρότερης έκτασης εικονίδιο, το οποίο μάς δίνει άλλες πληροφορίες.

Και μπορεί αυτή η διαδικασία της εμφάνισης – ανάδυσης – ενός νέου παραθύρου να είναι πολλές φορές ενοχλητική, ωστόσο, είναι και αυτός ένας τρόπος επικοινωνίας που προσφέρει πολλές δυνατότητες. Διότι, εμείς ασχολούμαστε – στον υπολογιστή ή το τηλέφωνό μας – με κάτι που μάς ενδιαφέρει, αλλά μπορεί να υπάρχουν και άλλα θέματα, τα οποία δεν τα έχουμε ακόμη αξιολογήσει, και αυτά εμφανίζονται – αναδύονται – ξαφνικά μέσα στην ρουτίνα της δικής μας ζωής. Και μπορεί αυτό να είναι ενοχλητικό, ωστόσο είναι ένας τρόπος διακοπής της δικής μας ρουτίνας, ώστε να μάθουμε και κάτι νέο, που μέχρι εκείνη την στιγμή δεν μάς είχε απασχολήσει.

Και επειδή αυτός είναι πλέον ο κανόνας για δισεκατομμύρια ανθρώπους πάνω στον πλανήτη, είναι χρήσιμο να το θέσουμε και αυτό κάτω από τη δική μας διαχείριση. Διότι, όλα όσα εμφανίζονται, δεν σημαίνει ότι είναι χρήσιμα ή πολύτιμα. Ωστόσο, μάς δίνεται η δυνατότητα να τα επεξεργαστούμε, να τα “κατεργαστούμε”, και να ανταποκριθούμε κατά το δικό μας συμφέρον. Δηλαδή, ή να τα απομακρύνουμε ως άχρηστα, ή να τα μελετήσουμε, γιατί κρίνουμε ότι αυτό θα μάς ωφελήσει. Και αυτή η διαδικασία κάνει το άτομο πιο έμπειρο, ώστε αργότερα, όταν εμφανιστεί ξανά το ίδιο παράθυρο, να μη ξοδεύουμε χρόνο και δυνάμεις, αλλά να το απομακρύνουμε χωρίς σκέψεις και αμφιβολία.

Αυτή είναι η σύγχρονη διαδικασία της διάκρισης μεταξύ καλού και πονηρού, δηλαδή μεταξύ ωφέλιμου και επιζήμιου. Διότι πολλές φορές αυτή η κρίση εξαρτάται από την περίσταση. Και ενώ ένα θέμα τώρα δεν με ενδιαφέρει, αργότερα, κάτω από άλλες συνθήκες μπορεί να με ενδιαφέρει ή ακόμη και να είναι πολύτιμο. Με λίγα λόγια, το σύγχρονο άτομο καλείται καθημερινά να αντιμετωπίζει τις προκλήσεις – τα αναδυόμενα παράθυρα – όχι μόνο με μόνιμες επιλογές, αλλά ανάλογα με τις πραγματικές συνθήκες ζημίας ή κέρδους, χωρίς προσκόλληση στα παλαιότερα κέρδη ή ζημίες.

Και στην διδασκαλία του Χριστού αυτό είναι μια πολύτιμη υπόδειξη. “ Άπαντα κατεργασάμενοι στήναι ”. Μην αποκλείεται τις παρεμβολές όταν αυτές φτάνουν σε σάς χωρίς εσείς να το έχετε ζητήσει, αλλά να εξετάζεται κάθε περίπτωση ξεχωριστά, διότι τώρα μπορεί να είναι επιζήμιο κάτι, αλλά αύριο να είναι πολύτιμο. Η εμπειρία που αποκτά ένα άτομο είναι το ζητούμενο καταστάλαγμα αυτής της διεργασίας. Γίνεται ώριμο, μέσα από την επεξεργασία κάθε πληροφορίας που φτάνει στην δική του “οθόνη” ενημέρωσης.

Και η προσωπική μας ζωή δεν είναι τίποτα άλλο κάθε μέρα, από χιλιάδες “αναδυόμενα παράθυρα “ πληροφοριών, τα οποία καλούμαστε να τα επεξεργαστούμε προς το συμφέρον μας. Κάθε απόκρυψη ενός παραθύρου, μπορεί να μην είναι ωφέλιμη. Η επεξεργασία, η κατεργασία των πληροφοριών είναι αυτή που θα φέρει σταδιακά το άτομο σε ωριμότητα σκέψης και διάκρισης μεταξύ καλού και πονηρού. 

