Η ατομική μας ευθύνη ως προς την διαχείριση των προσωπικών μας υποθέσεων δεν παραγράφεται ούτε πρέπει να παραβλέπεται. Διότι, μπορεί εμείς “να κάνουμε ότι δεν ξέρουμε”, αλλά αυτό δεν αλλάζει την αλήθεια, ότι δηλαδή είχαμε την ευθύνη, αν όχι για όλα, τουλάχιστον κατά ένα μέρος. Και συνήθως, το δικό μας μέρος είναι και το κρίσιμο, διότι κανείς δεν μπορεί να μπει στην σκέψη και την θέλησή μας.

Έτσι, ενώ εμείς προσποιούμαστε ότι δεν ξέρουμε και για όλα φταίνε οι άλλοι, στην πραγματικότητα θα μπορούσαμε να μάθουμε και θα μπορούσαμε να ξέρουμε, άρα είμαστε συμμέτοχοι στην ευθύνη χωρίς καμιά αμφιβολία. Ωστόσο, αυτό δεν λύνει και όλα τα ζητήματα, διότι η ζωή δεν είναι μόνο μια στιγμιαία απόφαση και τελειώσαμε, αλλά διαρκεί σε μήκος χρόνου και ποικιλία γεγονότων, τα οποία πάντοτε γίνονται με την δική μας συμμετοχή, εφόσον, βέβαια, μάς αφορούν και δεν πρόκειται για ξένες υποθέσεις που δεν έχουν σχέση με μάς.

Η συμμετοχή μας στα δρώμενα της καθημερινότητας δεν είναι παρωνυχίδα, αλλά αποτελεί τον κορμό της ατομικής ζωής καθώς εξελίσσεται καθημερινά, και μεις παρακολουθούμε και παρεμβαίνουμε κάθε στιγμή με δική μας ευθύνη. Και αυτή η ευθύνη δεν είναι ασήμαντη, αλλά καθορίζει και τις εξελίξεις, από τις οποίες θα προκύψει το όφελος ή η ατομική μας ζημία. Και μπορεί η ατομική ευθύνη να είναι μία μόνο παράμετρος, όμως δεν παύει να αποκαλύπτει τον εσωτερικό μας κόσμο, την διάθεση ή την αδιαφορία σε κάτι που θα κάναμε καλύτερα με κέρδος και όχι ζημία.

Αυτό το στοιχείο, δηλαδή τον υπολογισμό του ατομικού μας κέρδους και ωφέλειας σε ένα γεγονός που μάς αφορά, είναι και στο κέντρο της διδασκαλίας του Χριστού. Διότι, όσοι ενδιαφέρονται για την εφαρμογή της διδασκαλίας αυτής στην ατομική τους καθημερινότητα, πρέπει να ξέρουν ότι ο δημιουργός γνωρίζει όχι μόνο τις επιφανειακές μας σκέψεις και προτιμήσεις, αλλά και το βάθος της δικής μας συνείδησης, μια περιοχή που κανείς  άλλος δεν έχει πρόσβαση εκτός από εμάς τους ίδιους και το πνεύμα του δημιουργού. Και αυτό σημαίνει ότι μπορεί εμείς να παραβλέπουμε κάποια στοιχεία, ωστόσο αυτή η στάση δεν συνιστά πάντα και την πλήρη αλήθεια, η οποία επειδή δεν καλύπτει τα δικά μας πρόχειρα συμφέροντα, προσποιούμαστε ότι δεν ξέρουμε και για όλα φταίνε οι άλλοι. Και αυτό έχει ως αποτέλεσμα την απομάκρυνσή μας από την πραγματικότητα, στάση επικίνδυνη για την πρόοδο και την προκοπή μας.

Διότι ο δημιουργός έχει δώσει όλα όσα χρειαζόμαστε στην καθημερινότητα, όχι μόνο για την επιβίωση, αλλά και για τους μελλοντικούς μας προορισμούς, οι οποίοι δεν περιβάλλονται από ξένα “συρματοπλέγματα”, αλλά πολλές φορές είναι οι δικοί μας φόβοι, και οι δικές μας αναστολές που προέρχονται από ηθελημένη άγνοια ή αδικαιολόγητη αδιαφορία, με συνέπεια όλα τα εφόδια να είναι στην διάθεσή μας, αλλά εμείς να επιμένουμε στην στασιμότητα με επίκληση ευθύνες άλλων, ενώ στην πραγματικότητα εμείς δεν πιστέψαμε στους στόχους της επωνυμίας, που εμείς θα θέλαμε να κατακτήσουμε. 

