Αρχεία για: Μάρτιος 2023

Η άγνοια σκοτώνει. Και μπορεί ο εν λόγω σταθμάρχης να μην είχε άγνοια των χειρισμών για την αλλαγή πορείας των συρμών, αλλά είναι προφανές ότι είχε άγνοια της σημασίας και του ρόλου αυτών των χειρισμών. Διότι, εάν είχε επίγνωση των συνεπειών ενός λάθους του, θα απέφευγε να κάνει λάθη ή να παραλείπει να κάνει το ορθό και το αναγκαίο για την ασφάλεια εκατοντάδων ανθρώπων.

Συνεπώς, το θέμα δεν ήταν ζήτημα άγνοιας των λειτουργιών του συστήματος για το οποίο ήταν υπεύθυνος, αλλά είχε άγνοια των κινδύνων που θα προέκυπταν από τυχόν λάθη ή παραλείψεις του, άρα για άγνωστους λόγους δεν αφιέρωνε χρόνο και προσπάθεια να κατανοήσει το βάρος της ευθύνης που του είχε ανατεθεί με συνέπεια τα τραγικά γεγονότα των Τεμπών.

Διότι, κάθε υπεύθυνος άνθρωπος καταλαβαίνει ότι δεν πρέπει να γνωρίζει μόνο την μηχανική λειτουργία των πραγμάτων, αλλά πρέπει να έχει και διαίσθηση και επίγνωση της σημασίας όλων αυτών των πραγμάτων, προκειμένου να είναι σε θέση να αντιλαμβάνεται και τις συνέπειες των τυχόν λαθών του, πράγμα που, όπως αποδεικνύεται από το αίμα που χύθηκε, δεν είχε κατανοήσει ο εν λόγω σταθμάρχης.

Δηλαδή, πρέπει καθένας να ξέρει και το γενικότερο σύνολο ενός μεγάλου έργου και όχι μόνο το έργο μιας μικρής δικής του ευθύνης μέσα στο σύνολο. Διότι, οι συνέπειες διαχέονται και στους επόμενους κύκλους ευθύνης, δηλαδή των συνεργατών του και, πολύ περισσότερο, στους προϊσταμένους που τον είχαν τοποθετήσει στην θέση αυτή, χωρίς να έχουν αποδείξεις της γενικής του αντίληψης για την σοβαρότητα των καθηκόντων για τα οποία θα έπαιρνε και την μεγαλύτερη αμοιβή που μπορεί να αναζητά καθένας μας, αλλά για όλα πρέπει να υπάρχουν και κανόνες απαράβατοι και μάλιστα εφόσον πρόκειται για θέματα ασφάλειας ζωής.

Και ο Χριστός έχει ξεκαθαρίσει. Μην παραβλέπετε την αλήθεια χάριν άλλων συμφερόντων, τα οποία μπορεί να έχουν μια καλή και “εθνικής” σημασίας αξία αλλά δεν είναι σύμφωνα με την αλήθεια, γιατί οι συνέπειες τέτοιων λαθών δεν θα αφορούν μόνο ένα πρόσωπο, αλλά αυτές οι συνέπειες θα έχουν και γενικότερες επιπτώσεις, ανάλογα με το θέμα από το οποίο προέκυψαν.

Διότι, ο Χριστός δεν δίδαξε μόνο την προοπτική του μέλλοντος, αλλά – κυρίως – εξήγησε τον τρόπο που είναι ανάγκη να ακολουθούμε στην δική μας προσωπική καθημερινότητα, διότι από αυτή εξαρτάται η αποτίμηση του γενικότερου συμφέροντος, είτε του καλού είτε του τραγικού, όπως συνέβη και στην περίπτωση του σταθμάρχη της περιοχής των Τεμπών.

