Αρχεία για: Δεκέμβριος 2024

Η ικανότητα του να κατακτούμε κάτι, προσωρινό ή διαχρονικής αξίας, είναι συστατικό της ανθρώπινης ύπαρξης. Κάθε παιδί που γεννιέται, από έμφυτη προδιάθεση θέλει να κατακτήσει. Πρώτα για να καλύψει τις ανάγκες σε διατροφή, συντήρηση και αναγνώριση, κατόπιν για να ενταχθεί μέσα στην κοινωνία, κατακτώντας όλα όσα επιθυμεί, με βάση τις δικές του ικανότητες και εσωτερικές ανάγκες.

Και αυτή η έμφυτη ικανότητα της κατάκτησης είναι το κυρίαρχο στοιχείο, πίσω από το οποίο συντάσσονται και όλες οι άλλες δυνάμεις που διαθέτει το άτομο. Χωρίς αυτό το έμφυτο στοιχείο της κατάκτησης, το άτομο παραμένει ζωντανό μεν, χωρίς σκοπό δε. Διότι εκλείπει το ζωοποιό κίνητρο, αυτό δηλαδή που κινητοποιεί το νευρικό σύστημα του σώματος αλλά και του ψυχικού του κόσμου τα αισθητήρια, μεταξύ των οποίων η αίσθηση του Δικαίου και του Αδίκου, της αλήθειας και του ψεύδους, της πληρότητας και της έλλειψης, και γενικά όλων των στοιχείων που απαρτίζουν την κινητικότητα και ζωτικότητα του εσωτερικού μας κόσμου, παράλληλα με αυτή του φυσικού μας σώματος.

Οι κατακτήσεις, επομένως, δεν είναι θέμα μόνο σωματικών ικανοτήτων, αλλά είναι συνδυασμός των σωματικών και των ψυχικών μας εφοδίων, δηλαδή του περιεχομένου του εσωτερικού μας κόσμου, όπως και όσα διαθέτει καθένας στον σύντομο χρόνο της επίγειας παραμονής του. Οι στόχοι, δηλαδή, που καθένας θέτει στην καθημερινότητά του κατακτούνται ανάλογα με τα εφόδια και τα προσόντα που διαθέτει, και όχι γιατί κάποιος του χαρίζει την νίκη και την κατάκτηση. Διότι εάν μάς χαριστεί κάτι που δεν το έχουμε εμείς κατακτήσει, τότε είναι φυσικό να μην εκτιμούμε την αξία του, και να το παραμελούμε ή ακόμη και να το χάνουμε, εφόσον στο μεταξύ δεν έχουμε αντιληφθεί την σοβαρότητα του χαρίσματος, δηλαδή του δώρου που μάς έχει δωρηθεί.

Και εδώ κρύβονται οι κίνδυνοι στην σύγχρονη κοινωνία, η οποία φαίνεται να προσφέρει εύκολες λύσεις για κατάκτηση, αλλά αυτό μπορεί να αποστερήσει το φυσικό πρόσωπο από την κατανόηση της αξίας του δώρου που φαίνεται ότι έχουμε κατακτήσει, ενώ στην πραγματικότητα αγνοούμε την αξία του δώρου και την χρησιμότητα αυτού, διότι δεν έχουμε καταβάλει την αντίστοιχη προσπάθεια για την κατακτηση του. Συνεπώς, η στενή πύλη και η στενάχωρη οδός που εξήγησε ο Χριστός, δεν αφορά “καψόνι” μίσους εκ μέρους του δημιουργού, αλλά παιδεία προς κατανόηση των αξιών της ζωής.

Και αυτό είναι το καταστάλαγμα: Η κατανόηση και αξιολόγηση των εφοδίων που καθένας διαθέτει για την κατάκτηση της ατομικής του παράτασης και βελτίωση ποιότητας της προσωπικής του ζωής. Χωρίς αυτή την διάσταση, η ζωή μετατρέπεται σε ένα ανούσιο παιχνίδι χωρίς νόημα για την ύπαρξή του, και αυτό φέρνει απελπισία και όχι ελπίδα για το μέλλον.  