Η προβολή και γνωστοποίηση του ονόματός μας παίζει καθοριστικό ρόλο στις διαπροσωπικές και στις προσωπικές μας σχέσεις, εφόσον διαθέτουμε κάτι για γνωστοποίηση, είτε αυτό είναι ταλέντο, είτε κατάκτηση κάθε είδους, θέματα που θα προκαλούσαν ενδιαφέρον και για άλλους ανθρώπους, τώρα ή στο μέλλον. Το κρίσιμο στοιχείο, δηλαδή, δεν είναι η προβολή και η γνωστοποίηση, αλλά το θέμα το οποίο θέλουμε να προβάλλουμε εμείς για να αναγνωριστεί από τους άλλους, δηλαδή η δική μας εμφάνιση παίζει δευτερεύοντα ρόλο στην προβολή και την επωνυμία.

Εάν αυτό που θέλουμε να προβάλλουμε είναι αξιόλογο και ωφέλιμο και για άλλους, τότε η προβολή έχει νόημα και θα έχει και αποτέλεσμα θετικό και για το κοινωνικό μας σύνολο. Εάν πρόκειται μόνο για ένα χειροκρότημα χωρίς αντικείμενο, τότε πρόκειται για ματαιότητα χωρίς νόημα, συνεπώς δεν συζητείται. Η σπουδαιότητα δηλαδή παίζει τον καθοριστικό ρόλο και όχι το όνομα και η ατομική προβολή, θέματα τα οποία θα συνοδέψουν ούτως ή άλλως την τυχόν σπουδαία είδηση που θα εκτιμηθεί.

Και αυτό είναι κρίσιμο θέμα, διότι στις μέρες μας, μέσω της τεχνολογίας, καθένας μπορεί χωρίς κόστος να δημοσιεύει και να προβάλλει τις απόψεις και τις ατομικές του πεποιθήσεις, άρα η ατομική μας διάκριση μεταξύ καλού – κακού και καλού – καλύτερου είναι σπουδαίος παράγοντας, προκειμένου ό,τι μαθαίνουμε να αποβαίνει ωφέλιμο και όχι μάταιο ή ακόμη και αρνητικό για τις δικές μας ανάγκες, αφού το πρωταρχικό κρίσιμο στοιχείο είναι πάντα η ατομική μας ωφέλεια για οτιδήποτε θεωρούμε ως σπουδαίο και ωφέλιμο γενικότερα.

Όλα είναι στην διάθεσή μας, αλλά όλα δεν μας συμφέρουν. Όλα είναι στην εξουσία μας, αλλά το ζήτημα είναι να μην βρεθούμε κάτω από την εξουσία του αντικειμένου της επιθυμίας μας, το οποίο μπορεί να φαίνεται ή και να είναι πολύτιμο για άλλους ή και για μένα σε άλλη περίπτωση, ωστόσο, την κρίσιμη στιγμή της απόφασης, το αντικείμενο πρέπει να φανερώνεται ότι κατέχει κάτι ουσιαστικό και πολύτιμο για τις δικές μου ανάγκες τώρα ή στο μέλλον.

Στην διδασκαλία του Χριστού ο παράγοντας ωφέλεια και ανταπόδοση είναι κρίσιμο στοιχείο για τον καθένα που θέλει να εργαστεί πάνω στην ατομική του προβολή και επωνυμία. Το υπόβαθρο που στηρίζεται η προβολή πρέπει να προσφέρει και τα εχέγγυα μας ωφέλιμης διαδικασίας, στην οποία θα συμμετέχει πρώτα το ατομικό και κατόπιν το κοινωνικό όφελος. Διαφορετικά, η προβολή και η επωνυμία θα αποβεί εφήμερη και δεν θα φέρει το προσδοκώμενο αποτέλεσμα. Και στην περίπτωση αυτή όχι μόνο δεν θα υπάρξει ωφέλεια, αλλά υπάρχει και ο κίνδυνος υποτίμησης των ατομικών μας αξιών, και ιδιαίτερα σε ότι αφορά την θεμελιακή πίστη στην ύπαρξη και την μισθαποδοσία εκ μέρους του δημιουργού. 