Εύκολη κριτική μπορούμε να κάνουμε όλοι για τα γεγονότα της τραγωδίας των Τεμπών, ωστόσο, εάν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς, αυτό είναι μεν θεμιτό και αναγκαίο, αλλά δεν λύνει και το πρόβλημα, διότι πρόκειται για μια βαθιά παθογένεια η οποία έχει ρίζες και κλαδιά και μέσα σε αυτά τα πραγματικά και αναμφισβήτητα στοιχεία είμαστε και μεις – καθένας χωριστά – για μια αντίστοιχη ανεύθυνη συμπεριφορά σε τομείς της δικής μας καθημερινότητας.

Διότι, εκείνος θα τιμωρηθεί για την ανευθυνότητά του η οποία πλήγωσε την κοινωνία, και μαζί του θα τιμωρηθούν και όσοι εμπλέκονται στην διαδικασία που οδήγησε στην τραγωδία, ωστόσο, χιλιάδες από εμάς τους “κριτές” κάνουμε παρόμοιες λάθος εκτιμήσεις (σταθμίσεις) και έχουμε ελαττωματικές συμπεριφορές στην δική μας καθημερινότητα, ανάλογα με το πόστο που κατέχει καθένας μέσα στο κοινωνικό μας γίγνεσθαι.

Όλοι καταλαβαίνουμε ότι η τραγωδία στην οποία ενεπλάκη ως εκ της θέσεώς του ο σταθμάρχης της Λάρισας, δεν μπορεί να ήταν κεραυνός εν αιθρία, αλλά ήταν το αποτέλεσμα συμπεριφορών πολλών ατόμων, επωνύμων και ανωνύμων, οι οποίοι καθένας έβαλε το δικό του λιθαράκι ή παρέλειψε να πράξει με ορθό τρόπο το καθημερινό του καθήκον, και, φυσικά, κάποια στιγμή έσπασε το απόστημα και οδηγηθήκαμε στους θρήνους από χιλιάδες αθώους ανθρώπους.

Και αυτό σημαίνει ότι και η δική μας ανεκτική συμπεριφορά δεν ήταν το κατάλληλο περιβάλλον για να συνειδητοποιήσουν όλοι οι άμεσα εμπλεκόμενοι την δική τους ευθύνη απέναντι στο κοινωνικό σύνολο. Αντίθετα, εάν είχαν προηγηθεί οι παραιτήσεις στελεχών που είχαν την άμεση ευθύνη για την ομαλή και ασφαλή λειτουργία των σιδηροδρόμων, πιθανόν θα είχαμε αποφύγει τους θρήνους σήμερα. Διότι, όποιος αναλαμβάνει θέσεις ευθύνης, μαζί με τον καλύτερο μισθό του πρέπει να αναλαμβάνει και πρακτικά τις συνέπειες από τις λάθος εκτιμήσεις και επιλογές του.

Εάν η θέση ευθύνης δεν είναι στα δικά σου μέτρα παραιτείσαι και αναλαμβάνεις μια θέση με μικρότερη ευθύνη αλλά και με μικρότερο μισθό και θα πρέπει αυτό να το αποδεχθείς για την προστασία σου και την προστασία του κοινωνικού συνόλου το οποίο σου αναθέτει την εκτέλεση καθηκόντων με  την ανάλογη μεγαλύτερη αμοιβή. Η φυσική ευνοιοκρατία πρέπει να οριοθετείται, ώστε η ανεπάρκεια ενός φυσικού προσώπου και οι προσωπικές του ανάγκες για καλύτερη αμοιβή, να μην εγγίζουν τα όρια κινδύνων που απειλούν ανθρώπινες ζωές με άμεσο ή έμμεσο τρόπο.

Και αυτό δίδαξε ο Χριστός. Καλύτερα να είσαι με λιγότερα έσοδα και μικρότερη προβολή, παρά να οδηγείσαι στην φυλακή και να βυθίζεις στο πένθος μια ολόκληρη χώρα αθώων ανθρώπων. Οι ταπεινοί στο πνεύμα δεν κληρονομούν αιώνια προνόμια μόνο, αλλά και μια ισορροπημένη καθημερινότητα.