Κατακτώντας κάποιος κάτι, αισθάνεται περήφανος για την κατάκτηση ή την απόκτησή του. Και αυτό είναι υγιές, αλλά και επικίνδυνο. Διότι, μπορεί να κοπιάσαμε για να αποκτήσουμε ή να κατακτήσουμε κάτι, αλλά αυτό είναι η μισή αλήθεια. Διότι υπάρχει και το ερώτημα: Με ποιά δύναμη και ποιά σοφία εσύ/εγώ κατέκτησα ή απέκτησα κάτι; Εάν θεωρήσεις τον εαυτό σου τόσο ικανό και τόσο σοφό, τότε έχει ολοκληρωθεί ο κύκλος των προσπαθειών σου για κάτι καλύτερο, άρα περνάς στην σφαίρα του γηροκομείου και του τέλους της ζωής.

Εάν όμως κρίνεις και αντιλαμβάνεσαι ότι αυτό που απέκτησες ή κατάκτησες το πέτυχες όχι μόνο με τις δικές σου φυσικές ικανότητες και δυνάμεις, αλλά και με την μεσολάβηση δεκάδων ή και χιλιάδων άλλων παραγόντων, τότε το μέλλον είναι μπροστά σου για κάτι ακόμη καλύτερο, για μια ακόμη μεγαλύτερη κατάκτηση/απόκτηση και αυτό δίνει – και θα σου δίνει – ζωή όσο το κρατάς ως λογική ζωής και όχι μόνο προσωρινής ικανοποίησης.

Διότι η ζωή είναι μπροστά, άσχετα αν εμείς σκεφτόμαστε και ικανοποιούμαστε μόνο από το παρελθόν. Διότι κανείς δεν ζει για το παρελθόν, αλλά όλοι καθημερινά κοπιάζουμε για το μέλλον και αυτά που έρχονται, και όχι για το παρελθόν και αυτά που έχουν περάσει ανεπιστρεπτί. Αυτός είναι ο κανόνας της ατομικής μας καθημερινότητας, για όποιον βέβαια δεν αισθάνεται τόσο ασφαλής και τόσο βέβαιος για το μέλλον του.

Σε διαφορετική περίπτωση, ο κύκλος της παραγωγικής ζωής έχει κλείσει και το άτομο οδηγείται στα γηρατειά και τον θάνατο. Αντίθετα, όποιος κατανοεί την καθημερινότητα μέσα από την δυναμική της ζωής και όχι μόνο της ατομικής ικανοποίησης περιστασιακά, αναζητά τρόπους να ερμηνεύσει τα δικά του ερωτήματα της επιτυχίας ή της αποτυχίας μέσα από την ατομική του ατζέντα της καθημερινότητας, αλλά όχι μόνο της παρελθοντολογίας, αλλά και της προοπτικής το μέλλοντος, αφού αυτό θα αντιμετωπίσουμε και όχι πλέον το παρελθόν, στο οποίο είμαστε όλοι προσκολλημένοι λόγω της επιδράσεων που αυτό το παρελθόν έχει επιφέρει στον ψυχικό και σωματικό μας οργανισμό.

Διότι τα μαθήματα τα παίρνουμε όχι μόνο από τα βιβλία – υπογραμμίζω το μόνο – αλλά τα παίρνουμε και μέσα από την τριβή μας με τα γεγονότα της καθημερινότητας, τα οποία καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε και όχι να τα αποφύγουμε. Και αυτή η τριβή μπορεί να προκαλεί πόνο ή χαρά και ικανοποίηση, αλλά αυτό είναι το κέρδος. Η αποτύπωση των θετικών ή αρνητικών στοιχείων των επιτυχιών ή αποτυχιών μας στο βάθος της συνειδήσεώς μας, καθορίζει και το περιβάλλον των ατομικών μας σκέψεων και δεδομένων για τις προσωπικές μας επιλογές στο μελλον. Και ο Χριστός ξεκαθάρισε ότι το μέλλον μάς ανήκει. Το παρελθόν διδάσκει, εάν διδάσκει! αλλά δεν επαναλαμβάνεται για να το διορθώσουμε, άρα το μάθημα είναι για το μέλλον, εγγύς, απώτερο, απώτατο ή και αιώνιο. 