Ο τρόπος διαχείρισης των πραγμάτων της ατομικής μας καθημερινότητας είναι και ο καθρέφτης της ατομικής μας συνειδήσεως. Διότι, ό,τι κάνουμε είναι απόρροια της δικής μας συνειδήσεως και των δικών μας αναγκών, αφού αυτές καθορίζουν και την ατομική μας δραστηριότητα ζωής. Και μπορεί οι άλλοι να μην βλέπουν την λειτουργία της δικής μου συνείδησης, αλλά μπορούν να βγάλουν συμπεράσματα από τις δικές μου πράξεις, “μαντεύοντας” τις μη ορατές λειτουργίες που έλαβαν χώρα, ώσπου να καταλήξω στην συγκεκριμένη πράξη που τίθεται στο μικροσκόπιο της παρατήρησης των έξω από μένα ανθρώπων.

Άλλωστε, κάθε πράξη μας έχει αφετηρία την δική μας συνείδηση, είτε πρόκειται για πράξη ατομικής σκοπιμότητας, είτε πρόκειται για πράξη αντίδρασης στην πρόκληση άλλων. Όλες οι πράξεις της ατομικής μας ζωής αντανακλούν την εσωτερική μας πληρότητα και το δικό μας περιεχόμενο. Άρα, εκ του αποτελέσματος μπορεί να αναπαραχθεί – ως ένα βαθμό – και η εσωτερική διεργασία, από την οποία προήλθε και η συγκεκριμένη πράξη. Και αυτό μπορεί να είναι κατανοητό για πράξεις μεγάλες με συνέπειες σοβαρές, ωστόσο, η ίδια διαδικασία παράγει και τις μικρότερης σημασίας πράξεις μας, ώστε να είναι δυνατόν μέσα από την σύνθεση των διαφόρων πράξεων, να προκύψει και ένα γενικότερο συμπέρασμα για τον ατομικό μας μη ορατό εσωτερικό κόσμο.

Αυτό δηλώνει ότι όλα εξαρτώνται από τον εσωτερικό μας κόσμο, το “εργοστάσιο” των σκέψεων και των υπολογισμών μας, και τίποτα δεν γίνεται από εμάς χωρίς εμάς, δηλαδή χωρίς την ατομική μας συμμετοχή και την ατομική μας ευθύνη, κατά το τμήμα, βέβαια, που μάς αναλογεί. Αυτός ήταν και ο κύριος λόγος, για τον οποίο ο Χριστός δίδαξε τους μαθητές του πώς να αντιμετωπίζουν τις εξωτερικές προκλήσεις που επηρεάζουν την ατομική μας καθημερινότητα. Δεν αρκεί, δηλαδή, η διαπίστωση ότι οι άλλοι με αδικούν, αλλά θα πρέπει να γνωρίζω και το αντίδοτο, την διαφορετική δηλαδή σκέψη που θα έπρεπε να έχουν κάνει, και με βάση αυτή να αντιδρώ στην συγκεκριμένη κάθε φορά πρόκληση.

Σε κάθε άλλη περίπτωση, εάν δηλαδή δεν διαθέτω εναλλακτική της στάσης των άλλων επιλογή, θα πρέπει να σιωπήσω, διότι και εγώ στην δική μου περίπτωση θα είχα κάνει το ίδιο. Άρα, το να κρίνω τον άλλο είναι η εύκολη απόκρυψη και αποβολή των εσωτερικών μου σκέψεων, όχι γιατί το έκαναν οι άλλοι, αλλά γιατί, εάν και εγώ ήμουν στην δική τους θέση, θα είχα πράξει το ίδιο. Άρα η κρίση και η άποψή μου δεν στηρίζονται στην αλήθεια, αλλά στην στιγμιαία άποψη, που βολεύει την δική μου αδράνεια σκέψης και συλλογισμού.