Ο σταθμάρχης, ένας τυχαίος άνθρωπος που αναλαμβάνει την λειτουργία μιας κομβικής σημασίας θέση για τους σιδηροδρόμους, είναι ένα κοινό παράδειγμα, και θα μπορούσαμε εμείς, οι άλλοι, δηλαδή, που τον κρίνουμε, να είμαστε στην δική του θέση, δηλαδή να μας έχει ανατεθεί ένα αντίστοιχο καθήκον.

Άρα το θέμα δεν είναι μόνο η καταδίκη του φυσικού προσώπου – κάτι που ο ταλαίπορος αυτός δεν θα μπορέσει να αποφύγει – για την συγκεκριμένη πράξη του, αλλά είναι η βαθύτερη αιτία που οδήγησε στην τραγωδία, κατά το τμήμα εκείνο που μπορεί να αναλογεί σε ένα φυσικό πρόσωπο. Άρα, καλή και απαραίτητη είναι η κριτική μας για την δική του πράξη, ωστόσο, δεν αρκεί αν θελήσουμε να αποφύγουμε παρόμοιες τραγωδίες στο μέλλον.

Και όλοι καταλαβαίνουμε ότι δεν ήταν θέμα μυϊκής δύναμης του σταθμάρχη, αλλά ήταν θέμα επίγνωσης του καθήκοντος και της σοβαρότητας απέναντι στις ζωές των ανθρώπων που εμπιστεύτηκαν το συγκεκριμένο μέσο της συγκοινωνίας. Και αυτό μπορεί να ακούγεται ως υπεκφυγή, αλλά δεν παύει να είναι ο ουσιαστικός λόγος που οδήγησε στην τραγωδία.

Ο εφησυχασμός, η ανεπάρκεια της εσωτερικής του αντίληψης για τον ρόλο που του είχε ανατεθεί και η μη κατανόηση της λειτουργίας του συγκεκριμένου σταθμού και του δικού του ατομικού ρόλου, είχαν ως συνέπεια την διαδοχική παράβλεψη της αλήθειας των πραγμάτων που του είχαν ανατεθεί, και ως συνέπειες ήταν οι τραγικές σκηνές που αντικρύσαμε όλοι.

Οι ράγες του τρένου, ο ηλεκτρισμός, τα κτίρια, οι άνθρωποι ήταν όλα στη θέση τους. Ωστόσο, η κακή και μη επαρκής προσωπική αντίληψη της λειτουργίας των πραγμάτων που του είχαν δοθεί, ήταν το φάλτσο που οδήγησε στην σύγκρουση και την καταστροφή. Ο εφησυχασμός, ενώ υπήρχαν ορατές ελλείψεις και αδυναμίες στο σύστημα που είχε κληθεί να υπηρετήσει, ήταν η βαθύτερη αιτία της τραγωδίας με την απώλεια δεκάδων αθώων ανθρώπων και τον σωματικό και ψυχικό τραυματισμό πολλών άλλων, συμπεριλαμβανομένης και ολόκληρης της κοινωνίας που παρακολουθεί με πόνο τις συνέπειες μιας ανεπάρκειας και μιας έλλειψης ουσιαστικής αντίληψης για τον ρόλο που παίζει καθένας μας στο παζλ της κοινωνικής μας καθημερινότητας.

Και τους μεν φυσικούς αυτουργούς θα τους αναζητήσει η Δικαιοσύνη, ωστόσο αυτό δεν πρόκειται να εξαλείψει και το βαθύτερο πρόβλημα που είναι ο ατομικός μας εφησυχασμός, η συνέχιση μιας ρουτίνας, που όλοι καταλαβαίνουμε ότι δεν μπορεί να είναι τυφλή και χωρίς προβληματισμούς για την επικαιροποίησή της. Ο Χριστός δίδαξε όχι την επανάπαυση στα κεκτημένα, αλλά την ανανέωση στα προσωπικά μας αισθητήρια, ώστε να αναγνωρίζουμε τα λάθη και να βελτιώνουμε τις αδυναμίες μας. Η ανέμελη συνέχιση της ρουτίνας θα έχει και πάλι τις ίδιες δυσάρεστες συνέπειες.