Η κατάκτηση δεν αφορά τα υφιστάμενα υπάρχοντα ενός ατόμου, διότι αυτά ήδη υπάρχουν και δεν έχουν ανάγκη νέας κατάκτησης. Η κατάκτηση αφορά νέους στόχους και νέες προκλήσεις, προκειμένου να αυξηθεί ο πλούτος κάθε ενδιαφερόμενου για την ζωή ατόμου.

Και για μεν τις ατομικές μας κατακτήσεις είναι εύκολα αντιληπτό από την καθημερινότητα, ότι η προσπάθεια τελειώνει με την κατάκτηση των φυσικών αντικειμένων. Όταν όμως ερχόμαστε στα θέματα του εσωτερικού μας κόσμου, των σκέψεων και των αποφάσεων, εκεί τα πράγματα είναι πιο σύνθετα. Διότι, κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι κατέκτησε πχ όλη την γνώση, αφού η γνώση, όπως και οι άλλες εσωτερικές μας λειτουργίες διαμορφώνονται κάθε στιγμή, δεδομένου ότι όλες οι πληροφορίες που οικοδομούν την ατομική μας γνώση, “παλιώνουν” ευθύς ως εμφανιστεί κάτι νέο, και αυτό είναι η ατομική μας εμπειρία.

Τα τηλέφωνα λχ που χρησιμοποιούσαμε μέχρι πρόσφατα, δεν είναι πλέον τα ίδια με τα νέα, διότι η γνώση εξελίσσεται με ραγδαίες ταχύτητες, και η ανάγκη για προσαρμογή των ατομικών μας γνώσεων, είναι προφανής. Άρα, η γνώση και η γνωριμία μας με τον κόσμο δεν είναι στατική, αλλά εξελισσόμενη και βελτιούμενη, χωρίς όρια καθημερινά. Και είναι προφανές ότι αυτές οι νέες γνώσεις απαιτούν προσαρμογή του ατόμου, ώστε να είναι δυνατή η επιβίωσή του.

Αρκεί να σκεφτούμε την χρήση του αεροπλάνου και του ιντερνετ, θέματα που απασχολούν την ανθρωπότητα για λιγότερο από εκατό χρόνια, ενώ παλαιότερα τέτοια ζητήματα δεν υπήρχαν στο καθημερινό προσκήνιο, άρα οι νέοι σύγχρονοι άνθρωποι αναγκαζόμαστε να προσαρμόζουμε τις γνώσεις και τις δεξιότητές μας στις επικρατούσες συνθήκες. Πριν πενήντα χρόνια κανείς δεν χρησιμοποιούσε ηλεκτρονικούς λογαριασμούς στις τράπεζες, ενώ εμείς σήμερα είναι αδιανόητο να ζήσουμε χωρίς αυτούς.

Και όλα αυτά τα καθημερινά δεδομένα, συνιστούν την ανάγκη της κατάκτησης των απαιτούμενων γνώσεων, ώστε να είναι δυνατή η ατομική μας επιβίωση. Και ενώ οι μεγαλύτεροι στην ηλικία αντιδρούν στις καινοτομίες της καθημερινότητας, διότι χρειάζεται να κουραστούν για να μάθουν τα νέα πράγματα, για τους νεότερους και τα παιδιά αυτά είναι αυτονόητα και εύκολα αποδεκτά.

Και η διδασκαλία του Χριστού, για όποιον ενδιαφέρεται να την εφαρμόζει στην ατομική του καθημερινότητα, προσφέρει αυτή ακριβώς την διάσταση της ενσωμάτωσης των νεωτερισμών στην σκέψη και τους υπολογισμούς μας. Και όσοι δεν ενδιαφέρονται να κατακτήσουν αυτή την εμπειρία από την εφαρμογή της  διδασκαλίας του Χριστού, μένουν σταδιακά στο περιθώριο, και οι προοπτικές της μισθαποδοτικής πίστης μειώνονται, λόγω των πεπαλαιωμένων αντιλήψεων και των λανθασμένων μέσων που χρησιμοποιούμε για τα θέματα της πίστης, ενώ στην λοιπή καθημερινότητα χρησιμοποιούμε κάθε πρόσφορο μέσο για την ατομική μας ευχαρίστηση και ικανοποίηση. 