Και ο Χριστός εξήγησε ότι εάν κάνετε τα ίδια με τους άλλους, δηλαδή δεν βελτιώνετε την δική σας επίγνωση στην αλήθεια, τότε δεν μπορείτε να έχετε ανταπόδοση πίστεως από τον δημιουργό σας. Διότι για να λάβεις, πρέπει να κάνεις χώρο σε όσα ήδη διαθέτεις. Εάν αρκείσαι σε όσα έχεις ήδη, τίποτα δεν μπορεί να προστεθεί και η πορεία σου θα μείνει στην κατεύθυνση που εσύ αποφάσισες. 

Η ανωνυμία προσφέρει καταφύγιο στους αδύναμους. Και αυτό συμφέρει προσωρινά, για όσους είναι φτιαγμένοι να γίνουν επώνυμοι, δηλαδή να παρουσιάσουν κάποιο σπουδαίο έργο, ώστε να εκτιμηθεί – το έργο τους και όχι οι ίδιοι – και να γίνουν γνωστά τα ονόματά τους. Διότι, η δόξα που προσφέρουν οι άνθρωποι είναι απαραίτητη για την προβολή του έργου και όχι για την προβολή του ονόματος. Εάν συμβεί το αντίθετο, δηλαδή προβληθεί το άτομο χωρίς να έχει προσφέρει κάτι σπουδαίο, τότε οι “χειροκροτητές” αποδεικνύονται κόλακες, και το έργο είναι ανύπαρκτο.

Ενώ, δηλαδή, η αναγνώριση ενός έργου από τους άλλους είναι κρίσιμο δεδομένο για την καλή πορεία ενός δημιουργού, όταν δεν υπάρχει καλό έργο, αλλά υπάρχουν οι επευφημίες και τα χειροκροτήματα, τότε κάτι δεν πάει καλά και κάποιοι θέλουν να μας παγιδέψουν στην ματαιοδοξία και την νοσηρή αυταρέσκεια. Και εδώ είναι το κρίσιμο σημείο αναφοράς. Διότι, εάν ένα έργο το αναγνωρίζουν οι άλλοι ως σπουδαίο, τότε θα πρέπει αυτό το έργο να υπάρχει στην πραγματικότητα, και όχι στην φαντασία. Εάν υπάρχει μόνο στην φαντασία του δημιουργού, τότε ο δημιουργός πρέπει να περιμένει να δει και το έργο του, πριν ακούσει τα χειροκροτήματα και την αναγνώριση του ονόματός του, δηλαδή να γίνει επώνυμος για την προσφορά του στην κοινωνία και φυσικά στον εαυτό του.

Εαν το έργο παραμένει στην φανταστική σφαίρα, τότε τα χειροκροτήματα είναι πονηρά, και κανένας δεν πρόκειται να ωφεληθεί. Αντίθετα, το άτομο, ο δημιουργός, κινδυνεύει να παραπλανηθεί και να νομίζει πράγματα που δεν υπάρχουν, μη υποπτευόμενος το κενό που περιμένει να τον καταπιεί. Διότι κάθε αιτιατόν πρέπει να έχει και την σταθερή αιτία που το προκαλεί. Σε αντίθετη περίπτωση, όλα ενεργούνται στην ατομική μας φαντασία και δεν επικοινωνούμε με τον πραγματικό κόσμο.

Και ο Χριστός επέστησε την προσοχή μας στην διάκριση μεταξύ φανταστικού και πραγματικού, προειδοποιώντας τους ενδιαφερομένους για την διδασκαλία του να μην μένουν στα λόγια, αλλά να προβαίνουν σε πράξεις, δοκιμάζοντας τους εαυτούς τους. Κάθε καλή προαίρεση και επιθυμία δεν είναι για χειροκροτήματα αλλά για έναρξη έργου που θα εκτιμηθεί. Διότι τον εσωτερικό μας κόσμο, δηλαδή τις επιθυμίες και τους συλλογισμούς μας, δεν τους ξέρουν οι άλλοι. Και αν τους πούμε χωρίς να έχουν γίνει πράξη, θα γελοιοποιηθούμε αντί να εισπράξουμε επωνυμία και έπαινο. Και στην διδασκαλία του Χριστού το πρώτο πράγμα είναι η πίστη, η εμπιστοσύνη προς και από τον θεό δημιουργό. Εάν υπάρχει πίστη και καλό έργο, τότε ο έπαινος γίνεται εργαλείο σωφροσύνης. Εάν υπάρχει μόνο ο έπαινος εκ μέρους των ανθρώπων, ο κίνδυνος της πτώσης είναι μεγάλος, και μαζί θα χαθούν και όλοι οι κόποι μας. 