Ο όρος “αξίωμα” είναι μια σύνθετη έννοια και χρησιμοποιείται στην καθημερινότητα με διαφορετικό κάθε φορά περιεχόμενο. Ωστόσο, σε κάθε περίπτωση περιλαμβάνει και την έννοια της “αξίας”, δηλαδή της τιμής που αποδίδουμε σε κάτι ή σε κάποιον. Και αυτό αφορά τόσο τον άνθρωπο που δέχεται το “αξίωμα”, όσο και το ίδιο το περιεχόμενο του “αξιώματος”, την μετρήσιμη δηλαδή αναλογία σε χρήμα ή κοινωνική προβολή. Και προφανώς με βάση αυτή την λογική λειτουργούμε όλοι στην καθημερινότητα.

Ωστόσο, ο Χριστός έβαλε μια νέα – και σπάνια θα έλεγα ακόμη και σήμερα – παράμετρο, η οποία μας εκπλήσσει για την απλότητα, αλλά και για την δύναμη που αυτή εμπεριέχει για το μέλλον της προσωπικής μας ζωής. Διότι στο τέλος καθένας μας παίρνει αυτό το αντίτιμο του αξιώματος που αναλογεί στις προσωπικές του επιθυμίες και επιδιώξεις και τίποτα περισσότερο, άσχετα αν το αξίωμα είχε περισσότερα στοιχεία και μεγαλύτερο περιεχόμενο.

Και ενώ εμείς θεωρούμε ως ανώτατο αξίωμα όσα η ανθρώπινη κοινωνία προβλέπει και διανέμει κατά την δική της κρίση, έρχεται ο Χριστός να προσφέρει μια νέα προοπτική, χωρίς βεβαίως να καταργεί ή να υποτιμά τα υφιστάμενα κοινωνικά δεδομένα. Και αυτή η προοπτική δεν είναι άλλη από την κατανόηση και αποδοχή του αξιώματος της ζωής αυτής καθ’ αυτής, και όχι μόνον της καλύτερης ζωής. Διότι η ζωή, εύκολη ή δύσκολη, με τιμές ή ατιμίες, με λίγα ή πολλά, σύντομη ή μακροχρόνια, δεν παύει να έχει την δική της αξία: μια αξία που δεν αλλάζει ποτέ.

Η ζωή έχει αξία γιατί είναι η ζωή και τίποτα περισσότερο. Αν κοινωνικά εμείς θεωρούμε κάποιους καλύτερους, αυτό είναι μια θνησιγενής εικόνα που σε λίγο θα παρέλθει. Αυτό που έχει διαχρονική αξία σε όλους τους ανθρώπους πάνω στον πλανήτη κάθε μέρα, είναι η ίδια η ζωή και όχι μόνον η ποιότητα της ζωής, όπως καθένας εννοεί αυτή την παράμετρο.

Και έχει αξία να κατανοήσουμε την διδασκαλία και την πρακτική του ίδιου του Χριστού πάνω στο θέμα αυτό. Διότι ο Χριστός δεν αποδέχθηκε τις ανθρώπινες δόξες και χειροκροτήματα, όχι γιατί τα υποτιμούσε, αλλά γιατί είχε κάποιο άλλο σχέδιο στον δικό του δρόμο. Ήθελε να αναδείξει την ζωή ως κυρίαρχο δεδομένο στην καθημερινότητα των ανθρώπων και όχι τα στοιχεία που συνοδεύουν την ζωή μας. Ήθελε να αναδείξει την ζωή ως το ύψιστο αξίωμα και την ύψιστη αξία επί γης, παρατείνοντας και επεκτείνοντας τα δεδομένα της ζωής με τα στοιχεία της αιωνιότητας και όχι μόνον της προσωρινότητας.

Ο Χριστός αποκαθιστώντας το αυτί του δούλου που είχε κόψει ο Πέτρος, έδειξε ότι η ανθρώπινη ζωή έχει μεγαλύτερη αξία από κάθε τι άλλο. Και η μη αποδοχή του να αναλάβει βασιλιάς, όταν ήταν βέβαιο ότι αυτό θα γινόταν πραγματικότητα, αποδεικνύει ότι στόχος του δεν ήταν ένα εφήμερο προσωπικό αξίωμα, αλλά η αποκάλυψη και καθιέρωση ενός άλλου αξιώματος μέσα στην συνείδησή μας: του κυρίαρχου αξιώματος της ζωής και μάλιστα της ζωής χωρίς χρονικούς και τοπικούς περιορισμούς.

Η άνοιξη είναι η πιο αγαπητή και πιο δυναμική εποχή του χρόνου. Όλοι οι ζωντανοί οργανισμοί ενεργοποιούνται, οι νεκροί είναι πλέον ορατοί δια γυμνού οφθαλμού και μια νέα περίοδος δράσης ξεκινά για όλους τους ζωντανούς.