Με τον σημερινό τίτλο δεν αναφέρομαι μόνο στον τραγικό αυτό άνθρωπο της Λάρισας, αλλά αναφέρομαι στον ανθρώπινο “τύπο”, ο οποίος αποκαλύφθηκε μεν στην καταστροφική αυτή περίπτωση των Τεμπών, ωστόσο, αυτό δεν είναι στιγμιαίο γεγονός μόνο, αλλά είναι ένα παράδειγμα για το τί μπορεί να συμβεί στον καθένα μας, εάν βρεθεί στην ίδια κατάσταση ανευθυνότητας και λάθος επιλογών.

Διότι, ο άνθρωπος, εσείς και εγώ, δεν προκαλεί μεν τραγικά δυστυχήματα στο σύνολο μιας κοινωνίας, ωστόσο, μπορεί να προκαλέσει δυσάρεστες και όχι ευχάριστες συνέπειες από τις δικές μας επιλογές και την προσωπική μας ανευθυνότητα. Διότι, και αυτός ο άνθρωπος της Λάρισας δεν έφτασε στην τραγική επιλογή του χωρίς να έχουν προηγηθεί μηνύματα και δείγματα της δικής του ανεπάρκειας, αλλά είναι βέβαιο ότι απλώς αυτή ήταν η τραγική κατάληξη μιας προσωπικής πορείας, την οποία, εξ όσων γνωρίζουμε, γνώριζαν και άλλοι συν-υπεύθυνοι, αλλά κανένας δεν είχε υποπτευθεί μια τέτοια τραγική κατάληξη με τους δεκάδες νεκρούς και τις πολλές εκατοντάδες ή και χιλιάδες σωματικά και ψυχικά τραυματισμένους ανθρώπους.

Και, επειδή είναι γνωστό ότι καλύτερα να προβλέπει κάποιος το κακό ή το καλό παρά να τρέχει εκ των υστέρων να καλύψει την άγνοιά του, είναι φυσικό να αναζητούμε τα αίτια και όχι μόνο τα στιγμιαία λάθη που προκάλεσαν και προκαλούν οι ατομικές μας αδυναμίες, όταν αυτές αφορούν άλλους ανθρώπους και μάλιστα μεγάλες ομάδες.

Για τον λόγο αυτο και ο Χριστός στην διδασκαλία του δεν καταδίκασε μόνο το κακό, αλλά εξήγησε και τον τρόπο που καθένας οφείλει να εργάζεται στην καθημερινότητά του, προκειμένου να κατανοεί τα δικά του ασφαλή όρια και να παραμένει μέσα στον ασφαλή κύκλο της προσωπικής γνώσης και εμπειρίας. Τυχόν υπέρβαση δεν ζημιώνει τον δημιουργό, αλλά ζημιώνει το άτομο και την ανθρώπινη κοινωνία, η οποία και θα πληρώσει το κόστος των λαθών της δικής μας προσωπικής άγνοιας.

Ο Χριστός, δηλαδή, δεν άφησε ασχολίαστη την ανθρώπινη πραγματικότητα όπως καθένας την βίωνε στην πρακτική καθημερινή του ζωή, αλλά επεσήμανε και τους κινδύνους που εγκυμονούν η άγνοια των ορίων της προσωπικής μας ικανότητας και των αναγκών της κοινωνίας μέσα στην οποία ζούμε την δική μας καθημερινότητα. Καθένας οφείλει να γνωρίζει τις ικανότητές του και να προλαμβάνει τους εξρεμισμούς, εφαρμόζοντας το νόμο της κοινής λογικής και της πραγματικής αλήθειας όλων των πραγμάτων που ζουν μέσα μας ή κινούνται γύρω μας.

Διότι εκ των υστέρων όλοι ψάχνουμε να βρούμε τον αίτιο, αλλά αυτός κρύβεται καλά μέσα στο βάθος της ατομικής μας συνείδησης και δύσκολα εντοπίζεται και ακόμη πιο δύσκολα αξιολογείται ορθά, και πιο σπάνια διορθώνεται.