Κάθε προσπάθεια της ζωής μας για να κατακτήσουμε κάτι που μάς ενδιαφέρει, συναντά αντιστάσεις και προβλήματα. Αντιστάσεις από τους έξω, προβλήματα από εμάς τους ίδιους. Οι άλλοι από φθόνο και μίσος κρυμένα κάτω από τον “θεμιτό” ανταγωνισμό, και από την άλλη τον εσωτερικό μας άνθρωπο, τις σκέψεις και τους υπολογισμούς μας, όταν δεν έχουμε καθαρό το εσωτερικό πεδίο. Διότι, κάθε αντίσταση δεν προέρχεται μόνο από τους έξω, αλλά οφείλεται κατά πρώτο λόγο στην επιλογή του στόχου και του σκοπού για τον οποίο ξεκινώ το δικό μου ταξίδι.

Η πονηρία του κόσμου, το μίσος και ο φθόνος των έξω συνανθρώπων υπήρχε πάντοτε και θα υπάρχει και στο μέλλον. Συνεπώς, αυτό δεν μπορούμε να το αποφύγουμε, διότι σε κάθε περίσταση είναι παρόντα και δημιουργούν αναστολές και εμπόδια. Όσον αφορά όμως τον ίδιο μας τον εαυτό, εάν δεν υπάρχουν εξωτερικά εμπόδια στην προσπάθειά μας να εμπλουτίσουμε τα κεκτημένα, εκεί τα πράγματα δεν επιδέχονται “προσευχές”, διότι καμία προσευχή δεν εισακούεται εάν εμείς δεν διορθώσουμε τις απόψεις και τις αντιλήψεις για τον εαυτό μας. Και αυτή η αλλαγή δεν θα έρθει από τους έξω, αλλά θα έρθει μέσα από την ατομική μας παρατήρηση και αναζήτηση των αιτιών που προκαλούν την εσωτερική μας αδυναμία.

Το ισοζύγιο αυτής της αντίληψης, δηλαδή στην επίδραση της αποτυχίας που οφείλεται στους εξωτερικούς παράγοντες ή στον ίδιο μας τον εαυτό, καθοριστικό ρόλο παίζει η αλήθεια των πραγμάτων. Όσο θεωρούμε ότι φταίνε για όλα μας τα κακά οι άλλοι και η κοινωνία, διατηρούμε τον εαυτό μας στο απυρόβλητο και τίποτα δεν μπορεί να αλλάξει. Όταν, όμως, κατανοήσουμε και τις δικές μας αδυναμίες και ελαττώματα, τότε υπάρχουν πολλές πιθανότητες να διορθωθούν τα πράγματα, διότι τα δικά μας τα λάθη, είναι κατά κανόνα μεγαλύτερα και πιο δύσκολο να λυθούν, διότι παρεμβαίνει και ο εγωισμός μας που “θολώνει τα νερά” της αλήθειας.

Για τον λόγο αυτό και ο Χριστός εξήγησε ότι δεν αρκεί η διαπίστωση ότι φτάσαμε σε προσωπικά αδιέξοδα, αλλά με την προσπάθεια και την θέλησή μας να βρούμε ξανά την ορθή πορεία, θα διαπιστώσουμε τις πραγματικές αιτίες, και θα έχουμε την δυνατότητα να τις μετριάσουμε ή και να τις εξαλείψουμε. Εάν οφείλονται στους άλλους, με την συγγνώμη και την αναγνώριση. Εάν οφείλονται στο άτομό μας, η αναγνώριση των αιτιών που δημιουργούν τα αδιέξοδα, είναι το πρώτο βήμα για την έξοδο και την αποκατάσταση της αλήθειας των πραγμάτων. Τα αδιέξοδα και τα λάθη πάντα θα υπάρχουν. Εκείνο που συνιστά την ατομική μας εργασία, είναι να ανακαλύψουμε τις αιτίες και να τις θεραπεύσουμε με δική μας ευθύνη και σοβαρότητα, χωρίς να πετάμε μόνο στους άλλους τις δικές μας ευθύνες.