Με αυτή την απλή αλλά βαθιά αληθινή εικόνα ήθελε και ο Χριστός να εξοπλίσει τους πιστούς μαθητές του, ώστε να μην χάνονται μέσα σε φιλοσοφικές και όχι πρακτικές αλήθειες. Για τον λόγο αυτό χρησιμοποίησε το παράδειγμα του κρασιού και των ασκών μέσα στους οποίους φυλάσσονταν ο κατεργασμένος καρπός της αμπέλου. Το κρασί τότε, όπως και σήμερα ήταν ένα πολύτιμο αγαθό, αλλά είχε ένα πρόβλημα: την φύλαξη και διατήρησή του. Και τούτο διότι, σε αντίθεση με το νερό, όσο περισσότερο χρόνο διατηρείται, τόσο μεγαλύτερη αξία έχει. Το νερό δηλαδή έχει μεγάλη αξία όταν είναι φρέσκο, ενώ το κρασί αποκτά αξία όσο περισσότερο χρόνο το διατηρούμε.

Αυτό σημαίνει ανάγκη καλών δοχείων φύλαξης, αλλά και προστασίας από άλλους καταστροφικούς παράγοντες. Άρα, όσο καλύτερα αγγεία φύλαξης και μέτρα προστασίας, τόσο καλύτερο κρασί μπορούμε να διαθέτουμε. Και φυσικά ο Χριστός δεν ήθελε να κάνει μάθημα οινοποιίας, αλλά ήθελε να δείξει την αξία της δύναμης της αναστημένης ζωής, μιας ζωής που με την πάροδο του χρόνου δεν χάνει αλλά κερδίζει αξία. Η δυναμική της άνοιξης είναι όμοια με την δυναμική της παρουσίας και λειτουργίας της αναστημένης ζωής: όσο καλύτερα και ασφαλέστερα την διατηρούμε μέσα μας, τόσο η αξία της μεγαλώνει με την πάροδο του χρόνου. Και όσο η ηλικία του ανθρώπου αυξάνεται, η αξία του περιεχομένου της αναστημένης ζωής μεγαλώνει αντίστοιχα.

Η ανανέωση είναι στοιχείο της καθημερινότητάς μας και υπάρχει σε κάθε μας δραστηριότητα. Πολλά πράγματα ανανεώνονται χωρίς την δική μας συμμετοχή, όπως για παράδειγμα το σώμα μας, το οποίο με τις αυτόματες λειτουργίες του ανανεώνεται διαρκώς ανεξάρτητα από την δική μας θέληση και συμμετοχή.

Υπάρχουν όμως και άλλα θέματα, τα οποία δεν ανανεώνονται χωρίς τη δική μας θέληση, όπως για παράδειγμα τα χρώματα στο σπίτι μας, τα ρούχα που φοράμε ή τα έπιπλα και το αυτοκίνητο που οδηγούμε. Και για μεν τις αυτόματες λειτουργίες, εκείνες δηλαδή που δεν απαιτούν τη δική μας παρέμβαση, είναι προφανές ότι ο δημιουργός μας έχει προβλέψει μέσα στο σώμα μας την ύπαρξη εκείνου του αυτόματου ανανεωτικού μηχανισμού, ο οποίος εξασφαλίζει την καθημερινή και συνεχή ανανέωση, ώστε να διατηρούμαστε σε ζωή. Διαφορετικά, αν δηλαδή πάψει να λειτουργεί η αυτόματη ανανέωση, ο θάνατος είναι προ των πυλών.

Ωστόσο στον άνθρωπο, και νομίζω αποκλειστικά στον άνθρωπο, ο δημιουργός έχει τοποθετήσει μέσα στον υπαρξιακό μας κώδικα, ένα ακόμη μηχανισμό ανανέωσης, ο οποίος όμως δεν λειτουργεί χωρίς την δική μας συμμετοχή και δραστηριότητα. Έχουμε δηλαδή όλοι την τάση της ανανέωσης, έχουμε την κρίση να κατανοούμε την ανάγκη της ανανέωσης σε όλα τα πράγματα που μας περιβάλλουν, αλλά χωρίς την δική μας θέληση και συμμετοχή, τίποτα δεν μπορεί να γίνει. Και η ανάγκη αυτής της ανανέωσης αποτελεί κύριο στοιχείο της διδασκαλίας του Χριστού, ο οποίος χωρίς εξαιρέσεις απαιτεί την ενεργό και ουσιαστική συμμετοχή μας στις δράσεις που αφορούν τη σχέση μας με την ζωή και μάλιστα με την αιώνια ζωή.