Η κατάκτηση και η άσκηση κυριαρχίας πάνω σε κάτι είναι ένα κομμάτι της ατομικής μας καθημερινότητας και περιλαμβάνει τον αγώνα για την κατάκτηση, αλλά και την σοφία για την διατήρηση μέσα από την λογική και την κρατούσα ηθική. Καμία κατάκτηση δεν έχει νόημα χωρίς την σοφία που απαιτείται για την διαχείριση και την διατήρησή της. Σε διαφορετική περίπτωση το θέμα είναι θνησιγενές και δεν αφορά κατά την ουσία του το μέλλον, και όλοι κατανούμε ότι αυτό δεν είναι το ζητούμενο μόνο.

Διότι η κατάκτηση έχει νόημα όταν συμβάλλει με τον ένα ή τον άλλο τρόπο στην διατήρηση των υπαρχόντων ή ακόμη και στην βελτίωση των ήδη υπαρχόντων. Διαφορετικά, είναι εκτός διαδικασίας ζωής, και οδηγεί στο αδιέξοδο, εάν συνεχιστεί ανέμελα. Για τον λόγο αυτό και ο Χριστός εξήγησε την ανάγκη για επαγρύπνηση – όχι αϋπνία αλλά εγρήγορση στην ατομική μας πρακτική καθημερινά – προκειμένου η διατήρηση και η αύξηση των κεκτημένων να αποβαίνει προς όφελος και όχι προς ζημία.

Και αυτό δεν είναι θέμα της κοινωνίας των ανθρώπων, αλλά του ατόμου που ενδιαφέρεται για την προσωπική του ζωή. Διότι η κοινωνία συμβάλλει – θετικά ή αρνητικά – στις δικές μας ενέργειες μέσα στην ατομική μας καθημερινότητα, αλλά – κατά κανόνα – η ευθύνη δεν ανήκει στην κοινωνία για τις δικές μας λάθος επιλογές, αλλά ανήκει στις δικές μας αρνητικές θέσεις ζωής, οι οποίες συνήθως είναι πεπαλαιωμένες και δεν επιδέχονται νεωτερισμούς και προσαρμογές, που είναι αναγκαίες για την επιβίωση του ατόμου.

Η ανανέωση, δηλαδή, του μυαλού μας δεν είναι θέμα της κοινωνίας, αλλά αφορά αποκλειστικά τις ατομικές μας θέσεις γύρω από τα θέματα της καθημερινότητας. Και η διάκριση του συμφέροντος από το επιζήμιο δεν ανήκει σε άλλους αλλά στο άτομο που βιώνει την δική του καθημερινότητα με τις θετικές ή αρνητικές του εκτιμήσεις των πραγματικών και όχι των φανταστικών δεδομένων.

Ποτέ η μεγάλη προσδοκία δεν αντικαθιστά την μικρή καθημερινότητα, και ποτέ η μεγάλη κατάκτηση δεν αψηφά την μικρή ανάγκη στις καθημερινές μας συνήθειες. Μικρές ανάγκες, μικρή ευθύνη. Μεγάλη ανάγκη, μεγάλες ευθύνες. Και καθένας επιλέγει το μενού της δικής του καθημερινότητας στα πλαίσια των δικών του δεδομένων, και γι αυτό κρίνεται, και όχι για τα κοινωνικά δρώμενα, για τα οποία κάποιοι άλλοι είναι υπεύθυνοι.

Επομένως, ορθά ο Χριστός εξήγησε ότι το άτομο κρίνεται και όχι η κοινωνία, της οποίας τα δεδομένα δεν είναι δυνατόν ποτέ κανείς να γνωρίζει με ασφάλεια, διότι όλα αλλάζουν κάθε στιγμή, και κάθε απόφαση δεν είναι βέβαιο ότι προσαρμόζεται ορθά στις κρατούσες συνθήκες του μέλλοντος, το οποίο μπορεί εμείς να μην το βιώνουμε, αλλά υπάρχει, και έρχεται ως πραγματικότητα, όταν εμείς δεν προνοούμε τα αυτονόητα.